సమన్వయించి శ్రీ కరుణాకర కార్ మహాశయులు మహాకవి జయదేవుడు క్రీ. శ. 12వ శతాబ్ది వాడని నిశ్చయించినారు.
జయదేవుని ఇతర రచనలు
జయదేవ మహాకవి ఇతర రచనలను గురించి శ్రీ రాజావెంకటాద్రి అప్పారావు బహద్దురు వారి ఆంధ్రాష్టపది పీఠికలో ఇలా ఉన్నది "ఈ కవి యొక్క చంద్రాలోకము, రతిమంజరి, కారక వాదము, తత్వచింతామణి అను గ్రంథములు వీరి అసమాన పాండిత్యమును తెల్పును. శృంగార మాధవీయ చంపు, కృష్ణదాసబిరుద నామముతో రచించిన వా రీకవియే కావచ్చును” ఇందులో ఉట్టకితమైన విషయాలను చరిత్రజ్ఞు లంగీకరించటంలేదు. చంద్రాలోకంలో సమాప్తి వాక్యం ఇలా కనిపిస్తున్నది. "ఇతి శ్రీపీయూషవర్ష పండిత శ్రీ జయదేవ విరచితే చంద్రాలోకాలం కారే అభిదా స్వరూపాభిధానో నామ దశయో మయూఖః" ఇతడు వంగదేశవాసి. సుమిత్రా మహా దేవుల తనయుడు, ప్రసన్నరాఘవకర్త. చంద్రాలోకకర్త మహాదేవ తనయుడనటానికి -
"పీయూష వర్ష ప్రభవం, చంద్రాలోక మనోహరమ్
సుధా నిధాన మాసాద్య, శ్రయధ్వం విబుధా ముదమ్
జయంతి యాయక శ్రీమాన్మహాదేవాంగ జన్మనః
సూక్తం పీయూష వర్షస్య జయదేవ కవేర్గిరః" -
అన్న వాక్యాలలో ప్రమాణం లభిస్తున్నది. జయదేవ మహాకవి భోజదేవ పుత్రుడు.
'గీతగోవిందం' జయదేవ మహాకవి రచన లన్నిటిలో ఉత్తమోత్తమమైనది. కవి దీనిని ప్రబంధమని వ్యవహరించాడు. ఆద్యంతాలు పరిశీలిస్తే గీతగోవిందంలో ఏకవాక్యత గోచరిస్తుంది. అలంకారిక లక్షణాలను అనుసరించి మహాకావ్యమని
"ఇత్థం కేలితతో విహృత్య యమునా కూ లేసమం రాధయా,
తద్రోమావళిమౌక్తి కావళియుగే వేణీభ్రమం బిభ్రతి
తత్రాహ్లాది కుచప్రయాగ ఫలయో లిప్శావతో హస్తయోః
వ్యాపారాః పురుషోత్తమస్య దదతు స్ఫీతాం ముదం సంపదమ్” ద్వా. సర్గ
అన్న శ్లోకం అందువల్లనే ప్రవేశించి ఉంటుందని పండితాభిప్రాయం.
522
వావిలాల సోమయాజులు సాహిత్యం-2
