చంపూరామాయణము/అష్టమాశ్వాసము
శ్రీ
చంపూరామాయణము
అష్టమాశ్వాసము
యుద్ధకాండము
| క. | శ్రీమత్ప్రతాపతపనో, ద్దామ మహోదూరితారిధరణీపరిణీ | 1 |
| మ. | ఇల యద్వీక్ష యదాటుగానయిన నెంతే వాణి ప్రత్యక్ష మౌ | 2 |
| ఉ. | భూరివచోధురీణుఁ డగుభోజనృపాలుఁ డపూర్తికంబుగాఁ | 3 |
| మ. | మతిధుర్యుం డగులక్ష్మణుం డొగి శిరోమాణిక్యముం జూచి సం | 4 |
| ఉ. | హృష్టత సీత యున్న దని యింపుగ మారుతి విన్నవింప సం | 5 |
| సీ. | అంత సుగ్రీవుఁ డుద్ధతదశగ్రీవదుశ్చరితరోషితరామచంద్రవదన | |
| గీ. | శృంగ యగులంకఁ జేరంగ శీఘ్రముగను, సాహసోన్నతి మీఱ సన్నాహపఱిచె | 6 |
| క. | తత్క్షణమున రఘువంశ్యా, ధ్యక్షఘనాపాంగధార నభిపూరిత మై | 7 |
| వ. | మఱియును బరిచలితసకలర్క్షసముదయోద్భాసియుఁ గుముదామోదకారియు శరభాధికప్రసాదశీలశాలియు, నీలేందీవరానందసంధాతయు దశాననదిశాక్రమణవ్యగ్రతేజోవిరాజియు సమారూఢతారానందనలాక్ష్మణోదయానుగతిప్రభావానుబంధియు సరయహనుమదుదయసానుమత్సమారోహియు, నిశాచరతిమిరహరణనిస్తంద్రుండును నగురామచంద్రుండు గనుపట్ట సమంతతఃకందళితబహుళహరిజాలకోలాహలభరితహరిదంతరంబును నిరంతరాస్కందితనికటకాంతారావళియు నగువలీముఖబలమహాంబుధి ససంభ్రమంబుగా విజృంభించె నయ్యవసరమున. | 8 |
కపిసేనలు మలయపర్వతమున విడియుట
| చ. | తలఁకెడుదున్నలు న్నిలిచి ధైర్యముతో నెదిరించు సింగముల్ | 9 |
| చ. | బలములతో రఘూద్వహుఁడు వార్ధి నొకానొకపిల్లకాల్వఁగాఁ | 10 |
| వ. | కనుంగొని సుమిత్రాపుత్రునితోడ ని ట్లనియె. | 11 |
| ఉ. | సారెకు నామనంబు కలఁచం దొడఁగెం దటనిర్ఝరోర్మివి | 12 |
| చ. | అని యతిదీనభాషణము లాడుచు రామమహీమహేంద్రుఁ డిం | 13 |
| వ. | కాంచి యుదంచితాశ్చర్యధుర్యాంతరంగుం డై యారాజపుంగవుం డిట్లనియె. | 14 |
| ఉ. | ఎవ్వనిలోఁతు చూడ నురగేంద్రుఁడు చాలఁడు నెల్లమేరలం | 15 |
| క. | అంతట సుగ్రీవుఁడు మహి, కాంతునియనుమతి మహేంద్రఘనవనవేలో | 16 |
| చ. | సరసపటీరకుంజవనసంజవనాభిపతన్మృగీమద | 17 |
| వ. | అంత నిరంతరసమాక్రాంతహరిదంతరం బై నడయాడురెండవసముద్రం బనంగ సముద్రతీరంబున రోదసీవిలంఘనవిశృంఖలలాఘవం బగురాఘవానీకం బనీకోన్ముఖం బగుట, చారముఖంబున నవధరించి ధార్యమాణహృదయాతంకుం డై పంకలీనచరణం బగునైరావణంబుకరణి రావణుండు కరణీయంబు నెయ్యది యెఱుంగక జనకరాజతనూజ నుజ్జగింపం జాలక మనోజపరతంత్రితుండై మంత్రులం గూడి కొలువుకూటంబునకు వచ్చి యచ్చట. | 18 |
| క. | శస్తవచస్తుతు లైనప్ర, హస్తాదులఁ జూచి యస్మదభిలాష మిదే | 19 |
| సీ. | అనవుడు వార లి ట్లని రాశయ మెఱింగి స్వామి తావకనిదేశం బొనర్చు | |
| గీ. | మగుట వచియించె నిటులన్నయన్నఁ జూచి, విన్నప మొనర్చె విజ్ఞానవినయభూష | 20 |
రావణునకు విభీషణుఁడు హితము చెప్పుట
| గీ. | అకట దైవాజ్ఞఁ బరకళత్రానురాగ, లాలసుఁడ వైతివి దవాగ్నికీలఁ జూచి | 21 |
| క. | అనఘం బగునిజవంశం, బున సీతాహృతికళంకము న్విని హాహా | 22 |
| ఉ. | అక్కట వారిరాశి పరిఖావృత యై విలసిల్లులంక దా | 23 |
| మ. | నరుని న్వానరునిం దృణంబుగను డెందానం దలంతేని సు | 24 |
| వ. | ఇత్తెఱంగునం దరంగితజ్ఞాతినీతివచనరచనైకనిష్ఠుం డగుకనిష్ఠుని నవమానించి యీజ్ఞాతి యరాతిపక్షపాతి శిక్షణీయుం డని కోపంబున దురాలాపంబు లాడుఘాతుకు నగ్రజాతునిం బరిత్యజించి యరుంతుదాచరణరోషభీషణుం డగువిభీషణుండు నిరవద్యనీతివిద్యాచతురచతురమాత్య సహితంబుగా నంబుధిఁ గడచి రా నప్పుడు తన్ను దవ్వుల విలోకించి కించిద్వితర్కంబున నుద్గ్రీవు లగుసుగ్రీవాదులం గుఱించి యంతరిక్షగతుం డై యి ట్లనియె. | 25 |
విభీషణుఁడు రాముని శరణుసొచ్చుట
| గీ. | వెక్కసములాడు నగ్రజు విడిచి బంధు, జనులఁ గాదని నేవిభీషణుఁడ నిదిగొ | 26 |
| సీ. | అనుచు నత్యంతదైన్యంబు మీఱఁగ సమీరితనిజోదంతుఁ డౌ నతని మఱి స | |
| గీ. | డినకులేంద్రుఁడు దయమానహృదయుఁడును ను | 27 |
| గీ. | అభయ మని వచ్చు నితఁడు వైయర్థ్య మిపుడు | |
| | కనుజుఁ డైనను తనుజుఁ డైనను సఖుండ! | 28 |
| క. | అనుటయు హృదయజ్ఞుం డగు, హనుమంతుని చేత వేగ నానీతుఁడు స | 29 |
