పదబంధ పారిజాతము/అవకతవక

←పదబంధ పారిజాతము/అరుగుదెంచు

పదబంధ పారిజాతము (1959) రచించినవారు నార్ల వెంకటేశ్వర్లు
పదబంధ పారిజాతము/అవకతవక

పదబంధ పారిజాతము/ఆ→

అల్లా____అల్లి 96 అల్లి_____అల్లు

అల్లాడి ఆకులు మేయు

నానాకష్టాలు పడు.
"అల్లాడి ఆకులు మేసి ఆ ఊరు వెడితే తీరా వాడు ఇంట్లో లే డన్నారు." వా.

అల్లాడు

రోదించు, కొట్టుకొను.
అలుగురాజు. 65 పు.

అల్లారుబెల్లం

ప్రియ మైనది.
"ఎల్లబంధువులకు నల్లారుబెల్ల మై." కళా. 6. 19.

అల్లారుముద్దుగా

గారాబంగా.
"అనుగుంగ్రీడల నెల్లవారలకు నిట్లల్లారుము ద్దైనకూతునకున్." వసు. 3. 32.
"వాళ్లు ఆ పిల్ల నెంతో అల్లారుముద్దుగా పెంచుకుంటున్నారు." వా.

అల్లిందామరయునుబోలె

అవినాభావముగా.
"నీరజవదనా!, యేమిటికి దలకె దల్లిం, దామరయునుబోలె నుండి తగవు విడుతురే." ఉ. హరి. 5. 20.

అల్లి బిల్లి కొను

వ్యాపించు.
"మావుల్ క్రోవులు నల్లి బిల్లి కొను కాంతారంబులందు." మను. 2. 22.

అల్లి బిల్లిగ నల్లుకొను

చిక్కగా అల్లుకొను.
"వాసంతిక లుద్యల్లీల నల్లిబిల్లిగ నల్లి కొనిన యొక లతా గృహాంతర సీమన్." మను. 3. 113.

అల్లిబిల్లిగా

చిక్కగా.
"అల్లిబిల్లిగా నల్లుకొను బొండు మల్లి యల." రాధి. 1. 115.

అల్లిబిల్లి యగు

కలసిమెలసి యుండు, కూడి మాడి అన్నట్లు.
"అరిగి తనకూర్మిచెలువతో నల్లిబిల్లి, యగుచు నెప్పటియట్ల నెయ్యమున నుండె." పరమ. 3. 274.

అల్లివి ల్లై యుండు

ఆనందముతో నుండు.
"బల్లిదుం డలమేల్మంగపతి అల్లి బి ల్లై యున్నా డమ్మా యశోదమ్మా." తాళ్ల. సం. 10. 161.

అల్లి బెల్లి మాటలు

కల్లబొల్లి మాటలు.
వెంకటే. 3. 161.

అల్లి రము లాఱగించు

అల్లెము తిను.
"అల్లిరము లారగించ వెన్నుడ వై వేడుకతో విచ్చేసినట్లు." తాళ్ల. సం. 9. 144.

అల్లుకొను

1. వ్యాపించు.
"జలశీకరంబులు చద లెల్ల నిండి... చుక్కల నల్లుకొనగ." వర. రా. యు. పు. 16 పంక్త్ల్ 25.
2. వృద్ధిచెందు.
"అల్లుకొనె గర్మములు అక్కడికి నక్కడికి." తాళ్ళ. సం. 7. 256. అల్లు_____అల్లు 97 అల్లు_____అవ

అల్లుగుఱ్ఱ

అల్లుడు.
"నీ యల్లుగుఱ్ఱ తనయుడు పుట్టెన్." భార. అశ్వ. 3. 169.

అల్లుడుకొమాళ్ళు

దొరతోపాటుగా ఉండే అంగ రక్షకులు.
బ్రౌను.

అల్లుతండము

విటుల మొత్తము.
వేశ్యామాతకు విటు లందరూ అల్లుళ్లే. దానిపై వచ్చిన పలుకుబడి.
"అల్లుతండంబుచే ధన మెల్ల గొనుచు." దశ. 5. 17.

