చిరస్మరణీయులు, మొదటి భాగం/మౌల్వీ అబ్దుల్‌ రసూల్‌
83
33. మౌల్వీ అబ్దుల్‌ రసూల్‌
(1872-1917)
జాతీయోద్యమానికి బలమైన పునాదిగా మారిన బెంగాలు విభజన వ్యతిరేకపోరాటంలో భాగస్వామ్యం వహించి తమ జీవితాలను చిరస్మరణీయం చేసుకున్నజాతీయోద్యమకారులలో మౌల్వీ అబ్దుల్‌ రసూల్‌ అగ్రగణ్యులు.
1872లో మౌల్వీ రసూల్‌ సంపన్నకుటుంబంలో జన్మించారు. తండ్రి మౌల్వీ గులాం బెంగాలులో జమీందారు. 1889లో ఇంగ్లాండ్‌ వెళ్ళి 1898లో న్యాయశాస్రంలోBCL డిగ్రీ పుచ్చుకుని ఇండియా వచ్చిన రసూల్‌ ఆ డిగ్రీ తీసుకున్న ప్రథమ బెంగాలీగా చరిత్ర సృష్టించారు. న్యాయవాదవృత్తిని చేపట్టి అతి కొద్దికాలంలో ప్రతిభావంతుడైన న్యాయవాదిగా గణుతికెక్కారు.
1905లో లార్డ్‌ కర్జన్‌ బెంగాలును విభజించాడు. ఆ చర్యను వ్యతిరేకిస్తూ చరిత్రప్రసిద్ధి చెందిన బెంగాలు విభజన వ్యతిరేక ఉద్యమం ఉనికిలోకి వచ్చింది. ప్రజల ఆగ్రహజ్వాలల్లో నుండి వందేమాతరం నినాదం ఉద్యమ స్పూర్తి అయ్యింది. ఆ ఉద్యమం ద్వారా అబ్దుల్‌ రసూల్‌లోని జాతీయ భావాలు పురివిప్పాయి. బెంగాల్‌ను చీల్చి ప్రజల ఐక్యతకు గండికొట్టి, హిందూ-ముస్లిల మధ్యన చిచ్చుపెట్టాలన్న ఆంగ్లేయుల కుట్రకు వ్యతిరేకంగా ఉద్యమించి మౌల్వీరసూల్‌ స్వాతంత్య్ర పోరాట యోధునిగా నూతన జీవితం
చిరస్మరణీయులు 84
ఆరంభించారు. బెంగాల్‌ విభజన కుట్రకు వ్యతిరేకంగా 1905 ఆగస్టు 7న కలకత్తా టౌన్‌హాలులో అన్ని సాంఫిుక జనసముదాయాల ప్రముఖుల సమావేశంలో ఆయన ప్రముఖ పాత్ర వహించటం మాత్రమే కాకుండా తొలిసారిగా గళం విప్పారు.
ఆ తరువాత అబ్దుల్‌ రసూల్‌ న్యాయవాద వృత్తిని త్యజించి, బెంగాల్‌ విభజన వ్యతిరేకోద్యమానికి పూర్తిగా అంకితమయ్యారు. బెంగాల్‌ అంతా కలయ తిరుగుతూ సభలు సమావేశాలు నిర్వహించారు. బెంగాల్‌ విభజనను వ్యతిరేకించాల్సిన అవసరాన్ని వివరిస్తూ, హిందూ-ముస్లింల స్నేహ సంబధాల ఆవశ్యకతను ఉద్బోధిస్తూ అయన సాగిస్తున్న విస్త్రుత ప్రచారం ప్రభుత్వానికి కంటక ప్రాయమైంది. మౌల్వీ రసూల్‌ను నిరోధించేందుకు ఆయనను మానసికంగా, భౌతికంగా బ్రిటిష్‌ ప్రభుత్వం ఇబ్బందులు పాల్జేసినా ఏమాత్రం వెనుకడుగు వేయకుండా ఆయన ముందుకు సాగారు. ఆయనకున్న ప్రత్యేక విదేశీ అలవాట్లనే కాకుండా, విదేశీ వస్తువులకు కూడా ఆయన దూరమయ్యారు. స్వదేశీ వస్తువులను స్వీకరించటమే కాకుండా ఆవస్తువుల వాడకాన్ని ప్రోత్సాహించడానికి ఆచరణాత్మక వ్యూహం రూపొందించి ప్రజలలో ప్రచారం గావించారు. బెంగాల్‌ను చీల్చినట్టు హిందూ-ముస్లింలను కూడా విభజించడానికి వలస ప్రభుత్వంపన్నుతున్న కుట్రలను తూర్పారబట్టారు. ఆయన సమరశీల ప్రసంగాలకు, ప్రచార కార్యక్రమాల ప్రభావాన్ని గుర్తించిన ప్రభుత్వంఆగ్రహించి ఆయన నిర్వహిస్తున్న పలు పదవులు, ఉన్నతోద్యాగాల నుండి తప్పించడం మాత్రమే కాకుండాపలు శిక్షలకు కూడా గురిచేసింది.
మౌల్వీ రసూల్‌ జాతీయోద్యమంలో ప్రముఖ పాత్రను నిర్వహిస్తూనే ముసింల ప్రగతిని కాంక్షిస్తూ బెంగాలు మహమ్మదన్‌ అసోసియేషన్‌ లాంటి సంఘాలను స్థాపించి, వాటి ద్వారా జాతీయ, సెక్యులర్‌ భావాల పరివ్యాప్తికి అవిశ్రాంతంగా కృషి చేశారు. 1907 మార్చిలో బెంగాలులో జరిగిన మతకలహాల సందర్బంగా కల్లోల ప్రాంతాలకు స్వయంగా వెళ్ళి హిందూ-ముస్లింలు పరస్పరం సోదరులుగా భావించి రాఖీలు కట్టుకోవాలని కోరుతూ రాఖీ బంధన్‌ కార్యక్రమానికి ఆయన ప్రత్యేకంగా పిలుపునిచ్చారు.
1916లో అనిబిసెంట్ ఆరంభించిన హోంరూల్‌ ఉద్యమంలో మౌల్వీచాలా చురుగ్గా పాల్గొంటూ ఉద్యమంలో మార్గదర్శక పాత్రను పోషించారు. ఈ ఉద్యమాన్ని ఆయన ఎంతగా ప్రేమించారంటే ఉద్యమ గుర్తుగల చేతిగడయారాన్ని తన భౌతికకాయంతోపాటు సమాధి చేయాలని కోరారు.ఈ మేరకు కోర్కెను వెల్లడించిన అతి కొద్ది రోజులకు అనగా 1917 సెప్టెంబరులోమౌల్వీ అబ్దుల్‌ రసూల్‌ ఆకస్మింగా కన్నుమూశారు.
సయ్యద్ నశీర్‌ అహమ్మద్‌