పుట:రసార్ణవాలఙ్కారము (ప్రకాశవర్షుఁడు).pdf/49

ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

శ్లేషవిపర్యయము, సామ్యవిపర్యయము, సౌకుమార్యవిపర్యయము, అర్థవ్యక్తివిపర్యయము, ప్రసాదవిపర్యయము, కాంతివిపర్యయము, ప్రౌఢివిపర్యయము, మాధుర్యవిపర్యయము, ఔదార్యవిపర్యయము, నిస్సమాధి.

24.

తత్ర త చ్ఛిథిలం వాక్యం భవేత్ శ్లేషవిపర్యయః
విషమంతు తదిచ్ఛన్తి యత్ర సామ్యవిపర్యయః.


25.

తత్కఠోరం భవే ద్యత్ర సౌకుమార్యవిపర్యయః
సన్తః శం [సన్తి] నేయార్థ మర్థవ్యక్తివిపర్యయః.


26.

అప్రసన్నం తదే వాహు ర్యః ప్రసాదవిపర్యయః
అవ్యుత్పన్నం తమి త్యాహు ర్యత్ర కాన్తివిపర్యయః.


27.

++శ్శబ్దార్థయోః ప్రౌఢి రప్రౌఢి స్త ద్విపర్యయః
రూఢిభఙ్గా దనిర్వ్యూఢం మాధుర్యస్యవిపర్యయః.


28.

నిరలఙ్కారమ్ [ఇత్యా]హు రౌదార్యస్య విపర్యయః
ఋజుమార్గ ఇతి జ్ఞేయో నిస్సమాధి ర్గిరాంక్రమః.

వాక్యార్థదోషములు పదునాఱు

అపారము, వ్యర్థము, ఏకార్థము, ససంశయము, అపక్రమము, ఖిన్నము, అతిమాత్రము, విరసము, పరుషము, హీనోపమ, అధికోపమ, విసదృశోపమ, అప్రసిద్ధోపమ.

29.

అపార్థం వ్యర్థ మేకార్థం ససంశయ మపక్రమమ్
ఖిన్నం చైవాతిమాత్రం చ విరసం పరుషం తథా.


30.

హీనౌపమ్యాధికౌపమ్యే తథా విసదృశోపమమ్
అప్రసిద్ధోపమం చైవ నిరలఙ్కార మేవచ.


31.

అశ్లీలం చ విరుద్ధం చ వాక్యార్థే పోడశస్మృతాః
సముదాయార్థశూన్యం [యత్తద]పార్థం ప్రచక్షతే.


32.

యదప్రయోజనం యచ్చ గీతార్ధం వ్యర్థ మేవచ
ఉక్తాభిన్నార్ధ మేకార్థం వ్యాహరన్తి విశారదాః.


33.

ససంశయం తు యత్ప్రాహు ర్యత్రార్థస్య న నిశ్చయః
అపక్రమంతు తద్యత్ర పౌర్వాపర్యవిపర్యయః.


34.

జాత్యాద్యుక్తా +++ఢం ఖిన్న మి త్యభిధీయతే
లోకాతీత ఇవార్థోయః సో౽తిమాత్ర ఇహేష్యతే.


35.

అప్రాకృతరసం జ్ఞేయం విరసం [రస]కోవిదైః
అతిక్రూర స్తు వాక్యార్థః పరుషో విదుషాం మతః.


36.

హీనంయత్రోపమానంస్యాత్సో౽ర్థోహీనోపమః స్మృతః
[యత్రో]పమాన మధికం తద్జ్ఞేయ మధికోపమమ్.


37.

అతుల్య ముపమానం చే ద్భవే ద్విసదృశోపమమ్
అప్రసిద్ధోపమానంచే ద[ప్ర]సిద్ధపమంతు తత్.