19
మఱియు
“ఈయిల ధర్మరక్ష వెలయింప జనించినయట్టి యాదినా
రాయణమూర్తి వీవు, భవదంఘ్రిసరోరుహసేవ యర్థిమైఁ
జేయఁగ నాత్మఁ గోరి సరసీరుహగర్భుఁడు పుట్టె భట్టియై;
పాయక జోడుగూడి యిలఁ బాలన సేయుట మీకు నైజమౌ.” (ఆ.2-84)
అని సర్వేశ్వరి యగు కాళికావాక్యము. మఱియు బలిచక్రవర్తి కూడ
“బలము ప్రతాప మీగి దయ భాతి విభూతి వినీతి ధర్మని
శ్చలత కళావిశేషము నిజం బవధానము మాన మాదరం
బెలమి యనం బొగడ్త గలయిన్నిగుణంబులఁ గీర్తి కెక్కి, నీ
విల భరియింపఁగా జనుల కేల విచారము? భూతలేశ్వరా." (ఆ. 2-147)
అని విక్రమార్కుని గుణగణమును గీర్తించెను. వేయేల ?
పాడిసమస్తముం బొగడఁ బాయక యాశ్రమవర్ణధర్మముల్
జాడలు దప్పకుండ మఱి సజ్జనరక్షణ దుష్టశిక్షణ
క్రీడలె భూషణంబులుగఁ గీర్తివహించె ధరిత్రి నవ్విభుం
డేడవచక్రవర్తి పదునేడవరాజునునై మహోన్నతిన్.” (ఆ. 8-123)
అను కీర్తికిఁ బాత్రుఁడయినవాఁడు విక్రమార్క మహారాజు. మఱియు,
“కనుఁగొనిన వేయి, మాటా
డినఁ బదివే, ల్గుడువ లక్ష, డెందము ప్రమదం
బునఁ బొందినఁ గోటిధనం
బనయము నర్థులకు విక్రమార్కుం డొసఁగున్."(ఆ. 2-18)
ఇట్టి దాతృత్వ మనన్యసామాన్యముఁ గదా!
విక్రమార్కచరిత్రము - ప్రబంధరచనామార్గము
ఏవంవిధగుణగణవిభూషితుఁ డయిన విక్రమార్కుని సమస్తజీవితవృత్తాంతమును వెనుక వివరింపఁబడిన యిరువది కథాంశముల వర్ణనముతో విక్రమార్కచరిత్రమును జక్కన యొక మహాకావ్యముగా సంతరించెను. ఇంతకుఁ బూర్వము దీనిని కథాకావ్య మంటిని. ఐనఁ బ్రమాదము లేదు. కథాకావ్యమును మహాకావ్యభేదమే. మహాకవి బాణుని కాదంబరి కథాకావ్యమే. కావున జక్కన విక్రమార్కచరిత్రమును మహాకావ్యమే. మహాకావ్యమే యన నేల? దీని నతఁ డొకమహాప్రబంధప్రాయముగానే నిర్మించె ననుట సత్యదూరము కాదు.
