అంకగణితము
(2) విలోమ విధానము:- ఇందు పై లెక్కనే మూడు విధములుగా చూపవచ్చును.
ఇట్టి లబ్ధమునందలి తప్పొప్పులను కనుగొనుటకు ఒక సూత్రము చాలకాలము క్రిందనే మన పూర్వులు ఉపయోగించెడి వారు. నేటి గణితశాస్త్రజ్ఞులును దానినే వాడుచున్నారు. అది ఎట్లన :
గుణ్యమునందును గుణకమునందును గల అంకెల మొత్తములను, 9 చే భాగించగా లభించు శేషముల లబ్ధమునుగూడ 9 చే భాగించిన వచ్చు శేషమును, గుణ్య గుణకముల లబ్ధములోగల అంకెల మొత్తమును 9 చే భాగించగావచ్చు శేషమును, సమానములైనచో లభించిన లబ్ధము ఒప్పు.
రెండు సమానములు. కావున వచ్చిన లబ్ధము ఒప్పు.
వేసియోలి (Pacioli) క్రీ. శ. 1494) అను గణిత శాస్త్రజ్ఞుడు గుణకారమున ఎనిమిది మార్గములు చూసేనట.
వ్యవకలనమును పెక్కుసారులు ఉపయోగించుటచే భాగహారమును సాధించుట మన పు ర్వీకులనుండి సంక్రమించిన పద్ధతి. సగము చేయుట (Mediation),చుట (Duplication) మనకు పూర్వీకులనుండి లభించిన పద్ధతులే.
ఏదైన ఒక రాశిని సున్నచే భాగించినపుడు లబ్ధము అనంతమగు నని భాస్కరుడు స్పష్టముగ వచించియుండుట మనము గమనింపదగిన విషయము. పాశ్చాత్య సిద్ధాంతముల ప్రకారము, బీజగణిత వ్యవహారములను బట్టియే అనగా సమీకరణములతోనే చేయదగిన లెక్కలు, కొన్ని అంకగణిత సూత్రముల సహాయముచేత మాత్రమే, భాస్క రాచార్యుని లీలావతీ గణితమున, చేయబడి యుండుట, అంకగణితమున మన పూర్వులకుగల ప్రజ్ఞను తెలుపును.
నిత్యకృత్యములయందు అంకగణితమువలె ఉపయోగపడు శాస్త్రము వేరొక్కటిలేదు. లోక వ్యవహారమునకు ప్రతి మానవునకును కొంచెమో, గొప్పయో అంకగణిత జ్ఞాన మవసరము. వడ్డీ లెక్కలు, హుండీల మారకము, వినిమయము (Exchange), ఉమ్మడి వ్యాపారము, లాభనష్టములు - ఇవి నిత్యవ్యవహారములందు ఉపయోగించు లెక్కలు కేవలము కేవలము శాస్త్రజ్ఞానమును బట్టియేగాక యుక్తి చేతను, ప్రపంచజ్ఞానము మొదలగు వాటి వలన చేయదగిన లెక్కలు గూడ గలవు. ఇట్టి యుక్తి లెక్కల నిచ్చి చేయు మనుట ప్రాచీనులనుండి వచ్చిన యలవాటు.
లెక్కలు చేయు యంత్రములు మానవుని బుద్ధిబలము వలన చేయవలసిన అంకగణిత క్రియల నన్నిటిని లెక్కలు చేయుయంత్రము సులభముగా చేయును. ఇచ్చిన అంకెలను
