పుట:Sukavi-Manoranjanamu.pdf/231

⁠

వ్యాలాంగనయో కాకీ భూలోకస్త్రీల కిట్టి పొంకము గలదే.

⁠ 22

అచ్చుకు —

మనుచరిత్రము (2-41) —

ఉ.⁠

ఇంతలు కన్ను లుండఁ దెరువెవ్వరి వేఁడెదు భూసురేంద్ర! యే కాంతమునందు నున్న జవరాండ్ర, నెపంబిడి పల్కరించు లా గింతయ కాక, నీ వెఱుఁగవే మును వచ్చిన త్రోవచొప్పు? నీ కింత భయంబు లే కడుగ నెల్లిద మైతిమె! మాట లేటికిన్‌?

⁠ 23

లాక్షణికులందఱు 'ఏకాంత' పదమును ప్రధానముచేసి నిత్య సమాసయతికి లక్ష్యము వ్రాసినారు. అప్పకవిగారు రాగమసంధిని ప్రధానము చేసినారు. రెండు ననవచ్చును. కాని మూడవచరణమందు నేయతియో యెవరును వ్రాయలేదు. 24

2. విభాగయతి

లక్షణము —

గీ.⁠

అవ యనంగ నేసి యన నొప్పు పదములు సంధులందు రెండు జరుగుచుండు సంఖ్యయును బ్రమలు సంజ్ఞయుఁ గలచోట నగు విభాగయతులు నగనివేశ!

⁠ 25

అర్థము :- రెండవ, మూడవ ఈ మొదలైన పనములందు 'వ' అను(దానిలోని ఆది) స్వరము కలుసుకొని ఉన్నందున, డకారముకు అ య హ లు చెల్లును. ట ఠ డ ఢ లు చెల్లుట స్పష్టమే. (ఇక) పడేసి, పట్టెడేసి, దోసెడేసి- మొదలైన పదముందు 'ఏసి' అను దానితో సంధిగలదు గాన, ఉభయము చెల్లును.26

లక్ష్యములు —

'మూడవ' అచ్చుకు —