అంటువ్యాధులు (ఆయుర్వేదము)
యందు చేర్చిన మొత్తము అంటువ్యాధులు రెండువందల యిరువది రెండుగా లెక్కకు తేలును. ఈ వ్యాధుల యొక్కయు కారణముల యొక్కయు వివరము లిట్లు తెలియనగును:
మొద లీ యంటు వ్యాధులు కలుగుటకు చెప్పబడిన కారణములు తొమ్మిదియు, పదునెనిమిది భాగములుగా విభజింపబడును. ఆ వివర మివిధముగ తెలియగలదు:
(1) ప్రసఙ్గము: విశేషముగ కలిసియుండుట. ఈకలిసి యుండుట యనునది మూడువిధములు.
- 1. కౌగిలించుకొనుట.
- 2. మిథునధర్మమున రమించుట.
- 3. క్రీడించుట. (వనవిహారము, ఆటలాడుట,జలక్రీడ. ) (ప్రెసఙ్గమాలింగన రతిజలక్రీడాదీని.) స్మరదీపనము, ప్ర-3-సు 12.
(2) 'గాత్రసంస్పర్శనము: పదేపదే శరీరమును తాకు చుండుట. ఇది మూడు విధములు.
- 1. ముద్దులాడుట.
- 2. ఒకరినొకరు కలిసికొని తిరుగులాడుట.
- 3. మాటిమాటికి రహస్యావయవములను ముట్టు కొనుచుండుట. దీనివలన రక్తమునందు ఉష్ణతయు, శుక్రశోణితముల :యందు తేజనతయు, అవయవములయందు ఉద్రేకతయుకలుగును.
(3) నిశ్వాసము : రోగినోటితో విడుచుగాలిని పీల్చుట.(నిశ్వాసమనగా పనివలన శ్రమచెందిగాని, లేక వ్యాధివలన అలసట చెందిగానీ నోటి వెంట విడుచు శ్వాసమునకు పేరు.)
(4) సహభోజనము : కలిసి భుజించుట, ఇది నాలుగు విధములు.
- 1. రోగితో కలిసి ఒకేపాత్రయందు భుజించుట.
- 2. రోగి తిని విడిచిన ఆహారమును భుజియించుట.
- 3. రోగి చే పెట్టబడిన ఆహారమును భుజియించుట.
- 4. రోగితో సరసన పంక్తియందు భుజించుట.
(5) 'సహశయ్యా : ఒకేపడక నుపయోగించుట. ఇది రెండు విధములు.
- 1. రోగి పండుకొనుచున్న పక్క యందు పండు కొనుట.
- 2. రోగితో కలిసి పండుకొనుట
(6) 'సహాసనమూ : ఒకే వేదిక నుపయోగించుట. రెండువిధములు.
- 1. రోగి కూర్చుండుట కుపయోగింపబడుచు పీట, చాప, అరుగు వీటిపై కూర్చుండుట
- 2. రోగితో కలిసి ఒకేయాసనమున కూర్చుండు
(7) 'వస్త్రమూ : రోగి ఉపయోగించిన బట్టలను ఉపయోగించుట. (8) 'మాల్యమూ : రోగి ధరించిన పూవులను, మాలలను ధరియించుట.
(9) అనులేపనము : రోగి ఉపయోగింపగా మిగిలిన గంధము, సున్నిపిండి మొదలగు మైపూతలను వాడుక చేయుట.
ఈ పదు నెనిమిది కారణములను ఆధారముగా చేసికొని శరీరమున గల వాతపిత్తకఫము లనబడు త్రిదోషము ఎగుడు దిగుడులై పెడత్రోవలను బట్టి, అనులోమ విలోమగతులచే (అనులోమగతి-వాతాదిదోషము లొక దానియ దొకటి కలిసి లీనమై పుష్టినొందించుకొనుచు తిరుగు విలో మగతి—ఒక దానినొకటి రెచ్చగొట్టి ఉన్మార్గగాము సంబంధములేక చరించుట. దోషములకు అనులోమ, యనునది ఆరోగ్యమునకు కారణము, విలోమ గతి య నది అనారోగ్యమునకు కారణము.) త్వగ్రక్తమా మేదోస్థిమజ్జా శుక్రము లను సప్తధాతువులను చెడగొ రెండు వందల తొమ్మిది గతులు గలవిగా అంటురోగమ వ్యాప్తికి వాహకము లగును. వీటి విభజన మిట్లు గల 'దీనికి అంశాంశ కల్పన మని పేరు.
ధాతువికల్పము
- 1. కేవల వాతాంతర్జనిత ములు
- 2. కేవల పిత్తాంతర్జనితములు
- 3. కేవల కఫాంతర్జనితములు
- 4. సప్త ధాతుపరిణామాంతర్జనితములు
- 5. దేశ భేదాంతర్జనితములు
వ్యాధివికల్పము
- 1. కుష్ఠములు