| ఉ. | అత్తఱి రాముఁ డిట్లను నిశాటకులేంద్ర దశాస్యరాజ్యసం | 30 |
| గీ. | దైవవశమున నరుఁడు పదాననుండి, కనుఁ బదాంతరము విభీషణునియెడ నిది | 31 |
| వ. | అంత నాదశగ్రీవానుజుం డగ్రభాగంబునంద భరతాగ్రజాాపాంగసుధాతరంగాభిషిక్తుం డయ్యును బునరుక్తరాజ్యాభిషేకుం డై సుగ్రీవునికైవడి విశ్వాసభాజనంబును నగుచు రావణబలంబు నఖిలంబును నెఱింగించి లంకపై విడియుటకు సేనాసముత్తరణహేతు వగుసేతువు నిర్మింప నతీగంభీరం బగుపారావారంబు నారాధింపు మని సవినయంబుగ విన్నవించిన. | 32 |
| క. | అంబుధిని మదిఁ దలంచుచు, నంబుధితమహత్త్వదర్భశయనస్థలియం | 33 |
| క. | ఈదారి నతఁడు నియతి మ, హాదర్భాస్తరణమధ్యమధ్యాసీనుం | 34 |
| శా. | భూపాలాగ్రణి రాఘవుండు కుటిలభ్రూభాగుఁ డంభోధిపైఁ | 35 |
శ్రీరాముఁడు సముద్రునిపైఁ గోపించుట
| వ. | అంత. | 36 |
| మ. | బలువిల్లమ్ములుఁ దెమ్ము తమ్ముఁడ మదప్రారంభగంభీరునిన్ | 37 |
| క. | విలు కేలఁ బూని యత్యు, జ్జ్వలవిశిఖము ననలశిఖము సంధించె మహా | 38 |
| క. | మున్నీటిమీఁద రాజుల, మన్నీఁ డిటు లస్త్ర మేయ మది నూహింపన్ | 39 |
| ఉ. | భానునిభుండు రాఘవుఁడు బాణముఁ బూని యమోఘలాఘవుం | 40 |
| క. | జలరాశి తత్క్షణంబునఁ, బ్రళయానలబాడబాగ్ని భార్గవపరశూ | 41 |
| క. | శరణం బని యాశరధియుఁ, దరుణతరశరవ్యథానిదానం బగుదా | 42 |
| వ. | ఇట్లు చేరి యారత్నాకరుండు నభోరత్నవంశ్యరత్నంబునకుఁ జిరత్నరత్నంబు లుపదగాఁ గొంచు వినీతవేషంబుతోఁ బరితోషంబుగ వినుతిఁ గావించి సేవించి దేవా తావకధనుస్సంహితామోఘవైధాత్రాస్త్రంబు వనచరధామం బగుమదంతర్వర్తిమరుసీమంబునం బ్రయోగింపుము, నియోగింపుము సేతునిర్మాణంబునకు విశ్వకర్మాత్మజు నేఁ బనివినియెద నని యంతర్హితుం డయ్యె నంత. | 43 |
| చ. | రవికులుపంపున న్వనచరచ్చట దెచ్చిన యాజగత్త్రయ | 44 |
| చ. | ద్రుతగతి వారిధిం బడియె దూరనిపాతవిశీర్ణవాశ్చర | 45 |
| చ. | ఉరుపడి గట్లు కైకొనుట యుంచు టమర్చుట యించుకేని యె | 46 |
| వ. | అంత నంతర్ముఖులుంబలె వలీముఖులు ప్రమోదంబునుం బలె సేతుపథంబును సంసారంబునుంబలె దుస్తరంబగు నకూపారంబునుం గడచి సద్యఃప్రకాశమానవిస్ఫూర్తి యగుసువేలగిరీశమూర్తిం గనుంగొనుచు డెందంబున నమందానందంబు నొంది రప్పుడు. | 47 |
| చ. | తపనకులాధినాయకుఁడు తావుగఁ గైకొనె నావృతస్ఫుర | 48 |
| వ. | ఆసమయంబున దశముఖుండు శుకముఖంబున నతీతనదీసార్వభౌముని నధిగతసువేలారాముని రాముని నెఱింగి వెండియుం దదీయబలంబు విశదంబుగాఁ దెలియుటకునై పరిప్రేషితులును, విదితవేషవిభీషణప్రేరణకుపితకపిలోకనియంత్రణనితాంతఖిన్నులును విపన్నాధారదాశరథివిమోచితప్రాణులు నగుశుకసారణులవచనంబులవలన మహోత్సేధం బగుసౌధంబు నధిరోహించి వేర్వేఱఁ దదావేద్యమానులును బ్రవర్ధమానసమరసన్నాహమతులు నగువానరసేనాధిపతుల నతిధీరతావశంబున సావధీరణంబుగ నవేక్షించి ప్రతిపక్షబలప్రశంసు లైనయయ్యిరువుర నుపేక్షించి శార్దూలప్రముఖప్రౌఢగూఢచారులచే నవగతాశేషవృత్తాంతుండును దాంతుండును నై పెద్దయుం బ్రొద్దు చింతించుచు నంతికాసీనుండును నతివినీతిప్రహ్వుండును నగు విద్యుజిహ్వునితో మంతనంబు నేమేమొ నొడివి ప్రాసాదంబువలన నవతీర్ణుండయ్యెఁ దత్క్షణంబున. | 49 |
విద్యుజ్జిహ్వుని మాయకు సీత విలపించుట
| గీ. | అతఁడు సధనుశ్శరము రఘుపతిశిరము, మాయ నిర్మించి సమరసమాహృతమని | 50 |
| క. | రక్షోవరోధవసతియు, రాక్షసరక్షోపరోధరావణదుర్వా | 51 |
| వ. | ఇత్తెఱంగున నత్యాహితమత్యాకులతాసమేత యగుసీతనుం గనుంగొని చేరి యోజనకరాజకుమారీ, యీదశ యాదశముఖునిమాయ యందున కేమాయె, నీ మనంబున ధైర్యవైధుర్యంబు నొందకు మఖిలజగతీధుర్యభుజబలాభిరాముం డైనరామునెడ నిట్టియకార్యం బవిచార్యం బని సుధాధారలు | |
| | గులుకం బలికిన విని యాసారావలంబిని యైనకాదంబిని ఘర్మోద్వేగిని యైనకేకినింబలె సరమ కర మాశ్వాసించె నంత. | 52 |
| చ. | మతిగలమాల్యవంతుఁ డనుమంత్రి త్యజింపుము సీత నన్నచో | 53 |
