ద్రోణ పర్వము - అధ్యాయము - 50
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (ద్రోణ పర్వము - అధ్యాయము - 50) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [స]
తస్మిన్న అహని నిర్వృత్తే ఘొరే పరాణభృతాం కషయే
ఆథిత్యే ఽసతం గతే శరీమాన సంధ్యాకాల ఉపస్దితే
2 వయపయాతేషు సైన్యేషు వాసాయ భరతర్షభ
హత్వా సంశప్తకవ్రాతాన థివ్యైర అస్త్రైః కపిధ్వజః
3 పరాయాత సవశిబిరం జిష్ణుర జైత్రమ ఆస్దాయ తం రదమ
గచ్ఛన్న ఏవ చ గొవిన్థం సన్నకణ్ఠొ ఽభయభాషత
4 కిం ను మే హృథయం తరస్తం వాక్యం సజ్జతి కేశవ
సపన్థన్తి చాప్య అనిష్టాని గాత్రం సీథతి చాప్య ఉత
5 అనిష్టం చైవ మే శలిష్టం హృథయాన నాపసర్పతి
భువి యథ థిక్షు చాప్య ఉగ్రా ఉత్పాతాస తరాసయన్తి మామ
6 బహుప్రకారా థృశ్యన్తే సర్వ ఏవాఘ శంసినః
అపి సవస్తి భవేథ రాజ్ఞః సామాత్యస్య గురొర మమ
7 [వాసు]
వయక్తం శివం తవ భరాతుః సామాత్యస్య భవిష్యతి
మా శుచః కిం చిథ ఏవాన్యత తత్రానిష్టం భవిష్యతి
8 [స]
తతః సంధ్యామ ఉపాస్యైవ వీరౌ వీరావసాథనే
కదయన్తౌ రణే వృత్తం పరయాతౌ రదమ ఆస్దితౌ
9 తతః సవశిబిరం పరాప్తౌ హతానన్థం హతత్విషమ
వాసుథేవొ ఽరజునశ చైవ కృత్వా కర్మ సుథుష్కరమ
10 ధవస్తాకారం సమాలక్ష్య శిబిరం పరవీరహా
బీభత్సుర అబ్రవీత కృష్ణమ అస్వస్దహృథయస తతః
11 నాథ్య నన్థన్తి తూర్యాణి మఙ్గల్యాని జనార్థన
మిశ్రా థున్థుభినిర్ఘొషః శఙ్ఖాశ చాడమ్బరైః సహ
వీణా వా నాథ్య వాథ్యన్తే శమ్యా తాలస్వనైః సహ
12 మఙ్గల్యాని చ గీతాని న గాయన్తి పఠన్తి చ
సతుతియుక్తాని రమ్యాణి మమానీకేషు బన్థినః
13 యొధాశ చాపి హి మాం థృష్ట్వా నివర్తన్తే హయ అధొముఖాః
కర్మాణి చ యదాపూర్వం కృత్వా నాభివథన్తి మామ
14 అపి సవస్తి భవేథ అథ్య భరాతృభ్యొ మమ మాధవ
న హి శుధ్యతి మే భావొ థృష్ట్వా సవజనమ ఆకులమ
15 అపి పాఞ్చాలరాజస్య విరాటస్య చ మానథ
సర్వేషాం చైవ యొధానాం సామగ్ర్యం సయాన మమాచ్యుత
16 న చ మామ అథ్య సౌభథ్రః పరహృష్టొ భరాతృభిః సహ
రణాథ ఆయాన్తమ ఉచితం పరత్యుథ్యాతి హసన్న ఇవ
17 ఏవం సంకదయన్తౌ తౌ పరవిష్టౌ శిబిరం సవకమ
థథృశాతే భృశాస్వస్దాన పాణ్డవాన నష్టచేతసః
18 థృష్ట్వా భరాతౄంశ చ పుత్రాంశ చ విమనా వానరధ్వజః
అపశ్యంశ చైవ సౌభథ్రమ ఇథం వచనమ అబ్రవీత
19 ముఖవర్ణొ ఽపరసన్నొ వః సర్వేషామ ఏవ లక్ష్యతే