అల్లుని మంచితనము

అరు దనుట.
"అల్లుని మంచితనంబును, గొల్లని సాహిత్యవిద్య......లేవు." సుమతి.

అల్లునేరేళ్లు

పిల్ల ల ఆటలు
"అవల వెన్నెలలో అల్లునేరే ళ్లింతె నివలి నిన్నటియునికి నేటికి గలదా?" తాళ్ల. సం. 5. 274.
చూ. అల్లోనేరేళ్లు.

అల్లుండ్రబూచి

వేశ్యామాత.
అల్లుండ్రపాలిటి దయ్యము.
"లోకముల కెల్ల నూచి యల్లుండ్ర బూచి." శుక. 3. 18.

అల్లు పొ ల్లెఱుగని

ఏమాత్రం కళంకం లేని.
"అల్లుపొ ల్లెఱుగని నా కులం బను మంచి, మడుగు జీరకు జాల మైల సోకె." ఉత్త. హరి. 5. 92.

అల్లెము తిను

మనుగుడుపులు గుడుచు.
"మా అల్లుడు అల్లెం తినడానికి వచ్చి ఉన్నాడు." వా.
"నీకేం రా అల్లెం తిన్న అల్లుడు లాగా ఉన్నావు." వా.
"వాడు అల్లెము తింటున్న అల్లుడు లాగా వాళ్లింట్లో మసులుతున్నాడు." వా.

అల్లోనేరేళ్లు

వెన్నెలలో ఆడుఆట.
".....వెన్నెల దినమున నల్లోనేరేళ్ళు గాక యావల గలవే." రా. సుం. కాం. 181.
చూ. అల్లునేరేళ్లు.

అల్పాచమానం

మూత్రవిసర్జనం.
వైదిక పరిభాష.
"అల్పాచమానం చేసివస్తాను. కాసేపు క్షమించండి." వా.

అవకతవక

అస్తవ్యస్తపు - అర్థం లేని.
"ఇలాంటి అవకతవకపనులు చేస్తే గొంతుమీదికి వస్తుంది. జాగర్త." వా.

అవకతవక పని

తెలివితక్కువపని.
చూ. అవకతవకమనిషి. అవ_____అవ 98 అవ_____అవ

అవకతవక మనిషి

తెలివితక్కువ వాడు.

'*చూ. అవకతవక పని. అవఘళించు

ధిక్కరించు.
ఇది సామ్యమును దెలుపు మాట.
నైష. 1. 37.

అవతల చెంబు ఇవతల పెట్టదు (డు)

ఏపనీ చేయదు (డు).
"ఇవతల చెంబు అవతల పెట్టకుండా సంసారం ఎలా నడుస్తుంది." వా.

అవతల పుల్ల ఇవతల పెట్టదు (డు)

ఏపనీ చేయదు (డు) అనుట.
చూ. అవతల చెంబు....

అవతారం

వేషం.
నిరసనలో అనుమాట.
"ఏమిట్రా ఆ అవతారం. కాస్త మొహం కడుక్కొని బట్టలు మార్చుకుని రా." వా.
"వాడూ వాడి అవతారం చూస్తే వాంతి కొస్తుంది." వా.

అవతార మగు

పుట్టు.
"క్షీరవారాశిలో నవతార మయ్యెం, దార (యనుకన్యక)." హర. 6. 86.

అవతార మెత్తు

అవతరించు.
"ఎత్తితే యవతార మీ యుగమందు." పల. పు. 13.

అవదకాకి

పలుగాకి.
"కూర్చి చెట్ట బట్టుకొని తెచ్చె లోపలి కవదకాకి నారి యత్తలారి." పంచ. వేం. 1. 595.

అవదూఱు

చూ. అపదూఱు.

అవధారు

అవధరించు; విను డని పెద్దలతో చెప్పునప్పుడు అను మాట.
"తర్జిత భవ యవధా రవధారు." పండితా. ప్రథ. పురా. పుట. 376.

అవని దూరు

భయపడి పాఱిపోవు.
"కొండతో నెనవచ్చు ననవచ్చు నత డైన నవని దూరు." పాండు. 1. 74.

