ఘనాదేశము
సంగ్రహ ఆంధ్ర
బేరీపండ్లు, నారింజలు, అనాసపండ్లు అను వివిధములైన ఫలములు ఉత్పత్తి యగుచున్నవి.
కోకో పంటకు వచ్చుటకు అయిదారు సంవత్సరములు పట్టును. పిదప అది అనేక సంవత్సరముల వరకు కాచుచునే యుండును. ఇట్లు కోకో వ్యవసాయము పైరు మార్చి పైరువేయు స్థిరవిధానమునకు గాని, లేక బీడు పెంపకమునకు కాని అవకాశము కల్గించును. ఈ పద్ధతి ననుసరించి ఒక పొలములో రెండు మూడు సంవత్సరములు కోకో వ్యవసాయము చేయబడి, అనంతరము ఆభూమియందే రెండు మొదలు పదిసంవత్సరములవరకు బీడు పెట్టబడును. పిదప ఎప్పటివలె అది మరల సేద్య యోగ్యమగును.
సాధారణముగా ఒకటి రెండెకరములు లేక అంతకంటె తక్కువ విస్తీర్ణముగల పొలములలో కోకో పండించ బడును. ఈ వ్యవసాయము సామాన్యముగా మోటారు రోడ్లవద్ద చేయబడును. అందుచే పండిన పంటను సులభముగా విక్రయ కేంద్రములకు చేర్చ వీలగును. మైదాన ప్రాంతములందు గడ్డి మొదలుగాగల పశుగ్రాసము అధికముగా లభించుటచే, అచ్చోట పంటలను పండించుటకంటె, పశువులను పెంచుటయందే ఎక్కువ శ్రద్ధ చూపబడును. వోల్టానదీ ముఖమువద్దనున్న తేమభూములను సమీపించు వరకు కనుపారునంత ప్రదేశమున పంటపొలములు ప్రముఖముగా దృష్టి గోచరము కావు. వోల్టా డెల్టా తూర్పుభాగమున కేటా, ఆన్ లోగా (Keta and Anloga) నడుమ గబ్బిలముల యొక్కయు, చేపల యొక్కయు మలము సాయమున చిన్నరకపు ఉల్లిగడ్డలు (shallots) విరివిగా ఉత్పత్తిచేయబడును. గొఱ్ఱెలు, మేకలు, పందులు, కోళ్ళు మొదలగునవి స్థానికోపయోగముకొరకు మైదానముల యందంతటను పెంచబడును. యథార్థమునకు గృహజంతువులే గణనీయమైన పశుసంపదగా భావింప బడుచున్నది. 'ట్సీట్సి' (tsetse) అను విషజాతికి సంబంధించిన ఈగలు అంతగా లేనందున ఈగృహజంతువులను విరివిగా పెంచుటకు వీలగుచున్నది.
సముద్రతీరమున గల పచ్చిక బయళ్లయందు పశుసంపద అధికముగా నున్నను సంకీర్ణ వ్యవసాయము యత్నింప బడుటలేదు. స్థానిక ప్రజలే సాధారణముగా పైరు పంటలను పండింతురు. ఉత్తర ప్రాంతీయులైన పశువుల కాపరులు పశుపోషణమును నిర్వహించుచుందురు. ఈ రెండు వ్యాసంగములు (వ్యవసాయము, పశుపోషణము) పూర్తిగా భిన్నములైనవి.
స్థానిక ప్రజల యుపయోగము కొరకు తీరమున గల పసరిక బయళ్లలో బాహుళ్యముగా కూరగాయలు పెంచ బడుచున్నవి.
ఆక్రా (రాజధాని నగరము) పొలిమేరల యందు గల విశాలమగు తోటలలో ప్రజాసామాన్యమున కవసరమగు కూరగాయలు విరివిగా పండించబడుచున్నవి. ఇచ్చటి నుండి నగరవాసులకు దోసకాయలు, క్యారటు, మున్నగు పెక్కు రకముల కూరలు సరఫరా యగును.
చేపలు పట్టుట : ఘనలో దాదాపు అన్ని ప్రాంతములందును చేపలు పట్టబడును. చేపల పరిశ్రమలో 44,000 మంది ప్రజలు నిమగ్నులై యున్నారు. చేపలు పట్టుటలో మూడు విధానములున్నవి. (1) సముద్రములో చేపలు పట్టుట; (2) లోతులేని మడుగులలోను, చెరువులలోను, సరస్సులలోను చేపలు పట్టుట; (8) నదులలో చేపలు పట్టుట. అన్నిటి కంటెను సముద్రపు చేపలను పట్టుట ముఖ్యమైన పరిశ్రమగా నున్నది. సాలునకు సగటున 20.000 టన్నుల సముద్రపు చేపలు లభ్యము లగుచున్నవి. తీరమున గల పల్లెవాసులు, నగరవాసులు చేపలు పట్టుటలో నిమగ్నులై యుందురు.
సముద్రములో చేపలు పట్టుటకు లోతైన దోనెలవంటి పడవలను ఉపయోగించెదరు. అవి అరణ్య ప్రాంతములో తయారుచేయబడి, బెస్తవాడల యందు తుదిరూపము తీర్చిదిద్దబడును. సముద్రతీరము పొడుగున నున్న లోతులేని మడుగుల యందుగూడ చేపలు పట్టుదురు. ఈ మడుగు లందు లభ్యమగు చేపలు సముద్రపు చేపలకంటె మిగుల చిన్నవి. గండుమీనులు (carps) అనునవి సాధారణ తరగతికి చెందినవి. లోతులేని మడుగులలో అడుగున నున్న బురదనుండి అవి బుట్టల సాయమున పట్టుకొనబడును.
నదులనుండి చేపలు విరివిగా పట్టుబడుచున్నవి. ఘనాదేశములోని నదులలో అనేక రకములగు చేపలు సమృద్ధిగా నున్నవి. ఇవి గాలములు సాయమున పట్టబడును. ఒక్కొక్కప్పుడు చేపలను చంపుటకు విషప్రయోగము
546