| వ. | అంత ననంతకల్యాణగుణాభిరాముం డగురాముండు కామరూపవిభీషణామాత్యవిదితరక్షోనగరరక్షోదంతుండును, హృదంతరోపజాతసమరసంరంభుండును నై, యంభోధిమేఖలాలంకారలంకాద్వారస్థుం డగుప్రహస్తునకుఁ బర్యస్తాహితప్రాణానిలతాభీలుని నీలుని, దక్షిణద్వారరక్షణదక్షు లగుమహెూదరమహాపార్శ్వులకు విశ్వత్రయవిజయధౌరేయుఁ దారేయునిఁ, బ్రత్యగ్ద్వారపాలనఖేలనామోదుం డగుమేఘనాదున కవక్రపరాక్రమశ్రీమంతు హనుమంతుని, నంతర్వ్యూహవిహితరక్షుం డగువిరూపాక్షునకు రక్షఃప్లవగఋక్షధ్యక్షులఁ బ్రతినిధులం గావించి యధిజ్యకోదండమండితభుజాదండుం డై తమ్ముండునుం దానును సమరాభిముఖదశముఖగుప్తోత్తరగోపురద్వారంబును నంతరంగంబగు బలయూథంబుతో నుపరోధించిన. | 54 |
| క. | లంక న్దనుజులు ప్లవగా, తంకంబునకుం దలంకి తలువులు వేయన్ | 55 |
| వ. | తతక్షణంబ లక్ష్మణాగ్రజుఁడు సుగ్రీవసహితుం డై సువేలాద్రికూటంబు నధిరోహించి త్రికూటావనీభరచూడామణియును, సింహలద్వీపకమలకర్ణికయను, విశ్వకర్మనిర్మాణకౌశలంబును, నిశాచరకేసరినివేశదరియును, ననారతబందీకృతామరపురంధ్రీబాష్పనదీమాతృకోపవనసీమయును, నిరంతరసేవాసమాగతదిక్పాలకులమాతంగమదాంబుపంకిలబాహ్యాంగనోత్సంగియు నగు లంకం గనుంగొనుచు నందొక్కచోట సముత్తుంగసౌధంబున నధివసించి యున్నవాని సదేహబంధం బగునంధకారంబుచందంబునం దగువాని సేవాసమాగతసతారకవిభావరీవరోపమానానుచరోదస్తవిమలముక్తాతపత్రచ్ఛాయ నుండువాని వైమానికవధూవిధూయమానధవళచామరద్వంద్వశోభితుం డై యభితశ్చలితమందాకినీపరీవాహం బగునంజనశైలంబుకరణి రాణించువాని నిఖలజగద్విజయవర్ణావళీమతినిర్ణాయకానేకవివిధసమీకాభిఘాతమగ్నభుగ్నై | |
| | రావతవిషాణకులిశాగ్రత్కీర్ణవిశాలవశుస్స్థలఫలకుం డగువాని నానీలతమాలసచ్ఛాయుండును నాచ్ఛాదితాభినవలోహితపటుండును నై యాపాటలసంధ్యారాగబంధురం బగుకంధరంబునుంబలె నున్నదశకంధరుం గనుంగొనియె నప్పుడు. | 56 |
| ఉ. | మీటె న్బానుజుఁ డుగ్రుఁడై యెగసి పేర్మి న్దైత్యయూథాధిరా | 57 |
అంగదుని రాయబారము
| సీ. | అంత రామునిచే సమాదిష్టుఁడై మంత్రిసమ్మతి సాధిష్ఠశౌర్యశాలి | |
| గీ. | నందనుండను ఖరదూషణత్రిశీర్షు, లాదియగు యామినీచరాధ్యక్షులకును | 58 |
| క. | తలఁచెద వసురా రఘుపతి, కీలను దృతీయాక్షి యగుమహీజను గదియన్. | 59 |
| ఉ. | ఒక్కమొగంబు హైహయనృపోగ్రపరాభవ మొంది వాడె వే | 60 |
| ఉ. | కొట్టి కుబేరఫుష్పకము గొంటిఁ బెగల్చితి వెండికొండ ని | 61 |
| చ. | ఘనతరభక్తితోడ శితికంఠున కింపు ఘటింప వేఁడి యా | 62 |
| వ. | అని తనయరుంతుదభాషణంబుల సరోషోన్మేషుం డైనదోషాచరేంద్రుం డిక్కటుప్రలాపోత్కటు మర్కటుం బట్టుండు కొట్టుం డని పంప నాలంబితభుజప్రకోష్ఠు లగునసురశ్రేష్ఠుల నలువుర న్విహంగపుంగవుండు భుజంగంబులభంగి నెత్తికొని గుప్పున నుప్పరం బెగసి తెప్పున నేలకుం బడవైచి పాదాఘాతంబునం బ్రాసాదశృంగం బరాతిశృంగంబుతెఱంగున విఱుగఁదన్ని తన కెదురులేమి తెల్లం బగుటయు నుల్లంబునం బల్లవించునుల్లాసంబున రామసేనానివేశప్రవేశం బయ్యె నంత. | 63 |
| చ. | కమలహితాన్వయుండు దశకంఠుని భావ మెఱింగి కిన్కతో | 64 |
| ఉ. | భూవియదంతరంబు పరిపూర్తిగ నిండెఁ గపీంద్రఘోరసం | 65 |
| వ. | ఇట్లు సమంతతఃకందళజగద్దళనసంధాధురంధరం బగుదుందుభి గంభీరఘోషంబున రోషంబునం బ్రేరితు లై గిరికందరంబులనుండి ప్రబుద్ధంబు లై వెడలుసింగంబుల తెఱంగున మందిరంబులనుండి నిర్గమించినయపత్యంబులుం బలె గత్యంతరాయసంధాయకంబు లగుదుర్నిమిత్తంబులం గనుంగొనక విమానాధిగతవిబుధసీమంతినీవిహరణేచ్ఛులుంబలెఁ బ్రస్థానసమయపరిమ్లానముఖు లైన చంద్రముఖుల నెంచక నిరంతరజ్వలితకోపానల నయనకోణారుణాలాతశతనిపాతవిత్రాసచలిత నిజవారణనివారణాదేశపరవశులును, దిశాముఖముఖరశివారవామ్రేడితక్ష్వేళితవ్యాకులీకృతకులమహీధ్రులును, గృధ్రపక్షవిక్షేపకృతపతాకానికాయపౌనరుక్త్యసముత్తుంగశతాంగసంఘాతపరిగతులును, నితాంతనిర్జితకృతాంత దంష్ట్రాపట్టఖరనఖర పట్టసప్రాసపరశుగదాయుసలపరీఘదృఢకృపాణధారులును, దారుణాజగరసంతానసంవీతంబు లగువింధ్యకూటంబులో యనంగ వ్యూఢాతికరాళకాలాయనకంకటులును, జాలాంబుదంబులకు వికల్పంబులును, గాళరాత్రికి నభివ్యక్తులును, గలికాలంబునకు వివర్తనంబును నగుచుఁ గాలునకు సైతంబును భయంకరాకారంబులును నై సంగరాంగణంబునకుం జను | |