అవపథ్యము

ఔపథ్యము అన్నట్లు వాడుకలో వినబడుతుంది.
"అవపథ్యం చేయడంతో రోగం తిరగ బెట్టింది." వా.
చూ. అపథ్యము చేయు.

అవపాడి

అన్యాయము.
"అధికారిచయము దత్త, ద్విధముల నవపాడి చేసి వివిధనంబుల్..... అంతకంతకు జెఱిచెన్."
దశ. 11. 116.
చూ. అపపాడి. అవ_____అవ 99 అవ_____అవి

అవమానపడు

అవమానము పొందు.
"అంత అవమానపడి వానింటికి మఱీ వెళ్ళడ మెందుకు?" వా.

అవమానపఱచు

అవమానించు.
"ఒకరిని అవమానపఱచడంవల్ల వచ్చే లాభం?" వా.

అవమాన పెట్టు

అవమానించు.

అవల నే నున్నాను

మిగత పని అంతా నేను చూచుకుంటాను లెమ్మని అనుపట్ల ఉపయోగించే పలుకుబడి.
"ఇందులకై యే యడ్డము వలవ దవల నే నున్నాడన్." ఆము. 2. 98.
"అవతల నే నున్నానుగా. అదంతా నేను చూచుకుంటాను." వా.

అవశాత్తుగా

అకస్మాత్తుగా.
కాశీయా. 322.

అవసరనై వేద్యం

ఏదో కాస్త కడుపునకు వేయుట కగునది.
నై వేద్యం స్థానే అది లేనప్పుడు ఏదో ఒకటి పెట్టుటపై వచ్చినపలుకుబడి.
"ఇప్పటికి ఈ అవసర నై వేద్యం కానివ్వండి. ఊరికి వెళ్లేటప్పటికి పొద్దు పోతుంది." వా.

అవసర మిచ్చు

దర్శన మొసగు.
"అవసరం బిచ్చి శివుడు బ్రహ్మాచ్యు తాదిదేవతల గారవించె." కాశీ. 7. 222.
భాగ. అష్టమ. 220. ప.

అవసరములవారు

ప్రతీహారులు.
"మాఱాక దెల్పు డేమఱక రాజునకు, జను డన్న విని యవసరములవారు."
వర. రా. బా. పు. 203. పంక్తి 11.

అవసర వేళ

పూజావేళ.
పండితా. ప్రథ. దీక్షా. పుట. 236.

అవాకుచవాకులు

అస్తవ్యస్తపు మాటలు. పనికిమాలిన మాటలు. జం.
"వదరుచు నున్నవా రుఱ కవాకు చవాకులు." గీర. లోకా. 12.
చూ. అవాకులు చవాకులు.

అవాకులు చవాకులు

"ఏవేవో అవాకులూ చవాకులూ నాలుగు వాగి పోయినాడు." వా.
చూ. అవాకుచవాకులు.

అవాఙ్మానసగోచరుడు

మాటకూ, మనసుకూ అందని వాడు-భగవంతుడు.
"యతో వాచో నివర్తంతే అప్రాప్య మనసా సహ." అన్న వైదిక సూక్తిపై వచ్చినపలుకుబడి.

అవిచారితరమణీయము

చూ. ఆపాతరమణీయము. అవి_____అవు 100 అవు_____అవ్వ

అవినాభావసంబంధం

ఎల్ల ప్పుడూ కలిసి యుండుట, విడదీయరాని సంబంధ మనుట.
"కావ్యానికీ, రసానికీ యెప్పుడూ అవినాభావసంబంధం ఉంటుంది." వా.

అవును కాదు అను

ఎదురు చెప్పు.
"కలలో నైనను నీదు మాటలకు నౌగా దంచు మాఱాడుటల్, గలవో?" రాజగో. 1. 99.
"నీ మాట కెప్పు డైనా అవును కాదు అన్నానా?"
""వాడు నీ వేం చెప్పినా అవును కాదు అనకుండా చేస్తాడు." వా.

