వస్తువుల వర్తకమైనా చివరకి అత్తరువులు కంపెనీ అయినా కుళ్ళిపోయిన ఉల్లిపాయల వాసన జ్ఞాపకం వస్తుంది.” “అయితే ఏంచేద్దామని?”
“రిక్షా లాగుదామని.”
“అదేమి మాటండీ!”
“రిక్షావాడిబండిలో కూర్చుని వెడుతోంటేనూ, పది ఎద్దులుకూడా లాగలేని సామానులు లాగుడు బండిలోవేసి కాడికఱ్ఱలు పొత్తికడుపునకు తగిలించుకొని, పశవులకున్న బలం లేకపోవడంచేత, ఆయాసపడుతూ హృదయం ఏడుస్తూ, రక్తాశ్రుబిందువులు కారుస్తూ లాగుతూ ఉండే కూలివాళ్ళను చూస్తూ వుంటేనూ, వారి ఆడవాళ్ళు వెనకనుంచి తోస్తూ ఉంటేనూ ఆదృశ్యాలు రెండూ ఏలా చూడగలం అనంతలక్ష్మీదేవి!”
“అవి భరింపరాని దృశ్యాలే. అందుకని సరదాకుకూడ రిక్షాలో కూర్చోలేను.”
“అవునమ్మా అవును! అందుకని ఆ రిక్షాలాగాలని బుద్ధిపుట్టుంది నాకు. దానివల్లనే జీవించాలని అనుకుంటాను. కాని ఒక రిక్షావాడి తిండి నేను కొట్టివేశానన్నమాటే కాదా?”
“నిజంగా రిక్షాలాగకండి, చాలా జబ్బు!”
“అవును లక్ష్మీ! లక్ష్మీదేవి! కాని ఎంతమందో రిక్షాలు లాగుతూ ఉంటే, మనం రిక్షా లాగవలసిన దుర్భరస్థితులు మనదేశంలో, ఆఫ్రికాలో, జపానులో, చీనాలో, ఇంకా అనేకచోట్ల ఉన్నా మనం చూస్తూ ఊరుకుంటున్నాము. ఏమీచెయ్యలేము. ఇదొకటి నా ఆవేదన”
“గురువుగారూ, నన్ను లక్ష్మి అనే పిలవండి. అదే నాకు చాలా బాగుంటుంది.”
“నువ్వు లక్ష్మివే నిజంగా! అందుకనే నీకు పాఠాలు చెప్పడానికి తగుదునా అని నా ఆలోచన!”
“అదేమిటండి, అలాంటి మాటలు?”
“ఏమి మాటలాడమంటావు లక్ష్మీ! నీకు చదువు చెప్పడం చాలా ఆనందము, లాభదాయకమునూ, అయినా ఇంటి దగ్గర పిల్లలకు చదువు చెప్పుకునే ఉపాధ్యాయునిగా మాత్రం తయారవుతానేమోనని భయం!”
“ఉపాధ్యాయవృత్తి చాలా మంచిదంటారుకాదా?”
“మంచిదే! గోవు మాలచ్చిమి వంటిది ఆవృత్తి. ఆందులో దిగితే గోవునో, గొర్రెనో లేకపోతే గాడిదనో అవడానికి సావకాశం ఉంది.”
అనంతలక్ష్మి పకపక నవ్వింది.
“కాని, మీరు మా ఇంటికి రావడంమాత్రం మానకండి. నేను ఒక విషయం చెపుతాను. సాధారణంగా ఏలాంటివారి స్నేహాలకూ నేను వెళ్ళను. అందులో నాకు పురుషస్నేహితులసలే లేరు. వాళ్ళతో స్నేహంచేయకుండా నేను వ్రతంపట్టడానికి ఒక ముఖ్యకారణం వుంది. ఇవాళ మీరు చూచిన పెద్ద మనిషి ఒక నాటుకోటి చెట్టియారుగారు. ఆయన్ను చూస్తే మీ రిందాకా అనుకున్నట్లే అనుకుంటాను. ఆయన్ను చూచిన పాపం నాకు పోవాలంటే మీరు నాకు తెలుగుపాఠాలు చెప్పాలి. మీరు తెలుగు చెబితే నేను నెగ్గి తీరుతాను. లేకపోతే తెలుగు సున్న అవుతుంది నాకు.”
“నేను తెలుగు చెప్పడానికీ, నాటుకోటి పాపానికి సంబంధం ఏమిటి?”
