విజ్ఞానకోశము - 3
చరకుడు
అనుకూలమగు ఆహారోపయోగధర్మములు కొన్ని ఇచట చూడనగును.
(1) ఇష్టవర్ణగన్ధరసస్పర్శం విధివిహిత మన్న
పానం- ప్రాణినాం - ప్రాణిసంజ్ఞి కానాం - ప్రాణమాచ
క్షతే కుశలాః ప్రత్యక్షఫలదర్శనాత్ - తదిన్ధనాహ్యన్త
రాగ్నేస్థితిః-తత్సత్వమూర్జయతి-తచ్ఛరీర ధాతువ్యూహ-
బల - వర్ణేన్ద్రియప్రసాదకరం - యథోక్త ముపసేవ్యమానః
విపరీతమహితాయ సంపద్యతే.
చ. సూ. 27-3.
మనస్సున కాహ్లాదము కలిగించు-రూపము-సువాసన, రుచి-మృదుత్వము గలిగి నియమానుసారము సిద్ధము చేయబడిన ఆహార పదార్థము - ప్రాణు లని వ్యవహరింపబడు మానవులకు-ప్రాణ మని ఆయుర్వేద తత్త్వవిదులు చెప్పుచున్నారు. ఇది ప్రత్యక్షఫలముగా గనబడుచున్నది. ఇట్టి గుణసంపదగల యాహారము -తగినట్లు భుజించినజఠరాగ్ని రక్షణమునకు ఇంధనమువంటి దగును. మనోబలమును పెంపొందించును. శరీరమునందుగల రసరక్తమాంసమేదోమజ్జాస్థి శుక్రములను ధాతు సముదాయమును బలమును రూపమును - నేత్రశ్రోత్రాది ఇంద్రియములకు ప్రసన్నత్వమును - కలిగించును. నియతినియమానుసారము సిద్ధముగాని ఆహారమును సేవించినచో, మనస్సునకును - శరీర బలవర్ణాదులకును హాని కల్గును.
(2) అన్నంవృత్తి కరాణాంశ్రేష్ఠం-శరీరమును మంచి స్థితియం దుంచు ఆహార ద్రవ్యములలో వరిఅన్నము యోగ్యమైనది.
(3) ఉదక మాశ్వాసకరాణాం-శరీరమునకు గలిగిన శ్రమను హరించి ఊరట కలిగించు పదార్థములలో ఉదకము శ్రేష్ఠమయినది.
(4) క్షీరం జీవనీయానాం- శరీరబలమును సంరక్షించుచు ఆయువును పోషించు పదార్థములలో పాలు యోగ్యమైనవి.
(5) గోక్షీరం క్షీరాణాం - నిత్యోపయోగ్యమగు పాలలో ఆవుపాలు శ్రేష్ఠ మయినవి.
(6) గవ్యం సర్పిస్సర్పిణాం-ఆహారోపయోగి ఘృతములలో గోఘృతము శ్రేష్ఠ మైనది.
(7) తిలతైలం స్థావరజాతానాం స్నేహానాం-స్థావర తైలములలో నువ్వులనూనె శ్రేష్ఠ మైనది.
(8) శృఙ్గబేరం కందానాం - దుంపలలో (గడ్డపదార్థములలో) అల్లము యోగ్యమైనది.
(9) మృద్వీకా ఫలానాం - ఫలములలో ద్రాక్షపండ్లు ఉత్తమమైనవి.
(10) శర్కరా ఇక్షువికారాణాం - చెరుకున బుట్టు బెల్లము మొదలగు పదార్థములలో చక్కెర శ్రేష్ఠమైనది.
ఇట్లే ఆహారోపయోగి ద్రవ్యములందు నిషేధింపబడిన మరికొన్నిటి నిట చూడనగును -
(1) యావకా శ్ళూకధాన్యానాం- అపథ్యతమత్వేన - ప్రకృష్టత మాభవన్తి - ముల్లుగల (తోకగల) ధాన్యము నందు యవలు (గోదుమలవలె నుండు ధాన్యము) అపథ్యకరమైన ద్రవ్యములు. ఇవి మిక్కిలి పనికిరానివి.
(2) వర్షానాదేయ ముదకానాం - సేవింపతగిన ఉదకములలో వర్షాకాలమునందు ప్రవహించు నదులలోని ఉదకము పనికిరానిది.
(3) ఊషరం లవణానాం - ఉపయోగించు ఉప్పులలో చవిటియుప్పు పనికిరానిది.
(4) అవిక్షీరం క్షీరాణాం - పాలలో గొఱ్ఱె పాలు పనికిరానివి.
(5) ఆవికం సర్పి: సర్పిషాం - ఉపయోగింప తగిన ఘృతములలో గొఱ్ఱెనెయ్యి పనికిరానిది.
(6) కుసుమ్భ స్నేహః - స్థావరస్నేహానాం - స్థావర తైలములలో – కుసుమనూనె ఉపయోగార్హత కాదు.
(7) నికుచం ఫలానాం – పండ్లలో చిన్న రేగుపండ్లు పనికిరానివి.
(8) ఆలుకం కందానాం - గడ్డలలో ఆలుగడ్డలు పనికిరానివి.
(9) ఫాణిత మిక్షువికారాణాం - చెరకుచే చేయబడిన వాటియందు సగముడికిన బెల్లపుపానకము పనికిరానిది.
(10) సర్షపశాకం శాకానాం - ఆకు కూరలలో ఆవకూర పనికిరానిది.
ఇట్లే మరికొన్ని నిత్యాభ్యాసమున శరీర సంరక్షణమును – ఆయుస్థాపనమును చేయు ద్రవ్యములు విధింప బడినవి. (ఇవి నిత్యాభ్యాస ధర్మములు).
(1) క్షీర ఘృతాభ్యాసో రసాయనానాం - రసాయన ద్రవ్యములందు పాలను నేతిని కలిపి నిత్యముపయోగిం
621
