28
మీ 12 గ్రంథాలయ సర్వస్వము. ఈ విషయమున గ్రామకూటములకు సహకారులై గ్రంథాలయమాలు చేయ వలసిన పని యపారముగా నున్నది. గ్రంథాలయముల వివరమును, అవి యిన్నటి కొనర్చుచున్న మహోపకార విషయమును, ఇక్కడ సమావేశమైనవారి కెల్లను తెల్ల మైనదే కావునను, ఆ విషయము ణం తర్వాత నుపన్యసించు నధికృతులు విచ్ఛేదరు కావునను, సంగ్రహముగా వివరించి విరమించెదను. గ్రంథాలయము లనగా, పైన జెప్పబడిన జ్ఞానవిజ్ఞానముల మూల మన మనుజునకు కావలసిన సంస్కారములను అలవఱచు గ్రంధసామగ్రిని సౌశల్యముగ సేకరించియు, భద్రపఱచియు, ఆ గ్రంథములకు జనోప యోగమునకై యిండ్లకు బంపుచుండియు, మహోపకారక ములయి రాజమ హేంద్రవరము బెజవాడ లోనగు పెద్ద పట్టణములలో నెలకొల్పబడేవ మహా సంస్థలు. ఇట్టి గ్రంథాలయ ములు శారదాపీఠములు, అవి యొకరీతి కళాశాలలే. ఇట్టి సంస్థల మూలమన నమెరికా p మహోపకారమును గురించియే మొదలగు పశ్చిమదేశము జరుగుచుండిన పశ్చిమ దేశములలో లోకానుగ్రహకాంక్షులగు మనదేశములో నే మహాపురుషులు ఆటి సంస్థలను మనదేశ నే అట్టి మన ప్రతిష్ఠింపసాగిరి, దేశ పురోభివృద్ధిపథమున నన్ని విషయములలోను అగ్రయాయి యగు బరోడా మార్గదర్శి యయ్యెను. ఆ సంస్థానమున నిట్టి సంస్థలు ప్రభుత్వ యాజ మాన్యమున సాగుతున్నవి. తక్కిన స్వదేశ సంస్థానములు బరోడా చూపిన త్రోవయే పట్టుచున్నవి. ఆంధ్ర దేశ మాన 1898 వ సంవత్సర మన రాజమహేంద్రవరమున స్థాపింప బడిన వీరేశ లింగ గ్రంథాలనకు ఈ యుద్యకు ప్రథమఫలము. ఇదియే తర్వాత గౌతమీ గ్రంథాలయమయినది, 1899లో భీమవరం తాలూకా కుముదవల్లి గ్రామ మున వీరేశలింగ గ్రంథాలయము అను పేర నొక గ్రంథాలయము, 1911 న పంవత్స రమున బెజవాడలో రామమోహన గ్రంథాలయమము పేర నొకటియును ప్రతిష్ఠింపబడి యున్నవి. నేటికి స్వంతమందిరములును కొంతయాస్తి యుకల గ్రంథాలయములు, ఆంధ్ర దేశమున సుమారు అరువదివరకును గలవు నామమాత్రముగా నున్నవి కొన్ని వందలు గలవు, ఇవిగాక మున్సిపాలిటీ మొదలగు స్థానిక సంస్థలచే 'నెలకొల్పబడినవియు కొన్ని గలవు. కాని వీని సఁఖ్యయు చేయవలసిన పనియు కావలసినదానిని విచారించిన అత్యల్ప మని చెప్పక తప్పదు. 1913వ సం॥న నాంధ్రోవ్యమము వచ్చిన దాక యీ సంస్థ లం ప్రత్యేక వ్యక్తులుగ పని చేయుచుండెకు, వీనికి సమష్టి జీవితమేర్పడి ఈ విషయమున పొగుచుండెడి ఉద్యమము యేకముఖరుయి బలపడ లేదు. 1914వ స న బెజవాడలో ఆంధ్రగ్రంథాలయ సంఘ మరు పే నొక సమిష్టి పఃస్థ యేర్పడి ఆ:ధ్రగ్రంథాలయ సర్వస్ప పత్రికాముఖమున ఈ యుద్యమ ప్రచారము సాగించినది. ఆకాలమున ఈ గ్రంథాలయో ద్యమమును, వార్తాపత్రికోద్యమమును కొంత శ్రుబోధము గల్గించినవి. కాని మనదేశమ నకు పూర్వోక్త మయిన ఈశ్వరోద్దిష్ట ప్రయోజనము సిద్ధించుటకయి వలయు సంస్కా 1