అవు గాక

కానీ అనుట.
హర. 4. 39.

అవు గా దను

తిరస్కరించు, బదులు చెప్పు.
"హరివార మైతిమి మ మ్మవు గా ధనగ రాదు." తాళ్ల. సం. 6. 40.

అవుగాములు

మంచిచెడ్డలు. జం.
"నీవు చని యవుగాములు నిశ్చయించి, యాశ దెగ గోయు మదియ మత్ప్రాణరక్ష." ప్రభా. 3. 107.
చూ. ఔ గాములు.

అవుడుకఱచు

పెదవి కొఱుకు.
"గురివెంద జైత్రు డొందగ, గర మలుక న్మోవి యవుడు కఱచిన నును వా, తెరమీద గాననగు పలువరుస."
పారి. 3. 48.

అవురు దర్భ యగునె?

ఆకారసామ్య మున్న ప్పటికీ పవిత్రత అన్ని టా ఉండ దనుట.
వేమన. 80.

అవురుసవు రగు

మిక్కిలి శ్రమపడు.
"అవురుసవు రైరి గుజగుజ యైరి డస్సి రొల్ల బోయిరి వెగ్గిరి తల్ల డిలిరి." హరవి. 3. 10.

అవుల బుచ్చు

త్రోసిపుచ్చు, పోనాడు.
పండితా. ద్వితీ. మహి. పుట. 214.

అవులెమ్ము

ఔ లే.
"అవులెమ్మని యూఱడిలెన్ సుదంత." పారి. 1. 69.
చూ. అగు లెమ్ము.

అవ్వను పట్టుకొని వసంతా లాడు

అసమానులతో సరసాలకు దిగు.
"అత నేదో పురాణం చెప్పుకొనే ముసలాయన, ఆయనదగ్గర నీ పాండిత్యం వెలగ బెడతా వేమిటిరా? అవ్వను పట్టుకొని వసంతా లాడినట్లు!" వా.
చూ. అమ్మను పట్టి వసంతము చిమ్మి నట్టు. అవ్వ____అశ్రు 101 అశ్మా_____అష్ట

అవ్వల నడుగు వెట్టు

నిర్బంధించుటలో ఉపయోగించుపలుకుబడి.
ఈ పని చేసి కానీ కదల వీలు లే దనుట.
"అర్థమిప్పించి యవ్వల నడుగు వెట్టు." శుక. 3 ఆ. 40 ప.
"ఆ డబ్బు అక్కడ పెట్టి అవతలికి అడుగుపెట్టు." వా.
"ఇందులో సంతకం పెట్టి కాని అవతలికి అడుగు పెట్టడానికి వీలు లేదు." వా.

అవ్వలికించుకొను

తొలగించు, అవ్వలికి త్రోయు.
".....యుముక నవ్వలికించికొని." దశకు. 10. 105.

అవ్వలిమో మగు

మాఱుమో మగు.
"నివ్వెఱ గందుచు మదిలో, నవ్వలిమో మయ్యె నప్పు డనిరుద్ధుండన్." ఉషా. 3. 41.

అవ్వలిమో మివ్వల యగు

అటునుండి యిటు తిరుగు.
"తెర దీసి యాసలతో దృష్టుంచి చూచిన చూపు వరుస నవ్వలిమో మివ్వ లైన నవ్వు."
తాళ్ల. సం. 3. 182.

అశక్తదౌర్జన్యం

చూ. అసమర్థదుర్జనత్వం.

అశ్రులు మీటు

గోటితో కన్నీరు తుడుచు.
"వదన మక్కున గృపతో, నొత్తి మొగ మెత్తి యశ్రులు, మెత్తన గొన గోర బాఱ మీటుచు నుండెన్."
మను. 3. 137.

అశ్మా చ మే....

వాడిదగ్గర ఏమున్నది మన్ను - దుమ్ము అనే అర్థంలో ఉపయోగించే వైదిక పరిభాష.
'అశ్మాచ మే మృత్తికాచమే' అన్న చమకంలోని మంత్రంపై వచ్చినపలుకుబడి.
"వాడిదగ్గర యేముంది? అశ్మాచమే." వా.
"అశ్మాచమే మృత్తికాచమే." చమకం.

