తగులుకాంటే తీసేకి చానా కష్టము.
ఈ పండు ఒంటికి పుష్టికే కాదు, పెండ్లయి బిడ్డలు కాకుండా వుండే జంటలు దీన్ని తింటే బిడ్డలు పుడతారంట, అంత శక్తి ఈ పండుకి వుందంట. మా తాత ఎబుడూ చెప్పతా వుంటాడు.
కాన వబ్బలా కెంబారుకాకి పాట పాడతా వుంటే కల్లి వబ్బలా గుడ్లగూబ ఊ కొడతా వుంది. “అక్కా అక్కా” అని కూస్తా వానకోయిల చేన్ల పక్కసోతే “కుపేంద్ర... కుపేంద్ర” అని కూస్తా కుపేంద్రుని గువ్వ వచ్చి గుట్ట మీద కూకొనె.
“ఉత్తుత్తి... ఉత్తుత్తి దణి చేస్తా ఉత్తుత్తి గువ్వ గూ... గూ... గువ్వల మాటలు మా కాన పక్క బాగా వినబడతాయి.
“బుస్‌... బుస్‌...” అనే నాగపాములే కాదు తోకలా మనుషుల్ని కొట్టే జేరుపోతులు, (అది జోరగా కొడితే కాడిమాను కూడా యిరిగి పోతుందంట. ఇంగ మనిషి కాలు నిలుస్తుందా) కట్టె కంపల్లా వుండే కట్ల పాములు, దుక్కి నేలలా వుండే దుమ్ము మండ్లాయి, పూడ మండ్లాయి, మనుషుల్ని కొరకని (కరవని) వసురు పాములు, కొరికినా విషం లేని నీళ్లేరి పాములకి, పుట్టలకి, పులుగలకి, చీమలకి పుట్టినిల్లు.
ఇంగ చెరువునీళ్లలా జెల్లులు, ఉణుసులు, మారువులు, దూబాని చేపలు, కుచ్చులు, కొారదలు, కోలససులు, కేట్లాగులు, గెండ్లు, పక్కిలు, పాము చేపలు, నెత్తిమీద కండ్ల చేపలు మెదలాడతా వుంటే, నీళ్ల కోళ్లు చేపగువ్వలు, శెనిగువ్వలు, తెల్ల కొక్కర్లు, కొంగలు, గద్దలు ఆ చేపల్ని ఎత్తుకొచ్చి మాన్ల పైన తింటా వుండాయి.
ఇంగ నల్ల ఎండ్రికాయలు, రాజ ఎండ్రికాయలు, రాతెండ్రి కాయలు, పాల ఎండ్రికాయలు, గుల్లెండ్రికాయలు బండ్ల సందుల్లా ఇండ్లు కట్టిండాయి.
పూరిడు గువ్వా, పిచ్చిగ్గువ్వా, గీజన గువ్వా, గోరటి గువ్వా, చిలకా-గోరింకా, పండు కాయి తింటా, చెరువులా నీళ్లు తాగతా పైపైన పారాడతా వుండాయి.
ఉడుము, నలికిరి, జెర్రి, మండ్రకప్పా, గండ్ర కోతి, చిట్టెలుకా, పందికొక్కు కోతుల మండ, మిడతల దండు, తేనీగలు, కర్నీగలకు కాదవ లేదు.
ఇట్లా చానా రకాల చెట్లు, నానా రకాల ఆకులు, అలుములు, గువ్వలు, జీవాలని తన గుండెల్ల పెట్టుకొని సాకే మా చెరువంటే నాకు చానా ఇష్టము.
“నీ ఇష్టము మా ఇష్టము కాదా, రారా కొక్కరిబండ తావుకి పోదాము” అనిరి నా సొవాసగాళ్లు.
