కిష్కింధకాండము - సర్గము 29

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే కిష్కింధాకాండే ఏకోనత్రింశః సర్గః |౪-౨౯|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

సమీక్ష్య విమలం వ్యోమ గత విద్యుత్ బలాహకం |

సారసా ఆకుల సంఘుష్టం రమ్య జ్యోత్స్నా అనులేపనం |౪-౨౯-౧|

సమృద్ధ అర్థం చ సుగ్రీవం మంద ధర్మార్థ సంగ్రహం |

అత్యర్థం చ అసతాం మార్గం ఏకాంత గత మానసం |౪-౨౯-౨|

నివృత్త కార్యం సిద్ధార్థం ప్రమద అభిరతం సదా |

ప్రాప్తవంతం అభిప్రేతాన్ సర్వాన్ ఏవ మనోరథాన్ |౪-౨౯-౩|

స్వాం చ పాత్నీం అభిప్రేతాం తారాం చ అపి సమీప్సితాం |

విహరంతం అహో రాత్రం కృతార్థం విగత జ్వరం |౪-౨౯-౪|

క్రీడంతం ఇవ దేవేశం గంధర్వ అప్సరసాం గణైః |

మంత్రిషు న్యస్త కార్యం చ మంత్రిణాం అనవేక్షకం |౪-౨౯-౫|

ఉచ్ఛిన్న రాజ్య సందేహం కామ వృత్తం ఇవ స్థితం |

నిశ్చిత అర్థో అర్థ తత్త్వజ్ఞః కాల ధర్మ విశేష విత్ |౪-౨౯-౬|

ప్రసాద్య వాక్యైః మధురైః హేతుమద్భిః మనో రమైః |

వాక్యవిత్ వాక్య తత్త్వజ్ఞం హరీశం మారుతాత్మజః |౪-౨౯-౭|

హితం తథ్యం చ పథ్యం చ సామ ధర్మ అర్థ నీతిమత్ |

ప్రణయ ప్రీతి సంయుక్తం విశ్వాస కృత నిశ్చయం |౪-౨౯-౮|

హరీశ్వరం ఉపాగమ్య హనుమాన్ వాక్యం అబ్రవీత్ |

రాజ్యం ప్రాప్తం యశః చైవ కౌలీ శ్రీః అభివర్థితా |౪-౨౯-౯|

మిత్రాణాం సంగ్రహః శేషః తత్ భవాన్ కర్తుం అర్హతి |

యో హి మిత్రేషు కాలజ్ఞః సతతం సాధు వర్తతే |౪-౨౯-౧౦|

తస్య రాజ్యం చ కీర్తిః చ ప్రతాపః చ అపి వర్ధతే |

యస్య కోశః చ దణ్డః చ మిత్రాణి ఆత్మా చ భూమిప |

సమాని ఏతాని సర్వాణి స రాజ్యం మహత్ అశ్నుతే |౪-౨౯-౧౧|

తత్ భవాన్ వృత్త సంపన్నః స్థితః పథి నిరత్యయే |

మిత్రార్థం అభినీతార్థం యథావత్ కర్తుం అర్హతి |౪-౨౯-౧౨|

సంత్యజ్య సర్వ కర్మాణి మిత్రార్థం యో న వర్తతే |

సంభ్రమాత్ హి కృత ఉత్సాహః సః అనర్థేన అవరుధ్యతే |౪-౨౯-౧౩|

యో హి కాల వ్యతీతేషు మిత్ర కార్యేషు వర్తతే |

స కృత్వా మహతో అపి అర్థాన్ న మిత్రార్థేన యుజ్యతే |౪-౨౯-౧౪|

తత్ ఇదం మిత్రకార్యం నః కాల అతీతం అరిందమ |

క్రియతాం రాఘవస్య ఏతత్ వైదేహ్యాః పరిమార్గణం |౪-౨౯-౧౫|

న చ కాలం అతీతం తే నివేదయతి కాలవిత్ |

త్వరమాణో అపి స ప్రాజ్ఞః తవ రాజన్ వశానుగః |౪-౨౯-౧౬|

