| | 'నిర్దుష్టస్యాపి కావ్యస్య గుణోపాదాన మన్తరా | |
సహేతుకముగాఁ జూపట్టుచున్నది.
3 వ పరిచ్ఛేదము. [శబ్దాలంకారప్రకాశనము.]
మొదట నలంకారసామాన్యలక్షణములు విశదముగాఁ జూపఁబడినవి. 1. బాహ్యములు, 2. అభ్యంతరములు. 3. ఉభయములు - అని యలంకారములు మూఁడువిధములు. బాహ్యములగు శబ్దముల కుత్కర్షాధాయకము లగుటచే శబ్దాలంకారములు బాహ్యము లనఁబడెను. అభ్యంతరము లగుకావ్యార్థముల కౌన్నత్యముం జేకూర్చునవి యగుటచే నర్థాలంకారము లాభ్యంతరకక్ష్యలోఁ జేర్పఁబడెను. ఉభయాలంకారకక్ష్యలో నేయలంకారములు చేరునో మనకవి చెప్పియుండలేదు. కాని యాతని వివరణమునుబట్టి యూహించిన, శ్లేషాదు లిందుఁ జేరునేమో యని తోఁచెడిని.
శబ్దాలంకారములు 18 :
1. జాతి.
2. రీతి.
3. వృత్తి.
4. రచన.
5. ఘటన.
6. ముద్ర.
7. ఛాయ.
8. యుక్తి.
9. భణితి.
10. శ్రవ్యత.
11. శ్లేష.
12. చిత్రము.
13. ఔచిత్యము.
14 ప్రశ్నోత్తరము.
15. ప్రహేలిక.
16. అనుప్రాస.
17. యమకము.
18. గూఢోక్తి.
సంసృతప్రాకృతాత్మకమగు'జాతి' శుద్ధ, సాధారణి యని రెండువిధములు. దండిభామహులు భాషల సామాన్యనామమునుగాని, శుద్ధ, సాధారణి యను తద్భేదములఁ గాని నుడువక భాషాసామాన్యమును సంసృతప్రాకృతాపభ్రంశము లని విభజించియుండిరి. దండి మిశ్ర మను మఱియొకభేదమును గూడఁ గల్పించియున్నాఁడు. ఇ వన్నియు వాఙ్మయభేదము లని యీతఁ డనియున్నాఁడు.
రీతులు 5 :-1. వైదర్భి. 2. గౌడి. 3. పాంచాలి. 4. లాటి. 5. ఆవంతి. ఆయాదేశములలోని జనుల యభిరుచుల ననుసరించి చేయఁ
