| యక్షాన్వయః కిన్నరాంశో అధిదేవో౽స్య భార్గవః, | |
తా. శ్రేష్ఠమయిన తెల్లదామర యాకృతిగా పట్టఁబడునది పద్మకోశహస్త మనఁబడును. పూర్వకాలమునందు చక్రాయుధముకొఱకు పద్మములచేత శివపూజఁ జేయుచున్న విష్ణుదేవునివలన ఈపద్మకోశహస్తము గలిగెను. ఇది యక్షజాతి, కిన్నరాంశము. దీనికి పద్మధరుఁడు ఋషి. భార్గవుఁడు అధిదేవత.
వినియోగము:—
| శుండాయాం థాళథళ్యేచ హేమరౌ ప్యాదిభాజనే. | 324 |
| ధమ్మిల్లే చ మితార్థే చ లావణ్యే సాధువాదనే, | 325 |
| నారికేళే చూతఫలే కర్ణికారేచదర్పణే, | 326 |
| బిల్వేకపిత్థే యుజ్యేత పద్మకోశాహ్వయః కరః, | |
తా. ఏనుఁగుతొండము, ధళథళయనుకాంతి, బంగారు వెండి మొదలగువాని పాత్రము, కొప్పు, కొలఁది యనుట, అందము, బాగు అనుట, ఘంట, పుట్ట చెండు, తామర, పుట్ట, గుండ్రన, కుచము, టెంకాయ, మామిడిపండు, కొండగోగు, అద్దము, కొమ్మ వంగుట, పూలవాన, కబళము, గ్రుడ్లు పగులుట, మారేడుపండు, వెలగపండు వీనియందు ఈ హస్తము వినియోగించును.
16. సర్పశీర్షహస్తలక్షణమ్
పతాకతల నిమ్నత్వా | 327 |
తా. పతాకహస్తముయొక్క అరచెయ్యి కొంచెము పల్లముగ వంచఁబడినయెడ సర్పశీర్షహస్త మగును.