హరిశ్చంద్రోపాఖ్యానము
కఠినచిత్తులు లేరు గాక లోకముల
శఠ మేల నృపులతో సంయమీంద్రులకు
వెడమతు లైనయీవిపులజాడ
వడిముడిగాఁ జొచ్చి వాత వెళ్లుదురు
ఉపకార మోపిక నొనరించువారి
కపకార మొనరింతు రప్పుడే కడఁగి
యలగుజ్జువడుగు మూఁ డడుగుల నేలఁ
దొలితొలి బలి వేఁడి తుది నెట్లు సేసె
మరి కశ్యపాది బ్రాహ్మణు లిల యెల్లఁ
బరశురాముని చేతఁ బడసి యా ఘనుని.........................440
నుదధిలోనై నఁ గా లూఁదంగ నీక
కదలి పోఁ దోల రెగజిబిజి సేసి
యివి యన్ని యేటికి నీకౌశికుండు
తివిరి విప్రుఁడు గాక తిరిగెడునాఁడు
సొలపు దీరఁగ వసిష్ఠునియింటఁ గుడిచి
తొలగి పోవుచు నెన్ని దొసఁగులు సేసె
నిదె మహీతెలమెల్లనేలునీ రాజు
చెదరక యిట్లేడు చెట్లను జెఱచి
పోనీక బందెలఁ బొరలించి తపసి
దానవుం డై నల్ల ద్రావు చున్నాఁడు...........................450
.........................................................................................................
రత్వము, సంయమీంద్రులకున్ = ముని శ్రేష్ఠులకు, వడముడి గా - వెళ్లుదురు=
భయంకరముగా నోటిలో జొచ్చి తిరుగ నోటినుండియే వెడలుదురనుట, గుజ్జున్
డుగు= పొట్టిమాణపకుఁడగు వామనుఁడు, ఉదధి=సముద్రము,
దొసఁగులు= కీళ్లు,ఏడు చేట్లను చెఱిచి= సప్తవ్యసనములను భంగ పెట్టి, బందెలన్ పొరలించి-
నిర్బంధములఁ జుట్టి, దానవుండై నల్ల త్రావుచున్నాఁడు= రాక్షసుఁడై నెత్తురు