చెరువు కొనలా వుండేదే కొక్కరి బండ. మోకాళ్ళు మునిగేఅంత నీళ్లు ఈ బండ చుట్టూ చేరి వుంటాయి. బండ చుట్టూరా ఆడాడ చిన్న చిన్న గుంతలు. గుంతలా నీళ్లు ఎబుడూ తేటగా తాగేకి బలే తీపుగా వుంటాయి. నేనూ, నా సావాసగాళ్లు బండపైనకి ఎక్కి ఆడనింకా జారతా నీళ్లలా పడతా వుండాము.
గొడ్డూ, గోదా మాన్ల కింద చేరి నెమరేస్తా వుండాయి.
“పొతా పోతా పోలూరు, పోలూరు పక్మ మాలూరు, మాలూరు పక్కల మర్రిమాను, మర్రిమానులా కోతి, కోతి చేతిలా గజ్జె - గజ్జె గలుక్కుమనే నీ నోట్ల పురుక్కుమనే” కెంచన్న వాళ్ల మునిగాడు కానుగ మాను కవలకొమ్మలా కూకోని పాడతా వుండాడు.
“గాజులూ తొడుగారమ్మ, గౌరి తొడిగే నల్లా గాజులు, కైవార మఠము గాజులు, తాతగారు తొడిగిన గాజులు" కూనిరాగము తీస్తా కుటాణిలా వక్కాకు దంచతా వుంది లచ్చుమవ్వ
“కత్తి పట్టరా, సిపాయి బిడ్డ నేనే వస్తాను” అని అరిగాడు ఆవుల మంద బెదిరిపోయే మాదిరిగా కూతేస్తా వుండాడు.
చింత మానెక్కి నలుగురు చిన్నోళ్లు కోతికొమ్మాట ఆడతా వుంటే, ఇసక దిబ్బలా ఇద్దరు ఆడబిడ్లు చెలిమి కొలిమి ఆట సురువు చేసిండారు.
బండిపైన ఏతం దూతం ఆట, బండ పక్మలా బంగరాల ఆట, కనులు పువ్వుల ఆటలా నీలీ శీలి, కన్ను ఆటలా రామీ బీరి. ఏటుపండు ఆట ఆడతా ఆరుగురు. చేతులు జోడి ఆటలా నలుగురు. ఈడ్పులాటలా పడిరి కొందరు. తువ్వాలు ఆటలా పెట్లు తినిరి ఇంకొందరు. అప్పుదడ ఆటలా అలిసిన మారి. గాజు వొప్పులు ఆటలా గెలిచిన నంజి. చౌకా... బారా ఆటలా గెలిచి, సరి-బేసిలా సోలిన గౌరి. బొమ్మబొరుసు ఆటలా కాసులు గెలిసి, వానగుంతల ఆటలా మెరసి, గిరిగిరి ఆటల కండ్లు తిరిగి కించపడిన ముని. మలగంబము ఆట ఆడాలని తైలము మాను (నీలగిరి మాను) ఎక్కి దిగతా వుండే రాజుగాడు. రాజట్ల రాళ్లాటని చిన్నోళ్లకి నేర్చతా ఈరన్న మూడిండ్ల గట్టా (అష్టా చమ్మ) లా మునిగి తేలతా అనుమక్క ఆంజమ్మ. ఏడిండ్ల గట్టా ఇట్ల ఆడాలని చెప్పతా వుండే చిన్నముని. పులి గట్ట ఆడతా కాకన్నతాత, గూపల్లి తాత.
కుంటే బిళ్ల జారాట, కిష్టకాలాటా, గుర్రం కాలు ఆట, అరికాలు ఆట, అమిటి ఆటల్లా శైలమ్మని సోలిపించింది ఎవురూ లేరు. కుంటేబిళ్ల ఎనీమిది ఇండ్లు, తెల్లనల్ల ఆట, తలకాయి ఆట, పువ్వు మొగ్గ ఆట అమిటి ఆట, కొండాటలా, శిల్చక్కకి సరిలేరు ఎవ్వరూ. గోలీలు, వేటుజాండు, పొడువు గీతాట, చెక్కబొమ్మ ఆట, మూడు
తెలుగుజాతి పత్రిక అమ్మనుడి * జనవరి-2021
41
