పుట:రసార్ణవాలఙ్కారము (ప్రకాశవర్షుఁడు).pdf/48

ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

చతుర్దశవాక్యదోషములు.

శబ్దహీనము, క్రమభ్రష్టము, విసంధి, పునరుక్తి, వ్యాకీర్ణము, భిన్నవృత్తము [వర్ణభ్రంశము; యతిభ్రంశము.], సంకీర్ణము, గర్భితము, భిన్నలింగము, భిన్నవచనము, ఖంజము, న్యూనోపమ, అధికోపమ, [శ్లేషాదిగుణహీనము?], గుణత్రయము, దోషత్రయము, శబ్దగుణములు (శ్లేష, సమత, సుకుమారత), అర్థగుణములు, ఉభయగుణములు.

11.

సాక్షాత్తత్ స్మృతి హేతుత్వా త్రివిధా+++భవేత్
శబ్దహీనం క్రమభ్రష్టం విసన్ధి పునరుక్తిమత్.


12.

వ్యాకీర్ణం భిన్నవృత్తం చ సంకీర్ణ గర్భితం తథా
విభిన్న లిఙ్గవచనే ఖఞ్జం న్యూనాధికం భవేత్.


13.

శ్లేషాదిగుణహీనం చ వాక్యదోషా శ్చతుర్దశ.
భిన్నభాషాపదావిద్ధం శబ్దహీనం [ప్ర]కీర్తితమ్.


14.

శబ్దార్థవ్యుత్క్రమో యత్ర క్రమభ్రష్టం తదిష్యతే
విరుద్ధసన్ధి నిస్సద్ధి విసన్ధీతి నిగద్యతే.


15.

తాదృక్పదపదార్థానాం నిబద్దే పునరుక్తిమత్
అనేకపదసన్తానవ్యాహతస్మృతిభిః పదైః.


16.

యోజనా యత్ర తద్వాక్యం వ్యాకీర్ణ మభిధీయతే
ఛన్దోలక్షణహీనం తు భిన్నవృత్తం విదుర్బుధాః.


17.

త ద్వర్ణ యతి భేదేన ద్విధా తద్జ్ఞె రుదాహృతమ్
వాక్యాన్తరపదోన్మిశ్రం [య] త్తత్స్కర్ణ మిష.


18.

వాక్యాన్తరసగర్భం య త్త ద్వాక్యం గర్భితం విదుః
భిన్నలిఙ్గ మలిఙ్గత్వా దుపమానోపమేయయోః.


19.

యస్మిన్ వచనవైషమ్య ముపమానోపమేయయోః
తద్భిన్నవచనం నామ నిబధ్నన్తి న [హి?] సాధవః.


20.

క్రియావిరహితం వాక్యం ఖఞ్జ మి త్యభిధీయతే
జ్ఞేయం న్యూనోపమం న్యూనై రుపమాయా విశేషణైః.


21.

విశేషణాధికౌపమ్యం విజ్ఞేయ మధికోపమమ్
శబ్దార్ణోభయభేదేన విప్రథన్తే త్రిధా గుణాః.


22.

[తద్వి]పర్యయతో దోషాస్త్రీధా వాక్యే వ్యవస్థితాః
తత్ర శబ్దగుణాః శ్లేష స్సమతా సుకుమారతా.


23.

అర్థవ్యక్తిః ప్రసాద శ్చ కాన్తి రిత్యర్థసంశ్రయాః
ఓజో మాధుర్య మౌదార్యం సమాధిశ్చోభయాత్మకాః.