| | దెంచి వీరాలాపంబు లాడుచుఁ జాపంబులుపూని ధారాసంపాతంబులతో ధరాధరంబులం గప్పునంభోధరంబు లనంగ దూరాపాతు లగుశిలీముఖంబుల రక్షోభటు లఖలవలీముఖబలంబును విక్షోభంబు నొందించి రాసమయంబున. | 66 |
| చ. | కరజధుతాయుధంబు తరుఖండితతోమరము న్శిలాహత | 67 |
| వ. | క్రమంబునం గుపితకపివీరదూరీకృతనైరృతబలం బగుదశగ్రీవభుజబలంబునుం బలె భానుమంతుం డస్తమయంబునొంద మథితాయుధికగళనాళప్రణాళీపరివాహి యగులోహితనదీపూరంబు తీరున దూరాంతరితహరిదాభోగం బగు సంధ్యారాగంబు గనుపట్ట విక్రాంతహరినఖాక్రాంతదంతావళవిపులకుంభస్థలముక్తముక్తాకలాపంబువడువున నుడుగణంబు వియత్ప్రదేశంబునం బ్రకాశింప రణరభసచలితరథతురగపాదాతగజపాదాహతవిశ్వవిశ్వంభరాంతరాళసంభవం బగురజోవ్రజంబువిధంబునఁ దమస్స్తోమంబు దిక్చక్రంబు నాక్రమింప నిలింపవిమతానీకంబులుంబలెఁ జక్రవాకంబులు సశోకంబు లగుచునుండ దశరథకుమారచమూత్కరంబు తెఱంగునఁ గుముదాకరంబు ప్రమదాకరం బై రహింప నప్పుడు. | 68 |
ఇంద్రజిద్యుద్ధము
| మ. | సరవిం గాలభుజంగభీకరశరాసారంబు వర్షించుచుం | 69 |
| చ. | ప్రతతభుజప్రతాపరిఫుభంగదుఁ డంగదుఁ డొక్కవృక్ష మా | 70 |
| ఉ. | డాయక యంబరంబుననె డాఁగి దశాస్యతనూభవుండు బ | |
| | త్యాయత జిహగాకృతి నుదారము లైనయజిహ్మగంబులం | 71 |
| గీ. | సరసలక్ష్మణయోగనిస్తంద్రుఁ డైన, రామచంద్రుని బంధించె రాహుభీక | 72 |
| చ. | చెలఁగుచు నింద్రజిత్తు పురిఁ జేరెను రావణునాజ్ఞఁ బూని మై | 73 |
| ఉ. | రాక్షసవానరేంద్రనికరంబును ఘోరరణం బొనర్ప ధూ | 74 |
| వ. | ఇట్లనీకినీనాథవధంబు విని వినిద్రకోపోద్రేకజృంభమాణాయోధనోత్కంఠుం డగుదశకంఠుండు సకలజగదండభరితజయానకభయానకనినదబధిరితాశేషశేషాహిలోచనుండును రోచిష్ణుజిష్ణుకోదండధరుండును నై జలధరంబు సముత్తుంగం బగుసుమేరుశృంగంబునుంబలె శతాంగంబు నలంకరించుచు సర్వతశ్చలితచతురంగసంఘుం డగుట ననుగమ్యమానలంకానగరుండునుంబలెఁ గ్రమంబునఁ బురతోరణం బతిక్రమించి పురతోరణవ్యాపారం బగువానరపరివారంబుం గనుంగొనియె. | 75 |
| గీ. | ఇట్లు చనుదెంచునిఖిలదిగీశజేత, నసురనేతను జూచి యయ్యర్కకులుఁడు | 76 |
| వ. | ఇత్తెఱంగున నప్రతిహతవిహారుండును మదగర్జితర్జితదిగంతదంతావళుండును నై మహార్ణవంబునం దిరుగు నాదివరాహంబుచందంబున వరాహవోన్ముఖుం డగుదశముఖుండు కందళితాస్కందనామర్షుండును నుపరిపరికలితగిరివర్షండును నగుహరిపతి నిష్ఠురముష్టిఘాతప్రదాతయగు వాతాత్మజుని నమోఘలాఘవాక్రాంతధ్వజకిరీటాంచలుండగు నీలుని నిఖిలజగద్విజయోజ్జ్వలం బైనమహాబలంబున వాతూలంబు తూలరాశింబలెఁ దూలించుచు నవిరతశరాసారవర్షంబుతో నభ్యమిత్రీణుం డగుసౌమిత్రియురస్స్థలంబున మహాశక్తి నాటించి మూర్ఛితుం జేసె నంత. | 77 |
| క. | అనుజుని నశ్రుజలంబుల, దనుజుని శరములను ముంచె దాశరథి మిళ | 78 |
| గీ. | అనుఁగుఁదమ్ముండు గతమోహుఁ డగుచు ననికి, నెంతలో నున్ముఖుం డగునంతలోన | 79 |
| గీ. | అపుడు రఘువీరశరనిహతాంగుఁ డగుచుఁ, బ్రథమయుద్ధంబునంద పరాభవంబు | 80 |
| వ. | అంత. | 81 |
కుంభకర్ణయుద్ధము
| క. | అసురపతి కుంభకర్ణుని, నసమయమున నిద్రలేపె నగ్రజునాజ్ఞన్ | 82 |
| వ. | ఇట్లంజనాచలనికాశుండును బ్రకాశమానకరతలభ్రమితత్రిశూలుండును నై జగత్క్షయోద్యుక్తుం డగుశూలధరుండునుం బలె నరుగుదెంచు నక్తంచరస్వామ్యనుజుం జూచి శామ్యత్సహభుజతేజోవిశేషంబును నశేషదిగ్ధావమానంబును బవమానచలితజలదపారిప్లవంబును నగుప్లవంగమబలంబుం గనుంగొని యంగదుం డభంగురధీరవచోభంగి ని ట్లనియె. | 83 |
| క. | కపులార కైకసేయులు, విపరీతమతి న్ఘటించు వెఱబొమ్మసుఁడీ | 84 |
| గీ. | అనిన విని యుద్ధసన్నద్ధు లగుచు హరులు | 85 |
| చ. | పొలిచె వలీముఖప్రహితపుష్పితవృక్షము లెల్ల స్విన్నతా | 86 |
| క. | నేల వడంకఁగ నొకచే, శూలము శిఖినిభముఁ ద్రిప్పుచు న్మత్తుం డై | 87 |
| సీ. | అంతటఁ గపివీరు లతినైజచాపలాధిగతలాఘవు లౌచు దీనదశను | |
| గీ. | డగుచుఁ గులిశాహతం బైనయద్రివోలె, వ్రాలెఁ జేతనహీనుఁడై వ్రాలునతని | 88 |