కులస్య హేతుః స్ఫీతస్య దీర్ఘ బంధుః చ రాఘవః |

అప్రమేయ ప్రభావః చ స్వయం చ అప్రతిమో గుణైః |౪-౨౯-౧౭|

తస్య త్వం కురు వై కార్యం పూర్వం తేన కృతం తవ |

హరీశ్వర హరి శ్రేష్ఠాన్ ఆజ్ఞాపయితుం అర్హసి |౪-౨౯-౧౮|

న హి తావత్ భవేత్ కాలో వ్యతీతః చోదనాత్ ఋతే |

చోదితస్య హి కార్యస్య భవేత్ కాల వ్యతిక్రమః |౪-౨౯-౧౯|

అకర్తుర్ అపి కార్యస్య భవాన్ కర్తా హరీశ్వర |

కిం పునః ప్రతికర్తుః తే రాజ్యేన చ వధేన చ |౪-౨౯-౨౦|

శక్తిమాన్ అతివిక్రాంతో వానర ఋష్క గణ ఈశ్వర |

కర్తుం దాశరథేః ప్రీతిం ఆజ్ఞాయాం కిం ను సజ్జసే |౪-౨౯-౨౧|

కామం ఖలు శరైః శక్తః సుర అసుర మహా ఉరగాన్ |

వశే దాశరథిః కర్తుం త్వత్ ప్రతిజ్ఞాం అవేక్షతే |౪-౨౯-౨౨|

ప్రాణ త్యాగ అవిశంకేన కృతం తేన మహత్ ప్రియం |

తస్య మార్గామ వైదేహీం పృథివ్యాం అపి చ అంబరే |౪-౨౯-౨౩|

న దేవా న చ గంధర్వా న అసురా న మరుత్ గణాః |

న చ యక్షా భయం తస్య కుర్యుః కిం ఇవ రాక్షసాః |౪-౨౯-౨౪|

తత్ ఏవం శక్తి యుక్తస్య పూర్వం ప్రియ కృతః తథా |

రామస్య అర్హసి పింగేశ కర్తుం సర్వ ఆత్మనా ప్రియం |౪-౨౯-౨౫|

న అధస్తాత్ అవనౌ న అప్సు గతిః న ఉపరి చ అంబరే |

కస్యచిత్ సజ్జతే అస్మాకం కపీశ్వర తవ ఆజ్ఞయా |౪-౨౯-౨౬|

తత్ ఆజ్ఞాపయ కః కిం తే కుతో వా అపి వ్యవస్యతు |

హరయో హి అప్రధృష్యాః తే సంతి కోటి అగ్రతో అనఘ |౪-౨౯-౨౭|

తస్య తద్ వచనం శ్రుత్వా కాలే సాధు నిరూపితం |

సుగ్రీవః సత్త్వ సంపన్నః చకార మతిం ఉత్తమాం |౪-౨౯-౨౮|

సందిదేశ అతి మతి మాన్ నీలం నిత్య కృత ఉద్యమం |

దిక్షు సర్వాసు సర్వేషాం సైన్యానాం ఉపసంగ్రహే |౪-౨౯-౨౯|

యథా సేనా సమగ్రా మే యూథపాలాః చ సర్వశః |

సమాగచ్ఛంతి అసంగేన సేనాగ్రాణి తథా కురు |౪-౨౯-౩౦|

యే తు అంతపాలాః ప్లవగాః శీఘ్రగా వ్యవసాయినః |

సమానయంతు తే శీఘ్రం త్వరితాః శాసనాత్ మమ |

స్వయం చ అనంతరం సైన్యం భవాన్ ఏవ అనుపశ్యతు |౪-౨౯-౩౧|

త్రి పంచ రాత్రాత్ ఊర్ధ్వం యః ప్రాప్నుయాత్ ఇహ వానరః |

తస్య ప్రాణ అంతికో దణ్డో న అత్ర కార్యా విచారణా |౪-౨౯-౩౨|

హరీన్ చ వృద్ధాన్ ఉపయాతు స అంగదో

భవాన్ మమ ఆజ్ఞాం అధికృత్య నిశ్చితం |

ఇతి వ్యవస్థాం హరి పుంగవ ఈశ్వరో

విధాయ వేశ్మ ప్రవివేశ వీర్యవాన్ |౪-౨౯-౩౩|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే ఏకోనత్రింశః సర్గః |౪-౨౯|