అశ్రుతర్పణం

జలాంజలి.
తిలజలతర్పణము కాక అశ్రు తర్పణము కూడా యిటీవల వాడుకలోనికి వచ్చినది.

అష్టకష్టాలు పడు

అన్నివిధము లయినబాధలు పడు.
దాస్యం, పేదతనం, భార్యా హీనత, ఆదరవు లేకపోవడం, అడుక్కోవడం, ఇవ్వలేక పోవుట, అప్పుల పాలు గావడం, దేశాటనం అన్నవి అష్టకష్టాలుగా పరిగణితము లయినవి. అందుపై వచ్చిన పలుకుబడి.
"నేను అష్ట కష్టాలు పడి ఆ పిల్లను సాకాను." వా. అష్ట_____అష్టా 102 అష్టా_____అష్టా

అష్టనీరాంజనములు

ఎనిమిది అర్చనలు.
దర్శన, అవసర, మజ్జన, మాంగల్య, శృంగార, మహా, ఆనంద, అసంఖ్యాత నీరాంజనములు.
పండితా. ప్రథ. దీక్షా. పుట. 189.

అష్టవిధవధలు

ఎనిమిదిరకా లైన చంపుటలు.

అష్ట శోభనములు

అష్టవిధములయిన మంగళ కార్యములు; అలంకారాదులు.
"తన పురంబునం దష్ట శోభనంబులు దేవగృహంబులయందు విశేష పూజలు సేయించె."
భార. అర. 2. 221.

అష్టాంగ మెఱగి

అష్టాంగములు తాకునట్లు నేలపై సాగిలపడి, సాష్టాంగ పడి.
"ఆ లలనకు నత డష్టాంగ మెఱగి." బస. 6. ఆ. 150. పుట.

అష్టాదశ పురాణాలు

పదు నెనిమిది పురాణాలు.
మత్స్య, మార్కండేయ, భాగవత, భవిష్యత్, బ్రహ్మాండ, బ్రాహ్మ, బ్రహ్మవైవర్త, వామన, వాయవ్య, వైష్ణవ, వారాహ, అగ్ని, నారద, పద్మ, లింగ, గరుడ, కూర్మ, స్కాందములు.

          "మద్వయం భద్వయం చైవ
            బ్రత్రయం వచతుష్టయం
           అనాపలింగ కూస్కాని
           పురాణాని పృథక్ పృథక్." చా.

అష్టాదశవర్ణనలు

నగరము, సముద్రము, ఋతువు, చంద్రోదయము, సూర్యోదయము, ఉద్యానము, సలిలక్రీడ, మధుపానము, రతోత్సవము, విప్రలంభము, వివాహము, పుత్రోత్పత్తి, మంత్రము, ద్యూతము, ప్రయాణము, నాయకాభ్యుదయము, శైలము, యుద్ధము - వీని వర్ణనలు.

అష్టాదశవర్ణాలు

పదు నెన్మిది కులాలు.
బస. 7 ఆ. 180 పుట.

అష్టాదశవిద్యలు

పదునెనిమిది విద్యలు.
చతుర్దశవిద్యలు, ఆయుర్వేదము, ధనుర్వేదము, గాంధర్వము, అర్థ శాస్త్రము కలిసి పదునెనిమిది.

అష్టావక్రుడు

వట్టి వక్రబుద్ధి అనే అర్థంలో ఉపయోగిస్తారు. అష్టా____అస 103 అస____అస

ఇది ఆసలు ఒక ఋషి పేరే అయినా తరువాత ఈ యర్థంలోనే వాడుకలో నిలిచింది.
"వాడు వట్టి అష్టావక్రుడు." వా.

అష్టావక్రంగా.

పాడుగా.
"వా డే పని చేసినా అష్టావక్రంగా ఉంటుంది." వా.

