అలాగే......................
అనూనిభ మధ్య లాక్రియలు నాపరిభాషలు నొప్ప జిందు జ
క్కిణి కొరవంజి మేళముల గోళిక సల్పిరి దేవతా నటీ
మణులకు బొమ్మవెట్టు క్రియ మర్దళ తాళ నివాద పద్దతిన్
రణదురు రత్న నూపుర ఝణముల్ మెఱయం బాదాహాతిన్
అని కవులు వర్ణించినారు. ఆనాడు తంజావూరు ఆంధ్ర నాయక రాజుల దర్బారులలో జిక్కిణి నాట్య గోష్టి జరిగేదట __విజయ రాఘవుని ఆస్థానంలో మూర్తి జిక్కిణి నృత్యం చేసేదట. (రాజగోపాల విలాసం) విజయ రాఘవ రాయలు, "కొరవంజి శుభలీల" గుజరాతి "దేశీ" చౌపదియు జిక్కిణి ... నాట్యములో హవణించు నవరసజ్ఞు.
(ప్రహ్లద చరిత్ర)
- జిక్కిణి దరువు:
జిక్కిణి దరువు అనేది ఒక కైవార గీతం. అది దేవతలకు సంబంధించింది గానీ, రాజులకు సంబంధించింది గానీ అయి వుండవచ్చు. కొన్ని మృదంగ జతులతో మిళితం చేసి నృత్యం చేయడానికి అనుకూలంగా కూర్చిన సంగీత రచనయే జిక్కిణి.
ఈ జిక్కిణి యక్షగానాల్లోనూ, వీథి నాటకాలలోనూ, సలాంజతిగా ప్రదర్శిస్తారు. అయితే ఈ దరువులు సలాంజతులకంటే అతి ప్రాచీన మైనవి సంప్రదాయ నృత్యకళకి సంబందించినవి.
కవుతములు, శబ్దాలు, (అంటే సలాంజతులు) జిక్కిణి రచనలు ఒక విధమైన నృత్య సంగీత రచనలుగా కనిపించినా, ఆట క్రమంలో మాత్రం చాల భేదం వుందంటారు నటరాజ రామకృష్ణ గారు.
కవుతాలంటే దేవాలయాల్లో దేవతల ఆరాధనా సమయాల్లో ఉపయోగ పడే సంగీత రచనా విశేషం. ఈ కవుతాలు ప్రత్యేక తాళ గతులతో ఆయా దేవతల ప్రీత్యార్థం చేయబడిన రచనలు.
సలాంజతులంటే రాజులపైన స్తోత్రాలుగానూ, రామాయణ భారతాది పురాణ గాథలకు సంబంధించిన వర్ణనలుగా వుండి, ఆ కథకు అంగీకాభినయ ప్రాధాన్యమైన నృత్యం, మృదంగ జతులతో నృత్యం ప్రదర్శించ బడుతుంది.
