పుట:భరతరసప్రకరణము.pdf/49

ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది

స్మృతిలక్షణం

స్వతశ్చిత్తదృఢాభ్యాసాత్ సదృశాలోకనాదిభిః.

170


స్మృతిః పూర్వానుభూతార్థప్రతీతిస్తత్ర విక్రియాః,
కంపనోద్వేపనే మూర్ధ్నో భ్రూవిక్షేపాదయో౽పి చ.

171

మనోభ్యాసబలముచేత తనంతటను సమానవస్తువుల చూచుట మొదలైనవానిచేఁ గలుగు పూర్వానుభూతార్థజ్ఞానము స్మృతి యనఁబడును. ఇందు శిరస్సును ఆడించుట, ఊచుట, కనుబొమలవిశేషాపములు మొదలైనవి గలుగును.

వ్రీడాలక్షణం

అకార్యకరణావజ్ఞాస్తుతినూతనసంగమైః,
ప్రతీకారక్రియాద్యైశ్చ వ్రీ డా త్వనతిధృష్టతా.

172


తత్ర చేష్టా నిగూఢోక్తిరాధోముఖ్యవిచింతనే,
అనిర్గమో బహిర్వాపి దూరాదేవావకుంఠనం.

173


నఖానాం కృంతనం భూమిలేఖనం చైవమాదయః,

అకార్యముఁ జేయుట, అవమానము, స్తోత్రము, నూతనసంగమము, ప్రతికారక్రియ మొదలైనవానిచేత అతిధార్ష్ట్యములేకయుండుట వ్రీడ యనఁబడును. ఇందు మఱుఁగుగ మాటాడుట, తలవంచుట, యోచించుట, బయట రాకుండుట, దూరముగానే ముసుగిడుట, గోళ్లు గిల్లుట, నేలగీరుట ఇవి మొదలైనవి గలుగును.

చపలతాలక్షణం

రాగద్వేషాదిభిశ్చిత్తే లాఘవం చాపలం భవేత్.

174


చేష్టాస్తత్రావిచారేణ పరిరంభావలోకనే,
నిష్కాసనోక్తిపారుష్యే తాడనాజ్ఞాపనాదయః.

175