| వ. | అం దమందకుసుమపరిమళఝరీమిళచ్ఛిశిరరథ్యోపచారసచేతనోద్గ్రీవుం డగుసుగ్రీవుండు సచమత్కారంబుగా నుల్లంఘితప్రాకారుండును దారుణాకారుండును నగునక్తంచరవీరుని నఖముఖాకలితశూర్పణఖాముఖానుకారునిం గావించి యుచితలాఘవంబున రాఘవసదేశప్రదేశంబు చేరిన నంతఁ గుంభకర్ణుండు భానునూనుం గానక ప్రతినివృత్తుండును మత్తుండును విషమతారేక్షణుండును బ్రతిక్షణంబునఁ బ్రతిపక్షబలంబులంబలె స్వపక్షబలంబును భక్షించుచు లక్ష్మణుని లక్షీకరింపక తుంగం బగుశైలశృంగంబునుం బ్రయోగించుచు నతివేగంబున రామునిం జేరిన. | 89 |
| శా. | ఆయిక్ష్వాకుకులుండు సత్వరముగా నయ్యద్రిశృంగం బలి | 90 |
| సీ. | అంత రాఘవబాణహతరాక్షసాంగంబులం దొక్కభుజము మంథాద్రివోలెఁ | |
| గీ. | నప్పు డాభీలశాఖామృగాతివేల, నవ్యకోలాహలాకర్ణనంబువలన | 91 |
| వ. | మహెూదరమహాపార్శ్వుల రావించి సహాయులం గావించి కుమారు లగు నరాంతకదేవాంతకాతికాయత్రిశీర్షులం బంప వారలును దరసాశనపతినిదేశంబు శిరసావహించి పితృపతినివేశనంబునుంబలె సమీకప్రదేశంబుం బ్రవేశించి రాసమయంబున. | 92 |
| క. | తరుచరనిశిచరవరులకు, దురము సరోషహతశిరము దుష్కరము మరు | 93 |
| గీ. | తరుచరాంతకుఁ డగునరాంతకుని దునిమె | 94 |
| వ. | వెండియు నసమసమరశీలుం డగునీలునిచే మహోదరుండును, మరున్నందనుచేఁ ద్రిశిరుండును, మహాపార్శ్వావాహినీపతులునుం దెగుటయు విషాదరోషపరవశుం డై నిశాచరాకారం బగునంధకారనికాయంబునుంబలె నతికాయుండు సుమిత్రాపుత్రునిం గినిసి వృత్రాసురుండు సుత్రామునితో బలెఁ జిత్రాహవం బొనరించె. | 95 |
| గీ. | అతఁడును భుజాభుజిఁ బెనంగి యితఁ డవధ్యుఁ | 96 |
| వ. | అంత. | 97 |
ఇంద్రజిత్తు రెండవయుద్ధము
| గీ. | విధురుఁ డగుతండ్రి నూరార్చి పృథురణధుర | 98 |
| వ. | వచ్చి సమరంబున నరాతిజయమనోరథంబుకొఱకు రథరక్షార్థంబుగా, రాక్షసుల నలుగడల నుండ నియమించి ప్రదక్షిణశిఖుం డగుశిఖావంతుని హవిరర్పణంబున సంతర్పితుంజేసి మంత్రాధిగమవిచిత్రంబు లగునస్త్రంబులు ధరియించి తిరోహితుండై నిశితముఖంబు లగుశిలీముఖంబుల నిఖలమర్మాహతినిర్మాణాలంకర్మీణుండై క్రవ్యాదుండు వ్యాధుండునుంబలె హరుల విధురులం గావించి. | 99 |
| క. | అకుటిలు రాము సలక్ష్మణు, వికలాశయు విధురసత్త్వు విరచించె నితాం | 100 |
| చ. | క్షతరుచిరామచంద్రముగ శామ్యదినోద్భవదీప్తి గాఁ గృతో | 101 |
| గీ. | వాయునందనుఁ డతివేగవంతుఁ డగుచు, జాంబవంతునియాజ్ఞ నౌషధనగంబుఁ | 102 |
| వ. | మఱియును సహజతేజస్సముజ్జ్వలం బగుదవానలంబునుంబోని వానరబలంబు చెదరికొనువిధంబున దందహ్యమాన యగుపురినుండి దశాస్యనిదేశంబున హరిగతి న్వెడలునిఖిలలోకప్రకంపనుం డగునకంపనుండును నాహతప్లవంగసంఘుం డగుప్రజంఘుండును నంగదప్రతాపానలంబునకు శలభంబు లగుట విని మహారథు లగువిరూపాక్షయూపాక్షులు మైందద్వివిదవారితు లగుటఁ గనుంగొని కోపాటోపవిజృంభమాణసంరంభు లగుకుంభనికుంభులు సుగ్రీవహనుమంతులతోడ మారీచసుబాహులు రాఘవునిభుజంబులతోవలె సముత్తభితభుజు లగుచు మహాద్భుతయుద్ధం బొనరించిన యనంతరంబ. | 103 |
| క. | ఇనజునిచేఁ గుంభుం డని, మొనఁ దెగినఁ దదీయవిరహమును సైఁపక పా | 104 |
| గీ. | అంతనసురాధిపనియుక్తు లఖిలసైన్య, యుక్తుఖరసూను మకరాక్షుయుద్ధముఖరు | 105 |
| చ. | జనకునియాజ్ఞ మౌళి నిడి సంఖ్యముఁ జేరి మహేంద్రజేత యం | 106 |
| వ. | అంతఁ బ్రత్యక్ప్రతీహారంబుననుండి ప్రాతిహారీకుండైనయతండు నిర్గమించి యాంజనేయసన్నిధానంబున మాయాసీతను నిశాతహేతిచేత విదారితం జేయుటయు సాకులితస్వాంతుం డైనహనుమంతుం డతథ్యంబు నాకస్మికంబు నయిన యది తధ్యంబుగాఁ దలఁచి యుద్ధం బొనర్చి నిరాశుండై దాశరథిసదేశప్రదేశంబునకుం బోవునవ్వేళ నయ్యంద్రజిత్తు పశువిశసనప్రారంభియై నికుంభిలాస్థలింజేరి విచిత్రసత్రప్రవక్తకుం డయ్యె నయ్యవసరంబున హనుమదావేదిత | |
| | మేదినీసుతావృత్తాంతుఁడై రామభూమీకాంతుండు వజ్రనిర్ఘోషంబున మానసచరం బగు రాజహంసముంబలె విదీర్ఘమానసుండై నేల వ్రాలి సౌమిత్రిచేత నాశ్వాస్యమానుం డగుచు సకరుణంబుగా బిట్టునిట్టూర్పు నిగిడించుచు విలపింపం దొడంగె. | 107 |