అష్టోత్తరశతనామావళి జపించు

స్తోత్రపాఠంచేయు
నూట యెనిమిది పేర్లతో దేవతలను పూజించడం అలవాటు.
"వాడు రోజూ వెళ్లి వాడిదగ్గఱ అష్టోత్తరశతనామావళి జపిస్తుంటాడు." వా.

అసంబద్ధ ప్రలాపం.

అప్రస్తుతప్రసంగం.
"వాని వన్నీ అసంబద్ధ ప్రలాపాలు." వా.
చూ. అప్రస్తుతప్రసంగం.

అసడ్డమాటలు

అడ్డుమాటలు.
నేటికీ రాయలసీమలో 'ఏ పని చేస్తా మన్నా అన్నీ అసడ్డాలే. ఏదైనా మంచిపని చేస్తా మంటే లక్ష అసడ్డాలు' అని ప్రచురంగా వినబడుతుంది.
నిరసనవాక్యము అని వావిళ్ల లోనూ, అశ్రద్ధ, ఉపేక్ష,, తృణీకారము, తిరస్కారము అని సూ. ని. లోనూ, అసడ్డ అనేమాట కిచ్చిన అర్థాలు సరి కావు.

"సరకు సేయ వను చసడ్డ మాటలు గొన్ని యాడినంత నేమి."

భార. శాంతి. 4. 426.

అసమర్థ దుర్జనత్వం

చేత గాని దుష్టత.
వాడు చెడ్డవాడే కాని చెడుగు చేసే శక్తి లేదు అనేపట్ల ఉపయోగిస్తారు.
"వా డేదో న నీపుస్తకం రాయ మన్నారని ఊరికే యెత్తిపోసుకుంటున్నా డట. పోనీ అది ఆపగలడా? అదీ చేతకాదు. ఇదే అసమర్థ దుర్జనత్వం అంటే." వా.

అసమీక్ష్యకారి

ఆలోచింపక పని చేయు వాడు, దూరదృష్టి లేనివాడు.

అసలార

ఎసలార - బాగుగా ఒప్పిదముగా.
"అసలార మాయింట నారగించినను బసవనమంత్రి ఏ బ్రదుకుదు ననిన."
బస. 7 ఆ. 204 పుట.

అసలుకొను

అలముకొను.
"ఒడల నసలుకొనునెత్తురు గడిగి." జైమి. 6. 128.

అసలుకొల్పు

అలంకరించు.
"మసిబొట్టు బోనాన నసలు కొల్పిన కన్ను." క్రీడా. పు. 45. అస______అసా 104 అసి______అసి

అసలు చొచ్చి అలయు

తెలిసి తెలిసి బాధలో పడు.
తాళ్ళ. సం. 11. 3 భా.74.

అసలు మసలు

సమాన మగు, ఎసక మెసగు లాంటిది.
"కిసలయచ్ఛవి పునరుక్తి నసలు మసలు." పాండు. 1. 131.

అసవు సవు లగు

అదవదలగు. హర. 3. 10.

అసహాయశూరుడు

ఏ సహాయమూ లేకనే పోరాడగలవాడు అనుట.
పోరులోనే కాక దేనిలో సమర్థు డైనా దీనిని ఉపయోగిస్తారు.
"వాడు ఏ దేశానికి పోతే నేం? ఏ ఊరికి పోతే నేం? జయించికొని రాగలడు. అసహాయశూరుడు మఱి," వా.

అసావాదిత్యో బ్రహ్మ గా

ఏదో సూటిగా చెప్పక తిరుగుళ్లుగా చెప్పు.
సంధ్యావందనంలో 'అసా వాదిత్యో బ్రహ్మ' అంటూ తలచుట్టూ చెయ్యి తిప్పుతూ నీళ్లను చల్లుటపై వచ్చిన పలుకుబడి.
"ఈ అసావాదిత్యో బ్రహ్మ అంతా నాకు సరిపడదు. ఇస్తే ఇస్తా నను, లేకుంటే లే దను." వా.

అసికోతలు కోయు

కడికండలుగా చేయు.
చిన్న చిన్న ముక్కలుగా నఱుకు.

