పుట:చంద్రాలోకము.pdf/4

ఈ పుట అచ్చుదిద్దబడ్డది


యపరలక్ష్మి కళంకి యైనట్టి విధుని
కంటె మీఱెడు ముఖసుధాకరుఁ డనంగ
లక్ష్యములుగాఁ దనర్చు నిలాశతాంగ!

23

పరిణామాలంకారము

గీ.

విషయి విషయాత్మతను గ్రియాన్వితమైన
నదియుఁ బరిణామ మనఁగఁ బ్రఖ్యాతి కెక్కు
నవనిలోనఁ బ్రసన్నేక్షణాంబుజమున
నాయతేక్షణ చూచెడి ననఁగ శర్వ!

24

ఉల్లేఖాలంకారము

గీ.

పెక్కువిధముల నొక్కనిఁ బెక్కువార
లెన్న నుల్లేఖ మగునది యెటులనన్న
అతఁడు గన్పట్టె నింతుల కతనుఁ డనఁగ
అర్థులకుఁ గల్పకము, కాలుఁ డరుల కనఁగ.

25


గీ.

అమితగతులగు విషయభేదముల నొకని
చేత నుల్లేఖ మొదవినఁ జెలఁగు నదియు
గురుఁడు వచనంబులందున నరుఁడు గీర్తిఁ
జాపమున భీష్ముఁ డతఁడన్న చందమునను.

26

స్మృతి, భ్రాన్తి, సందేహాలంకారములు

గీ.

అలరు స్మృతి భ్రాంతి సందేహ పదములఁ
దగు నలంకారములు మూఁడు; తమ్మిఁజూచు
నాదు డెందంబు వికసితనలిననేత్ర
యాస్యమున కగ్గమయ్యెడి ననఁగ శర్వ.

27


ఆ.

ఈ ప్రమత్తమధుప మెఱిఁగెడి నీ మోము
పంకజం బఁటంచుఁ బంకజంబొ
యమృతకరుఁడొ నిర్ణయము లేదు మాకైన
ననఁగ లక్ష్యములు సుధాంశుమకుట.

28

అపహ్నుత్యలంకారము

అపహ్నుతి యనగా కప్పిపుచ్చుట. ఇది ఆరువిధములు – శుద్ధాపహ్నుతి, హేత్వపహ్నుతి, పర్యస్తాపహ్నుతి, భ్రాంతాపహ్నితి, ఛేకాపహ్నుతి, కైతవాపహ్నుతి.

గీ.

అన్యధర్మంబు నిలువ, లేదందు ధర్మ
మనిరయేని శుద్ధానహ్నుతి నెగడుఁ గృతి
నితఁడు గాఁడు సుధాంశుఁ డదేమి యనిన
వభ్రగంగాసరోరుహం బన్నయట్లు.

29


గీ.

అదియకద యుక్తిపూర్వక మయ్యెనేని