పుట:రాఘవపాండవీయము (పింగళి సూరన).pdf/153

ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


సీ.

అవ్వేళ భవితవ్యతానుసారితఁ బ్రియ
            కైతవదాసీకృతాతిమన్యు
గిళితప్రమోద యై కృష్ణ సారప్రేక్ష
            ప్రబలోగ్రతను స్వకపటము దోఁప
మలయుదుశ్శాసన మత్సరంబున శంకి
            తత్వంబునొంది సత్వరిత యగుచు
స్వపురస్థితిఁ దనర్చు చక్రిలీలామర్త్య
            మూర్తి నుద్దేశించి ముదిత పలికెఁ


తే.

దా మునుపుగన్న యాత్మనాథవరశక్తి
గడు పరాజిత యై యప్డు గానుపింప
ధర్మ పాశసంయుతనిరుత్తరనిజాధి
పతిసదైన్యేక్షితాననపద్మ యగుచు.

20

భారత. భవితవ్యతానుసారితన్ = అదృష్టానుసారముచేత, ప్రియ= ప్రియుఁడైన ధర్మరాజుయొక్క, కైతవ = జూదముచేత, దాసీకృత = దాసిగాఁ జేయఁబడ్డదై, అతిమన్యుగిళితప్రమోదయై = అత్యంతశోకగ్రస్తహర్షయై, కృష్ణ = ద్రౌపది, సారప్రేక్ష = సారమైనబుద్ధి గలది, ప్రబలమైన, ఉగ్రతను = శౌర్యముచేత, స్వకపటము = స్వకీయమైన వస్త్రమును, దోఁపన్ = దోఁచుటకు, మరియు = తీవ్రపడుచున్న, దుశ్శాసన = దుశ్శాసనునియొక్క, మత్సరంబున, శంకితత్వంబు నొంది = మానభంగమునకు దెస చెడి, స్వపుర = తనపట్టణమందుఁగల, స్థితిచేత, లీలామర్త్యమూర్తిని, చక్రిన్ = కృష్ణుని, ఉద్దేశించి = కూర్చి, తా, మునుపు, కన్న = ఎఱిఁగిన, ఆత్మనాథులయొక్క పరమైన శక్తి, నిజాధిపతులచేతను సదైన్యమౌనట్టుగా కడమ సులభము.

రామ. ప్రియమైన, కైతవ = కపటముగల, దాసీ = మందరచేత, కృతమయిన, అతిమన్యు = అత్యంతక్రోధముచేత, గిళితప్రమోదయై, కృష్ణసారప్రేక్ష = హరిణేక్షణ కైక, “కృష్ణసారరురున్యంకురంకుశంబరరౌషిషాః” అని అ. మలయు = మలయునట్టి, దుశ్శాసన = అణఁచశక్యము గాని, మత్సరంబును, అశంకితత్వంబును, మత్సరమునకు విశేషణము, పొంది, స్వపురస్థితిన్ = తనముందట, చక్రి = విష్ణువుయొక్క, లీలామర్త్యమూర్తియైన రాముని, ఆత్మనాథ = దశరథునియొక్క, వరశక్తి = వరసామర్థ్యము, పరాజితయై = పరులచేత నపారణీయమైనదై యనుట, ధర్మపాశముచేత, సంయుత = బద్ధుఁడై, నిరుత్తరుఁడైన, నిజాధిపతి = దశరథునిచేత, కడమ సమము, పలికెను = క్రియ.

చ.

వినుముదయాభివృద్ధి ప్రభవింపఁగ నిద్ధర యేలురాజు మ
త్తనయుఁడు నాకు మాపతి ముదంబునఁ బూర్వము నం దనుగ్రహిం