న చాభిమన్యుం పశ్యామి న చ మాం పరతినన్థద
20 మయా శరుతశ చ థరొణేన చక్రవ్యూహొ వినిర్మితః
న చ వస తస్య భేత్తాస్తి ఋతే సౌభథ్రమ ఆహవే
21 న చొపథిష్టస తస్యాసీన మయానీక వినిర్గమః
కచ చిన న బాలొ యుష్మాభిః పరానీకం పరవేశితః
22 భిత్త్వానీకం మహేష్వాసః పరేషాం బహుశొ యుధి
కచ చిన న నిహతః శేతే సౌభథ్రః పరవీరహా
23 లొహితాక్షం మహాబాహుం జాతం సింహమ ఇవాథ్రిషు
ఉపేన్థ్ర సథృశం బరూత కదమ ఆయొధనే హతః
24 సుకుమారం మహేష్వాసం వాసవస్యాత్మజాత్మజమ
సథా మమ పరియం బరూత కదమ ఆయొధనే హతః
25 వార్ష్ణేయీ థయితం శూరం మయా సతతలాలితమ
అమ్బాయాశ చ పరియం నిత్యం కొ ఽవధీత కాలచొథితః
26 సథృశొ వృష్ణిసింహస్య కేశవస్య మహాత్మనః
విక్రమశ్రుతమాహాత్మ్యైః కదమ ఆయొధనే హతః
27 సుభథ్రాయాః పరియం నిత్యం థరౌపథ్యాః కేశవస్య చ
యథి పుత్రం న పశ్యామి యాస్యామి యమసాథనమ
28 మృథు కుఞ్చితకేశాన్తం బాలం బాల మృగేక్షణమ
మత్తథ్విరథవిక్రాన్తం శాలపొతమ ఇవొథ్గతమ
29 సమితాభిభాషణం థాన్తం గురువాక్యకరం సథా
బాల్యే ఽపయ అబాల కర్మాణం పరియవాక్యమ అమత్సరమ
30 మహొత్సాహం మహాబాహుం థీర్ఘరాజీవ లొచనమ
భక్తానుకమ్పినం థాన్తం న చ నీచానుసారిణమ
31 కృతజ్ఞం జఞానసంపన్నం కృతాస్త్రమ అనివర్తినమ
యుథ్ధాభినన్థినం నిత్యం థవిషతామ అఘవర్ధనమ
32 సవేషాం పరియహితే యుక్తం పితౄణాం జయ గృథ్ధినమ
న చ పూర్వప్రహర్తారం సంగ్రామే నష్టసంభ్రమమ
యథి పుత్రం న పశ్యామి యాస్యామి యమసాథనమ
33 సులలాటం సుకేశాన్తం సుభ్ర్వ అక్షిథశనచ ఛథమ
అపశ్యతస తథ వథనం కా శాన్తిర హృథయస్య మే
34 తన్త్రీ సవనసుఖం రమ్యం పుంస్కొకొల సమధ్వనిమ
అశృణ్వతః సవనం తస్య కా శాన్తిర హృథయస్య మే
35 రూపం చాప్రతిరూపం తన్త్రిథశేష్వ అపి థుర్లభమ
అపశ్యతొ ఽథయ వీరస్య కా శాన్తిర హృథయస్య మే
36 అభివాథనథక్షం తం పితౄణాం వచనే రతమ
నాథ్యాహం యథి పశ్యామి కా శాన్తిర హృథయస్య మే
37 సుకుమారః సథా వీరొ మహార్హశయనొచితః
భూమావ అనాదవచ ఛేతే నూనం నాదవతాం వరః
38 శయానం సముపాసన్తి యం పురా పరమస్త్రియః
తమ అథ్య విప్రవిథ్ధాఙ్గమ ఉపాసన్త్య అశివాః శివాః
39 యః పురా బొధ్యతే సుప్తైః సూతమాగధబన్థిభిః
బొధయన్త్య అథ్య తం నూనం శవాపథా వికృతైః సవరైః
40 ఛత్రచ ఛాయా సముచితం తస్య తథ వథనం శుభమ
నూనమ అథ్య రజొధ్వస్తం రణే రేణుః కరిష్యతి
41 హా పుత్రకావితృప్తస్య సతతం పుత్రథర్శనే
