పుట:Grandaalaya Sarvasvamu V.1, No.1 (1916).pdf/59

ఈ పుటను అచ్చుదిద్దలేదు

సారస్వత జీవనము.


ఉ.

భూషలు గావు మర్యులకు ◆ భూరిమయాంగద ఉతారహారముల్
భూషిత కేశపాశ మృదు ◆పుష్ప సుగంధజలాభిషేకముల్
భూషలు గావు పూరుషుని ◆ భూషితుఁజేయు పవిత్రవాణివా
గ్భూషణమే సుభూషణము ◆ భూషణముల్ నశియించు నన్ని యుక్. (లక్ష్మణకవి)


సారస్వత జీవన మననేమి?

సారస్వత జీవన మన నేమో యాంగ్లేయభాషాపరి చితులు కానివారికి బోధపడక యెద్దియో యొక క్రొత్తవి శే పముగాఁ బొడకట్టవచ్చును. గ్రంధరూపమున నున్న వా ఙ్మయమునకే సారస్వతమను నామము వర్తించుచున్నది. అట్టిసారస్వతని ర్మాణము నే జీవనాధారము గాఁ జేసికొని లోకయాత్ర గడపునట్టి వృత్తికే సారస్వత జీవనమని నా మకరణముఁ జేయుచున్నాఁడను. దీని నేగ్రంధములు వ్రా సి తన్మూలమున ధనమాజి౯౦చుటయే వృత్తిగాఁ గలిగి యుండుట యని తేటమాటలతోఁ జెప్పఁదగును. ఇట్టి సారస్వత జీవనము నాగరికులైన విదేశీయులలో నెక్కు వగాఁ గాన్పించుచున్నను మనయాంధ్రులలో నరుదై యున్నది. ఈవిషయము మహత్తరమైన దగుటచేతను, యిదియొకవృత్తిగా మన దేశమున పఁబడ కుండుటచేతను, ఆంధ్రసారస్వతమును గూర్చి మా త్రమే వ్రాయుదును.

ప్రాచీన కాలమున సారస్వతజీవనము.

నిదివఱకుఁ బరిగణిం

“సారస్వత జీవనము పూర్వముండెనా? ఉన్న, నేరీతి నుండెను? ఇప్పుడేరీతినున్నది? దీని నవలంబించుట వలనఁ గలుగు లాభనష్టము లెట్టివి? దీని నభివృద్ధిపరచు ఔ ట్లు?" అనునీ మొదలగు ప్రశ్నంబులకుఁ దగిన ప్రత్యుత్త రంబులు సంగ్రహముగానైనఁ జర్చించి చెప్పవలసియుం డును. సారస్వతజీవన మొకరీతిగాఁ బూర్వకాలమున మ న దేశముననుం డెనుగాని స్వచ్ఛమైన రీతినుండక యది యొక ప్రత్యేక మొక శాఖవారిలో నే యత్యల్ప సంఖ్యా కులులచే నలంకరించుకొనఁబడి దేశకాల స్థితులను బట్టి యెదుగుబొదుగు లేక సంస్కారరహిత మైయొప్పు చుండెను.

పూర్వకాలమున రాజ్యపరిపాలనము చేసిన మహారాజులు, మండలాధిపతులు, సేనానాయకులు, మంత్రులు, ధనికు లు మొదలగువారుకొందఱు భాషాభిమానులును కీ ర్తికా ములునై కవుల నాదరించి భూవసతులను, కొన్ని వేళల నగ్రహారములను నొసంగియు, ధన కనక వస్తు వాహనాదు లచే సంతరింపఁజేసియు బహువిధంబుల సత్కరించుచుం డుట చేత న నేకులు వారలకు కృతుల నంకితములఁ గావిం చి కుటుంబపోషణముఁ జేసికొనుచుఁ వచ్చిరి గాని యది యంతియుత్తమ మార్గము గాఁ గనుపట్టకుండెను. అంతి యగాక మహాసముద్రములో నొక జలబిందువువలె మహా సంఘములో వారిసంఖ్య యత్యల్పమై యుండెను. ఆయ త్యల్పసంఖ్యగల వారి మార్గముకూడ నిఱు పేదలై, భక్తా గ్రగణ్యులయిన కవివరేణ్యుల చే నీచమైనది గాఁ గరింపఁ బడుచునే వచ్చినదికాని యుత్తమమార్గమని సూచింపఁ బడలేదు.

బమ్మెర పోతన.

పూర్వజన్మ సహస్ర సంచిత తపఃఫలంబున శ్రీమ న్నా రాయణకథా ప్రపంచ రచనా కుతూహలుండును, సహజ పాండిత్యుండును, కవివరుండును, భక్తాగ్రేసమయం డునగు బమ్మెర పోతన నిఱుపేదయయ్యును నరకృతి నిషేధించి, తనభాగవతమును శ్రీవారి కంకితము చేసినట్టుగ తత్కృతిలోని


"ఉ.

ఇమ్మనుజేశ్వరాధముల
కిచ్చి పురంబులు వాహనంబులు
సొమ్ములుఁ గొన్ని పుచ్చికొని
సొక్కి, శరీరమువాసి కాలుచే
సమ్మెట వేటులంబడక
సమ్మతి శ్రీవారికిచ్చి చెప్పెనీ