| చ. | అరణినిఁ గీలలీల జనకాధ్వరవాటమునందుఁ బొందుగా | 108 |
| క. | పవనజుయత్నము వృథ నలు, నవసేతుక్రియ యథావినాశిని విశిఖం | 109 |
| ఉ. | మానుగ నెందునేని బవమానతనూజునిపూన్కి వ్యర్థ మెం | 110 |
| వ. | ఇత్తెఱంగున విలపించురామునిం గనుంగొని విదితాసురమాయావిశేషుం డగువిభీషణుండు దేవా నీవంటిమహానుభావునకు నస్థానంబున దీనం బగునవస్థాంతరం బేటికి నిరంతరాయమఖనిర్వర్తనార్థంబుగాఁ బురందరారి యొనరించిన కపటకృత్యం బిది, సత్యంబు గా దని తద్వధంబునకు లక్ష్మణుం బురస్కరించికొని నికుంభిలోపరోధంబు గావించిన. | 111 |
| చ. | హరిపరివారఘోరనినదారభటిం జలితాంతరంగుఁ డై | 112 |
| క. | ఆవానరసేనకు ఝం, ఝాపాతూలంబు తూలచయమునకుబలెన్ | 113 |
| వ. | ఇట్లనుపదంబును ననీకోన్మథనసంరబ్ధసంవర్తవర్తియగు సమవర్తిచందంబున నమందస్యందనారూఢుం డై వచ్చుసంక్రందనపరిపంథిం గనీ గంధవహనందనస్కంధవర్తి యై సౌమిత్రి ప్రవర్తితనిశితశరధారుం డై శతధారపాణి జంభాసురునింబలె స్తంభితుం జేసిన. | 114 |
| మ. | అపు డన్యోన్యమదోత్కటంబును సముద్యద్వీరవాదోద్భటం | 115 |
| క. | పవిశిఖవిశిఖముల సహ, స్రవిఖండము గాఁగ మౌర్వి సవరించి యనిం | 116 |
| ఉ. | మాయికి నేది యుక్తమొ సమగ్రభుజాబలశాలి కెద్ది యీ | 117 |
| వ. | అంత నరిభీషణంబుగా ఘోషించుచున్నవిభీషణుపై నక్తంచరేంద్రనందనవిముక్తం బైనశక్తి నర్ధచంద్రబాణంబుచే నివారించి తదీయదుర్వినయంబు సైరింపక సుమిత్రాపుత్రుం | 118 |
| క. | వ్రాలెఁ దదస్త్రము మఱియును, వ్రాలె నృశిరస్త్ర మ య్యరాతిశిరంబున్ | 119 |
| వ. | తత్క్షణంబున సహస్రాక్షజిద్వధంబు నాకర్ణించి శోకోద్రేకంబున రక్షో౽ధ్యక్షునిముఖంబులు నితాంతక్లాంతంబులును నిశ్వాసధూసరంబులును నిర్గళదశ్రునిష్యందంబులును నిర్వేలాక్రందంబులును నిరవధికఫూత్కారంబులును నిగాఢకోపాటోపవిపాటలంబులును నిరూఢకంటిలితభ్రూవల్లికంబులును నిఖిలభీకరవృత్తేక్షణంబులును నిర్దష్టాధరోష్ఠంబులును నిష్ఠురాట్టహాసంబులు నయ్యె, ననంతరంబ పురందరారిప్రముఖవిక్రాంతు లపక్రాంతులును కుంభకర్ణాదిసోదరులు నిహతులును బ్రహస్తపూర్వకసచివులు విధ్వస్తులును విరూపాక్షుప్రభృతి సేనాపతులు వ్యాపాదితులును నిఖిలబలంబు నిశీర్ణంబును లంక పౌరవధూజనకరుణపరిదేవనోత్తరంగ యగుటయు నాతంకాతిశయరోషణుం డై రావణుండు హర్యక్షంబు హరిణింబలె నిక్ష్వాకునాయకుదయితను హింసింప నిశ్చయించి యంతికగతమంత్రిచే నివార్యమాణుండై సారథిసంచోదితరథుండును దాశరథిజయవిహితసంగరుండును నగుచు సంగరాంగణంబున కరుగుదెంచి. | 120 |
రామరావణయుద్ధము
| క. | శరచాపపరిఘతోమరధరుఁ, డై నైకముఖభుజతఁ దాననిలో నొ | 121 |
| క. | దనుజేంద్రుఁడు ఖడ్గము గొని, వనచారులమస్తకములు వడినేయుచు నొ | 122 |
| వ. | తత్క్షణం బక్షోహిణీక్షోభకందళితామర్షుండును నతిపరుషవిశిఖదలితధ్వజుండును నర్ధచంద్రనికృత్తధనుషుండును, నస్త్రధారావిదారితసారథియు నతివిస్మయనీయకరలాఘవుండు నగు నారాఘవానుజు నమర్షవేగముక్తం బైనశక్తిచే యాతుధానుండు ముహూర్తమాత్రం బుపరాగంబున నిశాకరునింబలె మూర్ఛానిమీలితుం జేసిన. | 123 |
| గీ. | రాముఁ డంతట శక్తినిర్దళితహృదయు, ననుజుఁ గనుఁగొని శోకవిద్ధాత్ముఁ డగుచుఁ | 124 |
| చ. | వలయితచిత్రచాపుఁడును వారితపంక్తిముఖుం డతిక్రుధా | 125 |
| వ. | అప్పు డాంజనేయపురానీతమహీధరమహౌషధిసమేధితజీవితానుజాశ్లేషసుఖలబ్ధమనోరథుండును బ్రవర్ధమానసమరకౌతుకోఫలంభుండును సంరంభోదంచితపులకకంచుకితగాత్రుండును నగుదాశరథి యుద్ధమధ్యంబునందుఁ బురందరానుగ్రహంబుచే మాతలిసమానీతం బైనరథంబును విశంకటం బగుకంకటంబును బరిగ్రహించె. | 126 |
| పంచపాది. | సరిజో డబ్బె నటంచుఁ జూపుదురు దోశ్శౌండీర్య మన్యోన్యమున్ | 127 |
| వ. | అనంతరం బవిశ్రాంతవిముక్తదివ్యాస్త్రులును నాఖండలవృత్రసన్నిభులును నగునయ్యిరువురకును విచ్ఛిన్నంబు లగుమార్గణంబులును విలూనంబు లగుధనుర్గుణంబులును వినిహతంబు లగుదురీణంబులును నిర్భిన్నంబు లగుసాంయోగికరథంబులునుం గలుగునట్లుగా నిర్వైకల్యవిజయమనోరథంబు నిరతిశయవిశదయశోధనంబు నగునాయోధనం బయ్యె. | 128 |
