పుట:రాఘవపాండవీయము (పింగళి సూరన).pdf/136

ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


దును బహుతరాశనుండం
జనునే మి మ్మడుగవలయు సకలార్థంబుల్.

104

భారత. విజయ = సంబుద్ధి, తినన్ = భక్షించునట్లుగా, గాఢాహమిక, నామదిలో, చెల్లున్ = చెలంగుచున్నది, బహుతరాశనుండన్ =బహ్వశనుండను, నే = నేను, వలయు = వలసినట్టి, సకలార్థములను మిమ్మడుగ, చనున్ = తగుదుననుట.

రామ. విను = విజయశక్తి మీరితిని, అను = అనెడి, గాఢాహమిక చెల్లునా, ఇక్కడ - ప్లుతయతి. మదిలో, బహుతరాశన్ = అధికాపేక్షచేత, ఉండఁ జనునే, సకలార్థంబులు = సకలప్రయోజనములు, మి మ్మడుగవలయున్ = మిమ్ము నడిగి తెలిసికోవలెను.

మ.

అని వాలాయముగా నభీష్టతమమౌ నన్నం బొసంగన్ స్వనీ
తిని ము న్నెంతయు నియ్యకొల్పి మఱియు ద్వృత్తిం బ్రవర్తిల్లుము
జ్జనితోల్లాసముతోడఁ బల్కె సముదంచత్ఖాండవాస్వాదవ
ర్తన మిష్టం బని రాజపుత్త్రునకు శస్త్రం బౌశుచిత్వంబునన్.

105

రామ. అని = యుద్ధము, అభీష్టతమమౌను, అన్నన్ = అన్నట్టాయెనా, స్వనీతిన్ = బ్రాహ్మణధర్మమును, పొసంగన్, ప్రవర్తిల్లుము, ఉజ్జనితోల్లాసముతోడ, పల్కె = భాషణమె, సముదంచత్ = ప్రకాశించుచున్న, ఖాండ = ఖండశర్కరాసంబంధమైన, “స్యాత్ఖండశ్శకలే చేక్షువికారమణిదోషయోః" అని వి. "తస్యేద” మ్మని అణ్ప్రత్యయాంతము. వాః = ఉదకముయొక్క, “వార్వారి సలిలం కమలం జల” మ్మని అ. స్వాద = రుచివంటిరుచి గల, వర్తనము = వర్తన గలది, శస్తంబౌ, శుచిత్వంబునన్ = అప్రతిహతుఁ డౌటచేత, “శుచిశ్శుద్ధేనుపహతే శృంగారాషాఢయోరపి, గ్రీష్మే హుతవహేపి స్యా" త్తని వి. అని = యుద్దము, ఇష్టంబు = ప్రియమైనది, రాజపుత్రునికి వాఙ్మాధుర్యమును యుద్ధకార్కశ్యమును స్వతస్సిద్ధమైనది గాదా యనుట.

భారత. అని = ఇటని, అన్నంబును, ఒసంగన్ = ఇచ్చెడికొఱకు, అన్నశబ్దము - అద భక్షణే, అనుధాతువున నిష్పన్నము గనుక ఆహారవాచకము. స్వనీతిన్ = తనబ్రాహ్మణాకృతిధర్మముననే, ఇయ్యకొల్పి = ఆలాగుననే ఇచ్చెద మనిపించి, మఱి= అనుపించుకొన్నపిమ్మట, ముత్ = సంతోషముచేత, జనిత = పుట్టిన, ఉల్లాసముతోడ, శస్తంబౌ = చెప్పఁబడిన, శుచిత్వంబునన్ = అగ్నిత్వము గలవాఁడై, పల్కెన్ = పలికెను.

ఉత్సాహ.

ఈవిధమునఁ బల్కి మఱియు నిట్టులనియె నట్టికాం
క్షావిధి నొకవిఘ్న మిపుడు గలదు నిన్ను నారయం
గా వినుము నివారణాధికారమునకు దగుదువే
తావదర్థగతియు మున్ను దలఁచినాఁడ నామదిన్.

106