పుట:ప్రబంధరత్నాకరము.pdf/6

ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


ఆ.

జెరివి తార్చి యెత్తి చేరి బంధించి ని
ర్జించి యేసి యోర్చి చెరిచి మట్టఁ
గడఁగనున్న శౌరి కరుణాకరుఁడు శుభా
కరుఁడు మా కభీష్టపరుఁడు గాఁత.

ఇందును అందును మొదటిపాదమునందు “శంకర” అని కలదు. అది “సంకర” అగును. ఇందు రెండవపాదమునందు “బౌద్ధ” అని కలదు. అందు “బుద్ధ” అని కలదు. అది స్పష్టము. ఇందు మూడవపాదమునందు “స్థివిముక్త” అని కలదు. అందు “స్త్రీవిముక్త” అని కలదు. అది సరియైనది. నాల్గవపాదము మారిపోయినది. అందలి నాల్గవపాదము కంటె ఇందలి నాల్గవపాదము నయము. పద్యమునందు క్రమాలంకారము కలదు. 1. శ్రుతి, కగము (మత్స్యము), నముచి(), పుచ్ఛాగ్రము — మత్స్యావతారము

2. సుధ, కూర్మము, మందరము, పృష్ఠము — కూర్మావతారము

3. క్ష్మా, కిటి, కుదానవుడు, దంష్ట్ర — వరాహావతారము

4. భక్తుడు (ప్రహ్లాదుడు), నరమృగము, కుదానవుడు, నఖము — నృసింహావతారము

5. సురలు, కుబ్జుడు, బలుడు (బలి), గుణము (దానగుణము) — వామనావతారము

6. జనని, రాముడు, అర్జునుడు (కార్తవీర్యుడు), పరశువు — పరశురామావతారము

7. వధువు, రాముడు, పంక్తిముఖుడు, బాణము — రామావతారము

8. మల్లుడు, అనంతుడు, ముష్టికము, కరము — కృష్ణావతారము

9. సంకరము, బుద్ధుడు, స్త్రీవిముక్తులు (సన్యాసులు), అంగము (అష్టాంగయోగము) — బుద్ధావతారము

10. ధర్మము, కల్కి, ఖలులు, ఖురపుటములు — కల్క్యవతారము

ఈ పద్యము “దశావతారములకు భీమన చెప్పినది” అని “ఉదాహరణపద్యము” లందు కలదు. వేములవాడ భీమన పేర ప్రబంధరత్నాకరమునందు ఈ క్రింది పద్యము కలదు.

ఉ.

శ్రీలలనాతనూభవవిశేషజగజేజయమూలమన్మథా
జ్ఞాలతికాలవాలరతినాథకరాళమదాంధగంధశుం
డాలవిలోలబాహువిలుఠత్కరవాలవిశాలమందవా
తూలమదీయకాంతధృతి తూలఁగ నేఁపున వీనకుండుమీ.

119

ఈ రెండు పద్యములును వేములవాడ భీమన వచియించు ఉద్దండలీలకు నిదర్శనములే.

శ్రీనాథుని వల్లభాభ్యుదయములోని సీసపద్యమునందలి ఎత్తుగీతము తంజావూరి ప్రతియందు సంస్కరణయోగ్యము కాని స్థితిలో కలదు. అది ప్రత్యంతరమునందు సంస్కరణావశ్యకము లేని సమ్యక్స్థితిలోనే కలదు.

సీ.

రజనీవధూకర్ణరజతతాటంకంబు
              వలరాజు ధవళోష్ణవారణంబు
ప్రోషితయువతిహృత్వుటభేదదాత్రంబు
              బహుచకోరకుటుంబపానపాత్ర
మధుకైటభాసురమథను దాఁపటికన్ను
              చక్రవాకంబుల చల్లజంపు