పుట:రాఘవపాండవీయము (పింగళి సూరన).pdf/156

ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


దజ్జ్యేష్ఠసుతుఁ డవాప్తవిషాదతను జెంది
            మగుడ నమందాక్షమాయ చత
గురుదత్తరాజ్యంబు హరియించెదోదూయ
            మాను లై జనులు లోలోనఁ దిట్ట


ఆ.

ననికృతాత్మగురువచోనుపాలనునాత
తప్రభావు ననఘు ధర్మసూతి
నంద యోటువఱిచి యాచతుర్దశవర్ష
భోగ్యమగు ప్రవాసమునకుఁ బనిచె.

24

భారత. తనరు = ఒప్పుచున్న, ఆయరిదివర్తనకున్ = ఆయక్షయవస్త్రములకు, మెచ్చి, స్వ = తనయొక్క, పరులనుమహారాజ్యసంపదలను, భూనాయకుఁడు = ధృతరాష్ట్రుఁడు, ఒసంగ, రామ, ద్రౌపది, చేకొన్న, దానన్ = ఆచేకొనుటచేత, తత్ = ఆధృతరాష్ట్రునియొక్క, జ్యేష్ఠసుతుఁడు, అవాప్త, విషాదతన్ = ఖిన్నత్వమును, చెంది, అమందమైన, అక్షమాయచేత, “రక్షోరథస్యావయవే పాచికేప్యక్షమింద్రియ” మ్మని వి. దోదూయమానులై = మిక్కిలిఁ బరితపింపుచుచున్నవారై, అనికృత = తిరస్కరింపఁబడని, ఆత్మ = తనయొక్క, గురు = అధికమైన, వచోనుపాలనున్ = వాక్యపాలన గలవాని, ధర్మసూతిన్ = ధర్మజుని, అంద = ఆపునర్ద్యూతమునందే, ఆచతుర్దశవర్ష = పదునాలుగవయేఁటిపర్యంతము, పదుమూఁడేఁడులు నిండుదనుక ననుట, భోగ్యమగు ప్రవాసమునకుఁ బనిచెను.

రామ. తొల్లి = పూర్వమందు, చేకొన్నదానను, తత్ = ఆదశరథునియొక్క, జ్యేష్ఠసుతుఁడవు, ఆప్త = పొందఁబడ్డ, అమందాక్ష = లజ్జారహితమైన, “మందాక్షంహ్రీస్త్రపావ్రీడా" అని అ. మాయచేత = కపటవర్తనచేత, హరియించెదో = తీసికొనెదవా, దూయమానులై = పరితపించుచున్నవారలై, అని, ధర్మసూతిన్ = ధర్మమునకుఁ గారణమైన రాముని, అంద = ఆమాటయందే, ఓటుపఱిచి = ఓడించి - నిరుత్తరునిఁ జేసి యనుట, ఆ, చతుర్దశవర్ష = పదునాలుగేండ్లు నిండుపర్యంతమును, "ఆఙ్మర్యాదాభివిధ్యోః" అని అభివిధ్యర్థము. భోగ్యమగుప్రవాసమునకుఁ బనిచెను.

సీ.

అతఁడు తద్వచనానుసృతి నాత్మసామ్రాజ్య
            మొకవికారము లేక యుజ్జగించి
ప్రియతరానుజకళత్రయుతంబుగా నుగ్ర
            కాననంబునకు నేగంగ నంత
వత్స రామ లసత్ప్రవర్తనల్ జనులకు
            నప్రకాశంబుగ నాచరింపఁ