పీఠిక
11
- ***సంస్కృతకవిస్తోత్రము***:
అవ. ఈ క్రింద నాలుగు పద్యములచేఁ గవి ప్రశంస చేయుచున్నాఁడు._____(ఇది యాంధ్రకవులయాచారము).
శా. లోకాలోకపరీతభూచరమహాలోకోపకారంబుగా
శ్రీకల్యాణకరోరుకావ్యచయముల్ సిద్ధంబుఁ గావించి సు
శ్లోకుల్ పుణ్యమతుల్ జగద్గురువులై శోభిల్లుచున్నట్టి వా
ల్మీకివ్యాసమయూరబాణకవికాళీదాసులం గొల్చెదన్. 9
టీక. లోకా...ఉప కారంబుగాన్ - లోకాలోక = చక్రవాళపర్వతమువఱకు (ఇది 'సప్తసముద్రములకు ఆవల నున్న పర్వతపంక్తి' అని పౌరాణికులు చెప్పుదురు. ఈలోకాలోకపర్వతముల కావల భూమి లేదు.), పరీత = వ్యాపించిన, భూ = భూమియందు, చర = సంచరించుచున్న, మహత్ = అధికమైన ( లెక్కకు మిక్కిలి యగు), లోక = జనులకు, ఉపకారంబుగాన్ = ఉపకార మగునట్లుగా, శ్రీ...చయముల్ -శ్రీ = శోభాయుక్తము లైనవియు ( ప్రసిద్ధిఁ జెందిన), కల్యాణకర = శుభమును కలిగించునవియు (జ్ఞానము నొసంగునని యనుట.); ఉరు = విశాలములయినవియునగు, కావ్య = రామాయణము మొదలగు కావ్యముల యొక్క , చయముల్ = సమూహములను, సిద్ధంబుఁ గావించి = నిర్మించి, సుశ్లోకుల్ = చక్కనికీర్తి గలవారును ('పద్యే యశసీ చ శ్లోకః - శ్లోకమనఁగాఁ 'బద్యము, కీర్తి' అని అమరము.), పుణ్యమతుల్ = నిర్మలమైన హృదయములు గలవారును, జగద్గురువులు - త్రిభువనములకును గురువులును, ఐ = అగుచు; శోభిల్లుచున్నట్టి, వాల్మీకి వ్యాస మయూర బాణకవి కాళీదాసులన్ = వాల్మీకి వ్యాసుఁడు మయూరుఁడు బాణుఁడు కాళిదాసుఁడు మొదలగు సంస్కృతకవులను, కొల్చెదన్ = సేవించెదను (కొనియాడెద ననుట).
తా. సకలజనులకును బరిపూర్ణజ్ఞానము నొసంగుచుఁ బరలోక సౌఖ్యములను గూడఁ గలిగించుచు మిగులఁ బ్రసిద్ధిఁ జెందియున్న విశాలములగు కావ్యముల నిర్మించి సప్తసముద్రముద్రిత మగునీభూమండలమునం దున్నవారల కందఱకు మహోపకారమును గావించి లోకగురువు లై పరిశుద్ధము లగుచిత్తములతో రాజిల్లుచుఁ దమకీర్తిచే లోకముల నెల్లఁ బావనముఁ జేయుచున్న వాల్మీకి వ్యాస మయూర బాణ కాళిదాసాదుల నభినుతించెదను.
***సు క వి వ ర్ణ న ము***
తే. మహితగురులఘువర్ణధర్మములు నియమ
ములుఁ గలితకర్తృకర్మక్రియలను దెలిసి