| క. | పొదినుండి కొనుట పూన్చుట, తుది చేయుట తెలియ చెయ్యె దురుసున నచ్చోఁ | 129 |
| చ. | శరముల రాముఁ డర్ధపరిజల్పితచారువినాదపంక్తికం | 130 |
| చ. | దనుజశరక్షతకురదుదంచితశోణితబుద్బుదాంకచం | 131 |
| వ. | అంత వారుణంబున వైశ్వానరంబును వైన తేయంబున వాతంధయంబును వాయవ్యంబున వారిదంబును వైభాకరంబునం దామిస్రంబును మాహేంద్రంబున దానవంబును వైష్ణవంబున మాహేశ్వరంబునుం గాఁ బరస్పరంబు నిట్లస్త్రంబుఁ బ్రత్యస్త్రంబుచే భేదించునయ్యిరువురకును నాహవాగ్రహంబున నవిదితంబు లై సప్తవాసరంబు లతిక్రమించె. | 132 |
రావణుమరణమునకు విభీషణాదులు దుఃఖించుట
| మ. | ధనురామ్నాయగురుండు రాముఁ డురుశస్త్రాశస్త్రికౌతూహల | 133 |
| చ. | ఘనభుజుఁ డాదశాస్యుఁ డతికంటకుఁ డీల్గిన లబ్ధకాములై | 134 |
| వ. | అనంతరంబ సమాలింగితరణవసుంధరుండును శరతల్పశయానుండును నధిగతనిషంగోపధానుండును నగుయాతుధానపతిం జేరి నేల వ్రాలి సోదరస్నేహసులభవైదుర్యుండఁ గదర్యుండ నే నని విహితనిజదూషణుం డగుచు విభీషణుండు పెద్దయుంబ్రొద్దు విలసింపం దొడంగె. | 135 |
| గీ. | అన్న సమసుఖదుఃఖులై నట్టిబంధు, జనులఁదోఁబుట్టు వగునిన్ను సాహసమున | 136 |
| క. | అనిఁ బ్రోవఁ గుంభకర్ణుం, డనుజుం డొకఁడుండె నీకు నతఁ డిపు డీల్గెన్ | 137 |
| వ. | అనుచు విభీషణుండు విలపించుచుండఁ దద్వృత్తాంతంబు విని శుద్ధాంతంబున నుండి దీనంబుగా మొఱవెట్టుచు సంతరితయూథనాథలగుకరేణులకరణిఁ బ్రేక్షణీయ లగుతరుణీమణులతోడం గూడి వచ్చి సమరమధ్యంబున నశనిహతమందరవసుంధరాధరంబుచందంబునం బడియున్న దశకంధరు నిరీక్షించి నిహతోపఘ్న మగు లేఁదీఁగెకైవడి హా! నాథ! హా! నాథ యనుచు విషాదాకుల యై నిషాదాహతదయితవిధురీకృత యైనకురరితెఱంగున మందోదరి యమందంబుగా నాక్రదింపం దొడంగె. | 138 |
| ఉ. | సారెకుసారె దిగ్విజయసంభ్రమవేళలయందు నీవు ము | 139 |
| క. | జనకుఁడు దనుజకులేశుఁడు, పెనిమిటి త్రైలోక్యవిజయబిరుదాంకుఁడు నా | 140 |
| ఉ. | ధారణిలో రఘూద్వహుఁడు ధర్మవిదుండును నైనరాముఁ డే | 141 |
| గీ. | లంక నీరయ్యెఁ బ్లవగవాలానలమున, మైథిలితపో౽నలమ్మున మడిసి తీవు | 142 |
| వ. | అని మఱియు దివసావసానసమయంబున సవితృప్రభయుంబలె భగవంతుండైన వైశ్వానరునియందుఁ బ్రవేశించి చంద్రునిఁ జంద్రికయుంబలె మేఘుని మెఱుంగుతెఱంగున ని న్ననుగమించి నిరంతరవిరహదహనదందహ్యమానం బయిన యాశరీరంబు శాంతిం బొందించెద నని కరుణంబుగాఁ బరిదేవనం బొనర్చు మందోదరిని...................మందిరంబున నిజానుమతిని నిశాచరపతికి యథావిధి | |
| | గాఁ బితృమేధంబు నిర్వర్తించి సవిధంబున సమేధమానవిషాదుం డై వర్తించువిభీషణు నశేషరాజ్యాధిపతిగా రఘుపతి యఖిలతీర్థాహృతంబు లగుతోయంబులఁ దోయదం బనలాకులం బగువనస్పతింబలె నభిషిక్తుం గావించె. | 143 |
| గీ. | అంత రాఘవచరితపట్టాభిషేక, సమధిగతరాజ్యుఁ డగు విభీషణుఁడు పొలిచె | 144 |
| క. | సీత న్నిభృతవిభీషణ, నీత నృతులం దుదారనిర్మలశీల | 145 |
సీత యగ్నిప్రవేశము
| వ. | అనంతరం బరుంధతియుంబలె పవిత్రచారిత్రనిధి యన ధరిత్రీపుత్రి పతివ్రతాశిరోమణి యని తెలియంబడియును మర్త్యధర్ముం డైనపరమపురుషునకును లోకంబునకును బ్రత్యాయనంబునకై పురందరముఖు లగుబర్హిర్ముఖులును భగవంతుం డగునరవిందాసనుండును సాక్షులుగాఁ బునరుదయంబునకై వనరుహబంధునిం బ్రవేశించు నిందుకళయుంబలె సముజ్జ్వలజ్జ్వలనంనంబు బ్రవేశం బొనరించె. | 146 |
| గీ. | పూతచారిత్ర యయ్యును భూమిపుత్రి, నిజవిశుద్ధికినై హవ్యభుజునిఁ జొచ్చె | 147 |
| క. | అనలానుషంగమునఁ బా,వనఁగా జానకి నెఱింగి వైభాతికవే | 148 |
| వ. | మఱియు దాశరథి యధిగతనిజప్రశంసావిధానుం డగువిధాతచేతఁ బ్రదర్శ్యమానుండును నారూఢవిమానుండును మహారథుండు నగుదశరథునకుం బ్రణమిల్లి తదీయశాసనంబు శిరసావహించి దురంబునఁ గాలధర్మంబు నొందినవానరోత్కరంబును బాకశాసనవరంబునం బ్రతికించి వారిచే ననుగమ్యమానుండును బ్రమోదమానమానసుండును సుగ్రీవునితోఁ గృతసంభాషణుండును నగుచు విభీషణుఁ గరుణారసంబుతో విలోకించుచు జానకీలక్ష్మణులతోడం గూడ నయోధ్యాప్రయాణాభిముఖుం డై కామచరంబును గౌబేరంబును నగువిమానం బధిరోహించె. | 149 |