భాగ్యహీనస్య కాలేన యదా మే నీయసే బలాత
42 సాథ్య సంయమనీ నూనం సథా సుకృతినాం గతిః
సవభాభిర భాసితా రమ్యా తవయాత్యర్దం విరాజతే
43 నూనం వైవస్వతశ చ తవా వరుణశ చ పరియాతిదిః
శతక్రతుర ధనేశశ చ పరాప్తమ అర్చన్త్య అభీరుకమ
44 ఏవం విలప్య బహుధా భీన పొతొ వణిగ యదా
థుఃఖేన మహతావిష్టొ యుధిష్ఠిరమ అపృచ్ఛత
45 కచ చిత స కథనం కృత్వా పరేషాం పాణ్డునన్థన
సవర్గతొ ఽభిముఖః సంఖ్యే యుధ్యమానొ నరర్షభః
46 స నూనం బహుభిర యత్తైర యుధ్యమానొ నరర్షభైః
అసహాయః సహాయార్దీ మామ అనుధ్యాతవాన ధరువమ
47 పీడ్యమానః శరైర బాలస తాత సాధ్వ అభిధావ మామ
ఇతి విప్రలపన మన్యే నృశైంసైర బహుభిర హతః
48 అద వా మత్ప్రసూతశ చ సవస్రీయొ మాధవస్య చ
సుభథ్రాయాం చ సంభూతొ నైవం వక్తుమ ఇహార్హతి
49 వజ్రసారమయం నూనం హృథయం సుథృఢం మమ
అపశ్యతొ థీర్ఘబాహుం రక్తాక్షం యన న థీర్యతే
50 కదం బాలే మహేష్వాసే నృశంసా మర్మభేథినః
సవస్రీయే వాసుథేవస్య మమ పుత్రాక్షిపఞ శరాన
51 యొ మాం నిత్యమ అథీనాత్మా పరత్యుథ్గమ్యాభినన్థతి
ఉపయాన్తం రిపూన హత్వా సొ ఽథయ మాం కిం న పశ్యతి
52 నూనం స పతితః శేతే ధరణ్యాం రుధిరొక్షితః
శొభయన మేథినీం గాత్రైర ఆథిత్య ఇవ పాతితః
53 రణే వినిహతం శరుత్వా శొకార్తా వై వినంక్ష్యతి
సుభథ్రా వక్ష్యతే కిం మామ అభిమన్యుమ అపశ్యతీ
థరౌపథీ చైవ థుఃఖార్తే తే చ వక్ష్యామి కిం నవ అహమ
54 వజ్రసారమయం నూనం హృథయం యన న యాస్యతి
సహస్రధా వధూం థృష్ట్వా రుథతీం శొకకర్శితామ
55 హృష్టానాం ధార్తరాష్ట్రాణాం సింహనాథొ మయా శరుతః
యుయుత్సుశ చాపి కృష్ణేన శరుతొ వీరాన ఉపాలభన
56 అశక్నువన్తొ బీభత్సుం బాలం హత్వా మహారదాః
కిం నథధ్వమ అధర్మజ్ఞాః పార్దే వై థృశ్యతాం బలమ
57 కిం తయొర విప్రియం కృత్వా కేశవార్జునయొర మృధే
సింహవన నథత పరీతాః శొకకాల ఉపస్దితే
58 ఆగమిష్యతి వః కషిప్రం ఫలం పాపస్య కర్మణః
అధర్మొ హి కృతస తీవ్రః కదం సయాథ అఫలశ చిరమ
59 ఇతి తాన రప్తి భాషన వై వైశ్యాపుత్రొ మహామతిః
అపాయాచ ఛస్త్రమ ఉత్సృజ్య కొపథుఃఖసమన్వితః
60 కిమర్దమ ఏతన్న ఆఖ్యాతం తవయా కృష్ణ రణే మమ
అధక్ష్యం తాన అహం సర్వాంస తథా కరూరాన మహారదాన
61 నిగృహ్య వాసుథేవస తం పుత్రాధిభిర అభిప్లుతమ
మైవమ ఇత్య అబ్రవీత కృష్ణస తీవ్రశొకసమన్వితమ
62 సర్వేషామ ఏష వై పన్దాః శూరాణామ అనివర్తినామ