        "నెట్టన మొల నున్న నెఱికత్తి దిగిచి,
         కొన్నింటి ముక్కులు కొన్నింటీ
         చెవులు, గొన్నింటి చెక్కులు గోతలు
        వెట్టి, యసికోతలుగ గోయ."
                           ద్వి. హరిశ్చ. పూ. 2040.

అసిధారావ్రతము

అతికష్ట మైనది.
కత్తివాదరపై నడచుటవంటి దనుట.
"వానితో వ్యవహరించడ మంటే అసిధారావ్రతమే." వా.

అసిమిలోని దొకటి, అమ్మెడి దొకటి

ఒకటి ఉంటే ఒకటి పైకి చెప్పు.
"అసిమిలోని దొకటి యమ్మెడిదొక్కటి, నీ చరిత్ర మెల్ల నేడు తెలియ." హరి. 2. 151.
చూ. అమ్మే దొకటి అసిమిలో దొకటి.

అసియాడు

అటూ ఇటూ తీగవలె వంగు, ఊగు, అసి = కత్తి - కూడా అలా కదిలించినప్పుడు అసియాడుతుంది. అందుపై వచ్చినమాట కావచ్చును.
"కానుదీగ లసియాడ." భీమ. 5. 5. 15.
పాండు. 3. 77.
వుజయ. 1. 126. అసి_____అస్త 105 అస్త_____అస్తో

అసివోవు

వ్యర్థ మగు.
"అసి వోవ వచ్చునా యసివోక యనుచు." గౌర. హరి. ద్వి. 2608.

అసురుసు రగు

"ముసురుకొను జరభరంబున, నసురుసు రై యున్న మమ్ము నడికించితిని..." మను. 4.
చూ. అవురుసవు రగు.

అసూర్యంపశ్య

ఎండక న్నె ఱుగనిది.
చాలా సుకుమారి అనుటకు దీనిని విరివిగా ఉపయోగిస్తారు. రాజస్త్రీలను అసూర్యంపశ్య లని అనేవారు.

అస్థలిత బ్రహ్మచారి

బ్రహ్మచర్య వ్రతమును అక్షరాలా అనుష్ఠించేవాడు.

అస్తమానం

ఎల్లప్పుడూ.
సూర్యాస్తమాన మ య్యే వరకూ అనుటలో మిగిలి అదే అర్థాన్ని సూచించేమాట.
"అస్తమానం ఇదే గొడవ పెట్టుకొని కూర్చుంటే ఇంట్లో పని అంతా ఎవరు చేస్తారనుకున్నావు?" వా.

అస్తమానూ

ఎల్ల ప్పుడూ.
"అస్తమానూ ఈ వెధవ గొడ వేమిటి?" వా.
చూ. అస్తమానం.

అస్తవ్యస్తపు మాటలు

అందిక పొందిక లేనిమాటలు.
"అస్తవ్యస్తపుమాటలాడ గొందఱు." భార. సౌప్తి. 1. 197.

అస్తవ్యస్త మగు

తలక్రిందు లగు.
"దు స్తరమును నగు నస్త, వ్యస్తంబగు నేని నాకు వగపు గదిరెడున్."
భార. ద్రోణ. 2. 303.

అస్తుబిస్తుగా

చాలి చాలక.
కొత్త. 276.

అస్తువి స్తగు

సతమత మగు, బాగా అలసి పోవు.
త్రివేణి. 68 పు.

అస్త్రశస్త్రా లుడుగు

బల ముడుగు.
"అక్కడికి పోయివచ్చేటప్పటికి అస్త్రశస్త్రాలు ఉడిగి పోయాయి." వా.

అస్త్రసన్యాసము చేయు

పని మానివేయు
భీష్ముడు శిఖండిముఖం చూచి అస్త్రసన్యాసం చేయుటపై యేర్పడినపలుకుబడి.
"ఈ వయసులోనే అస్త్రసన్యాసం చేస్తే ఎట్లానోయ్!" వా.

అసాధ్యపు పిండం

గడసరి.
"వాడు చాలా అసాధ్యపుపిండం." వా.

అస్తాబిస్తం

అర్లుమర్లు.