| క. | మణిపుష్పకగతుఁ డై త,త్క్షణమున లంకోపకంఠదశకంఠరణాం | 150 |
| గీ. | పుష్పకం బది యెంతెంతపొడవు పోవు, నంతకును నింగి విరివయ్యె నతివ చూడు | 151 |
| క. | ఎయ్యది దవుదవ్వులఁ గని, నెయ్యముతో నీకుఁ దెల్ప నేఁ గోరితినో | 152 |
| వ. | తరుణి ధరణిసుతా కనుఁగొను ముత్తుంగమహీరుహానీకం బగుఋశ్యమూకం బిది యిందుముఖీ బిందుసరోవరం బిది గంధసింధురగమనా కబంధనిర్గంధన వసుంధర యల్లది కరభోరూఖరాదికలహస్థలం బిది మధురవర్ణాలాపా మనపర్ణశాల యిది కురంగలోచనా కుహనామృగమృగయావనం బిది కుటిలాయతకబరీ గోదావరీమహానది యిది కుంభికుంభస్తనీ కుంభసంభవాశ్రమం బిది విలాసవతీ విరాధవిధ్వంసనభూమి యిది యంగనాలలామా యత్రీమునీశ్వరాశ్రమం బిది విదేహరాజపుత్రీ విచిత్రకూటం బైనచిత్రకూటం బిది యని వీనులకు సుధలైన వింతవింతకథ లెఱింగించుచు భాగీరథీతీరంబునందుఁ బావనం బైనభరద్వాజతపోవనంబు చేరి మహీగర్భశుక్తిమౌక్తికమణి యగుమహిళామణిం జూచి మఱియు నిట్లనియె. | 153 |
| గీ. | సకియ నిద్రాణబర్హిణశ్వాసపార, ణాసుఖిత మయ్యె నిదిగొ ఫణాధరంబు | 154 |
| వ. | అంత. | 155 |
భరతాదులు రాము నెదుర్కొనుట
| సీ. | మహితభరద్వాజవిహితాతిథేయుఁ డై దవ్వుగాఁ జని యయోధ్యాసమీప | |
| గీ. | సమధికోత్సాహవాత్సల్యసౌహృదములు, డెందమునఁ గందలింప నమందగతిని | 156 |
| వ. | విదేహరాజపుత్రిం గనుంగొని వెండియు ని ట్లనియె. | 157 |
| క. | చదలుననుండి విమానం, బిది నాహృదయము నెఱింగి యెంత డిగియెనో | 158 |
| గీ. | అతివతో నిట్లు ముచ్చట లాడికొనుచు, దండనిలిచినయినజు కైదండఁ బూని | 159 |
| చ. | ముదము దలిర్పఁ బాదుకలు ముందఱ నుంచి కడు న్వినీతుఁడై | 160 |
| గీ. | ఆర్యసమ్మతసుఖదుఃఖుఁ డైనలక్ష్మ | 161 |
| వ. | అంత భరతుండును బురతోభివాదితపూర్వజోపలాలననిఘ్నుం డగుశత్రుఘ్నుండునుం దానును జనకనందనకుఁ బ్రణామం బొనర్చి యవరోధవధూసమేతు లగుసుగ్రీవదశగ్రీవానుజాదిరాజ్యాధిపతుల యధోచితోపచారవిధుల సంతోషితస్వాంతులం జేసి యామంత్రితమంత్రిలోకుండును నాలోకనానుగృహీతపౌరవర్గుండును నగునగ్రజన్ముని నిజావసథంబుఁ జేర్చె నందు. | 162 |
| సీ. | రమణీయసుగుణాభిరాముఁ డౌరాముండు జానకీసౌమిత్రిసహితుఁ డగుచు | |
| గీ. | కందళితలైన వారిచేఁ గలశజలధి | 163 |
శ్రీరామపట్టాభిషేకము
| ఉ. | బంధుర తేజుఁ డజ్జలజబంధుతనూజుఁడు పంప దైత్యని | 164 |
| గీ. | అంత రాముఁ డలంకృతుఁ డై యమాత్య | 165 |
| వ. | అప్పుడు నిజసేవావిచక్షణు లగుశత్రుఘ్నలక్ష్మణునులచేత విధూయమాసధవళవాలవ్యజనుండును బరిజనాచారనిరతభరతోదస్తవిమలముక్తాతపత్రుండును విచిత్రవిహితమనుజవేషదారులును నారూఢశతాంగమాతంగులును నలంకృతాంగులును నగునాశరప్లవంగపుంగవులచే ననుగమ్యమానుండును బ్రవర్తమానశేషాక్షతలాజోపచారుండు నగురఘువీరుండు పౌరపురంధ్రీకదంబసంరంభచలితమంజుమంజీరమణి కాంచీవలయవాచాలితవాద్యమానమాంగళికభేరీమృదంగ శంఖాదివివిధరవశ్రవణసమయోచ్చలితసామోదపౌరసంబాధంబును సౌధాంతరగవాక్షచలితశ్రీతరుణీకటాక్ష చ్ఛటానీలోత్పలదామ తోరణాభిరామరథ్యాంతరంబు నగునయోధ్యాపురంబుం బ్రవేశించి. | 166 |
| సీ. | శ్రీతరుణీమణిస్థిరవిహారనికేత మై తనరారుసాకేత మొంది | |
| గీ. | ననుభవించుచు ఘనసారహారజాల, పాదసితకీర్తివైభవామోదిని యగు | 167 |
| ఉ. | దుష్కవితానిరాకరణధూర్వహ చార్వహరాసనోల్లస | 168 |
| క. | బాలామానసమోహన, లీలామకరాంక కేరళీ కుకరీ బం | 169 |
| పంచచామరము. | వరాటలాటభోటభోజవత్సమత్స్యగౌడగూ | |
| | ఖ్యరింఖదబ్జరాగరత్నకాంతిరంజతాంఘ్రియు | 170 |
| గద్యము. | ఇది శ్రీమదుమామహేశ్వరవరప్రసాదసమాసాదిత సరసకవితావిలాస వాసిష్టవంశకీర్తిప్రతిష్ఠాసంపాదత ఋగ్వేదికవి తిరువేంగళార్యకలశరత్నాకరసుధాకర జగద్విఖ్యాతకవిరాజకంఠీరవబిరుదాంక వేంకటాచలపతిప్రణీతం బైన చంపూరామాయణం బనుమహాప్రబంధంబునందుఁ బ్రబంధపరిపూర్తిశోభితవిలాసం బైనయష్టమాశ్వాసము. | 171 |
సర్వము సంపూర్ణము.