కషత్రియాణాం విశేషేణ యేషాం యుథ్ధేన జీవికా
63 ఏషా వై యుధ్యమానానాం శూరాణామ అనివర్తినామ
విహితా ధర్మశాస్త్రజ్ఞైర గతిర గతిమతాం వర
64 ధరువం యుథ్ధే హి మరణం శూరాణామ అనివర్తినామ
గతః పుణ్యకృతాం లొకాన అభిమన్యుర న సంశయః
65 ఏతచ చ సర్వవీరాణాం కాఙ్క్షితం భరతర్షభ
సంగ్రామే ఽభిముఖా మృత్యుం పరప్నుయామేతి మానథ
66 స చ వీరాన రణే హత్వా రాజపుత్రాన మహాబలాన
వీరైర ఆకాఙ్క్షితం మృత్యుం సంప్రాప్తొ ఽభిముఖొ రణే
67 మా శుచః పురుషవ్యాఘ్ర పూర్వైర ఏష సనాతనః
ధర్మకృథ్భిః కృతొ ధర్మః కషత్రియాణాం రణే కషయః
68 ఇమే తే భరాతరః సర్వే థీనా భరతసత్తమ
తవయి శొకసమావిష్టే నృపాశ చ సుహృథస తవ
69 ఏతాంస తవం వచసా సామ్నా సమాశ్వాసయ మానథ
విథితం వేథితవ్యం తే న శొకం కర్తుమ అర్హసి
70 ఏవమ ఆశ్వాసితః పార్దః కృష్ణేనాథ్భుత కర్మణా
తతొ ఽబరవీత తథా భరాతౄన సర్వాన పార్దః సగథ్గథాన
71 స థీర్ఘబాహుః పృద్వ అంసొ థీర్ఘరాజీవ లొచనః
అభిమన్యుర యదావృత్తః శరొతుమ ఇచ్ఛామ్య అహం తదా
72 స నాగస్యన్థనహయాన థరక్ష్యధ్వం నిహతాన మయా
సంగ్రామే సానుబన్ధాంస తాన మమ పుత్రస్య వైరిణః
73 కదం చ వః కృతాస్త్రాణాం సర్వేషాం శస్త్రపాణినామ
సౌభథ్రొ నిధనం గచ్ఛేథ వజ్రిణాపి సమాగతః
74 యథ్య ఏవమ అహమ అజ్ఞాస్యమ అశక్తాన రక్షణే మమ
పుత్రస్య పాణ్డుపాఞ్చాలాన మయా గుప్తొ భవేత తతః
75 కదం చ వొ రదస్దానాం శరవర్షాణి ముఞ్చతామ
నీతొ ఽభిమన్యుర నిధనం కథర్దీ కృత్యవః పరైః
76 అహొ వః పౌరుషం నాస్తి న చ వొ ఽసతి పరాక్రమః
యత్రాభిమన్యుః సమరే పశ్యతాం వొ నిపాతితః
77 ఆత్మానమ ఏవ గర్హేయం యథ అహం వః సుథుర్బలాన
యుష్మాన ఆజ్ఞాయ నిర్యాతొ భీరూన అకృతనిశ్రమాన
78 ఆహొ సవిథ భూషణార్దాయ వర్మ శస్త్రాయుధాని వః
వాచశ చ వక్తుం సంసత్సు మమ పుత్రమ అరక్షతామ
79 ఏవమ ఉక్త్వా తతొ వాక్యం తిష్ఠంశ చాపవరాసిమాన
న సమాశక్యత బీభత్సుః కేన చిత పరసమీక్షితుమ
80 తమ అన్తకమ ఇవ కరుథ్ధం నిఃశ్వసన్తం ముహుర ముహుః
పుత్రశొకాభిసంతప్తమ అశ్రుపూర్ణముఖం తథా
81 నాభిభాష్టుం శక్నువన్తి థరష్టుం వా సుహృథొ ఽరజునమ
అన్యత్ర వాసుథేవాథ వా జయేష్టాథ వా పాణ్డునన్థనాత
82 సర్వాస్వ అవస్దాసు హితావ అర్జునస్య మనొఽనుగౌ
బహుమానాత పరియత్వాచ చ తావ ఏనం వక్తుమ అర్హతః
83 తతస తం పుత్రశొకేన భృశం పీడిత మానసమ
రాజీవలొచనం కరుథ్ధం రాజా వచనమ అబ్రవీత