మధ్యాఅధీరానాయికాలక్షణం
| | అధీరా పరుషైర్వాక్యైః ఖేదయేద్వల్లభం రుషా. | 23 |
అపరాధియగు నాయకుని క్రూరమైనపలుకులచే ఖేదపఱుచునది మధ్యాధీరానాయిక యనఁబడును.
మధ్యాధీరాధీరానాయికాలక్షణం
| | ధీరాధీరాతు వక్రోక్త్యా సభాష్పం వదతి ప్రియం, | |
కన్నీరొలుక నాయకుని క్రూరవుఁబలుకులు పలుకునాయిక మధ్యాధీరాధీరానాయిక యనఁబడును.
ప్రగల్భానాయికాలక్షణం
| | సంపూర్ణయౌవనోన్మతా ప్రగల్భారూఢమన్మథా. | 24 |
| | దయితాంగకలీనేవ యతతే రతికేళిషు, | 25 |
| | మానవృత్త్యా ప్రగల్భాపి త్రేధా ధీరాదిభేదతః, | |
నిండుయౌవనముచే మదించినదిగాను, మన్మథవ్యాపారపారంగతురాలుగాను, ఉండునది ప్రగల్భానాయిక యనఁబడును. అది రతిలీలయందు నాయకాంగలీనవలె ప్రయత్నపడుచున్నది. క్రీడారంభములోనే ఆనందమూర్ఛను బొందును. ఆప్రగల్భానాయిక మానవ్యాపారముచే ముత్తెఱంగులైన ధీరాదిభేదములను బొందును.
ప్రగల్భాధీరా యథా
| | ఉదాస్తే సురతేధీరా సావహిత్తా చ సాదరం. | 26 |
కపటమానసయై అపరాధియగు నాయకునియందు ప్రేమతో రతివిషయమఁలలో ఉపేక్షచేయునది ప్రగల్భాధీర యనఁబడును.
