పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/51

ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

ఉత్పాతావేగో యథా

తత్రోత్పాతస్తు శైలాదికంపకేతూదయాదయః,
తజ్ఞస్సర్వాంగవిస్రంపో వైమనస్యావసర్పణే.

180

అందు కొండ మొదలైనవి కదలుట, తోఁకచుక్క పుట్టుట మొదలైనవి ఉత్పాత మాను. దీనివలన గలిగిన సర్వాంగవిస్రంసము, వైమనస్యము, అపసర్పణము ఇవి ఉత్పాతావేగ మనఁబడును.

వాతావేగో యథా

త్వరయా గమనం వస్త్రాహరణం చాపకుంఠనం,
నేత్రావమార్జనాద్యాశ్చ వాతావేగభవాః క్రియాః.

181

వేగముగ నడచుట, వస్త్రములను తీసికొనుట, కప్పుకొనుట, కన్నులను తుడుచుకొనుట మొదలైనవి పెద్దగాలిచేఁ గలుగు క్రియయలు.

వర్షావేగో యథా

ఛత్రగ్రహో౽౦గసంకోచబాహుస్వస్తికధావనే,
ఛన్నాశ్రయణమిత్యాద్యా వర్షావేగభవాః క్రియాః.

182

గొడుగును గ్రహించుట, దేహము చిన్నదవుట, చేతులను భుజమూలములయందుఁ జేర్చుట, పరుగిడుట, గుప్తస్థలము నాశ్రయించుట మొదలైనవి వర్షావేగముచేఁ గలుగు క్రియలు.

అగ్న్యావేగో యథా

అగ్న్యావేగభవాశ్చేష్టా వీజనం చాంగధూననం,
వ్యత్యస్తపాదవిక్షేపనేత్రసంకోచనాదయః.

183

అగ్న్యావేగమందుఁ గలుగుచేష్టలు వీజనము, అంగధూననము, వ్యత్యాసముగ నడుగులుంచుట, నేత్రసంకోచము ఇవి మొదలైనవి.