సీ. | అవ్వేళ భవితవ్యతానుసారితఁ బ్రియ | |
తే. | దా మునుపుగన్న యాత్మనాథవరశక్తి | 20 |
భారత. భవితవ్యతానుసారితన్ = అదృష్టానుసారముచేత, ప్రియ= ప్రియుఁడైన ధర్మరాజుయొక్క, కైతవ = జూదముచేత, దాసీకృత = దాసిగాఁ జేయఁబడ్డదై, అతిమన్యుగిళితప్రమోదయై = అత్యంతశోకగ్రస్తహర్షయై, కృష్ణ = ద్రౌపది, సారప్రేక్ష = సారమైనబుద్ధి గలది, ప్రబలమైన, ఉగ్రతను = శౌర్యముచేత, స్వకపటము = స్వకీయమైన వస్త్రమును, దోఁపన్ = దోఁచుటకు, మరియు = తీవ్రపడుచున్న, దుశ్శాసన = దుశ్శాసనునియొక్క, మత్సరంబున, శంకితత్వంబు నొంది = మానభంగమునకు దెస చెడి, స్వపుర = తనపట్టణమందుఁగల, స్థితిచేత, లీలామర్త్యమూర్తిని, చక్రిన్ = కృష్ణుని, ఉద్దేశించి = కూర్చి, తా, మునుపు, కన్న = ఎఱిఁగిన, ఆత్మనాథులయొక్క పరమైన శక్తి, నిజాధిపతులచేతను సదైన్యమౌనట్టుగా కడమ సులభము.
రామ. ప్రియమైన, కైతవ = కపటముగల, దాసీ = మందరచేత, కృతమయిన, అతిమన్యు = అత్యంతక్రోధముచేత, గిళితప్రమోదయై, కృష్ణసారప్రేక్ష = హరిణేక్షణ కైక, “కృష్ణసారరురున్యంకురంకుశంబరరౌషిషాః” అని అ. మలయు = మలయునట్టి, దుశ్శాసన = అణఁచశక్యము గాని, మత్సరంబును, అశంకితత్వంబును, మత్సరమునకు విశేషణము, పొంది, స్వపురస్థితిన్ = తనముందట, చక్రి = విష్ణువుయొక్క, లీలామర్త్యమూర్తియైన రాముని, ఆత్మనాథ = దశరథునియొక్క, వరశక్తి = వరసామర్థ్యము, పరాజితయై = పరులచేత నపారణీయమైనదై యనుట, ధర్మపాశముచేత, సంయుత = బద్ధుఁడై, నిరుత్తరుఁడైన, నిజాధిపతి = దశరథునిచేత, కడమ సమము, పలికెను = క్రియ.
చ. | వినుముదయాభివృద్ధి ప్రభవింపఁగ నిద్ధర యేలురాజు మ | |