కిష్కింధకాండము - సర్గము 26

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే కిష్కింధాకాండే షడ్వింశః సర్గః |౪-౨౬|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

తతః శోక అభిసంతప్తం సుగ్రీవం క్లిన్న వాసనం |

శాఖా మృగ మహామాత్రాః పరివార్య ఉపతస్థిరే |౪-౨౬-౧|

అభిగమ్య మహాబాహుం రామం అక్లిష్ట కారిణం |

స్థితాః ప్రాంజలయః సర్వే పితామహం ఇవ ఋషయః |౪-౨౬-౨|

తతః కాంచన శైల ఆభః తరుణ అర్క నిభ ఆననః |

అబ్రవీత్ ప్రాంజలిర్ వాక్యం హనుమాన్ మారుత ఆత్మజః |౪-౨౬-౩|

భవత్ ప్రసాదాత్ కాకుత్స్థ పితృ పైతామహం మహత్ |

వానరాణాం సుదంష్ట్రాణాం సంపన్న బలశాలినాం |౪-౨౬-౪|

మహాత్మానాం సుదుష్ప్రాపం ప్రాప్తం రాజ్యం ఇదం ప్రభో |

భవతా సమనుజ్ఞాతః ప్రవిశ్య నగరం శుభం |౪-౨౬-౫|

సంవిధాస్యతి కార్యాణి సర్వాణి ససుహృత్ గణః|

స్నాతో అయం వివిధైర్ గంధైర్ ఔషధైః చ యథా విధి |౪-౨౬-౬|

అర్చయిష్యతి మాల్యైః చ రత్నైః చ త్వాం విశేషతః |

ఇమాం గిరి గుహాం రమ్యాం అభిగంతుం త్వం అర్హసి |౪-౨౬-౭|

కురుష్వ స్వామి సంబంధం వానరాన్ సంప్రహర్షయన్ |

ఏవం ఉక్తో హనుమతా రాఘవః పర వీరహా |౪-౨౬-౮|

ప్రత్యువాచ హనూమంతం బుద్ధిమాన్ వాక్య కోవిదః |

చతుర్దశ సమాః సౌమ్య గ్రామం వా యది వా పురం |౪-౨౬-౯|

న ప్రవేక్ష్యామి హనుమన్ పితుర్ నిర్దేశ పాలకః |

సుసమృద్ధాం గుహాం దివ్యాం సుగ్రీవో వానరర్షభః |౪-౨౬-౧౦|

ప్రవిష్టో విధివత్ వీరః క్షిప్రం రాజ్యే అభిషిచ్యతాం |

ఏవం ఉక్త్వా హనూమంతం రామః సుగ్రీవం అబ్రవీత్ |౪-౨౬-౧౧|

వృత్తజ్ఞో వృత్త సంపన్నం ఉదార బల విక్రమం |

ఇమం అపి అంగదం వీరం యౌవరాజ్యే అభిషేచయ |౪-౨౬-౧౨|

జ్యేష్ఠస్య హి సుతో జ్యేష్ఠః సదృశో విక్రమేణ చ |

అంగదో అయం అదీనాత్మా యౌవరాజ్యస్య భాజనం |౪-౨౬-౧౩|

పూర్వో అయం వార్షికో మాసః శ్రావణః సలిల ఆగమః |

ప్రవృత్తాః సౌమ్య చత్వారో మాసా వార్షిక సంజ్ఞితాః |౪-౨౬-౧౪|

న అయం ఉద్యోగ సమయః ప్రవిశ త్వం పురీం శుభాం |

అస్మిన్ వత్స్యామి అహం సౌమ్య పర్వతే సహ లక్ష్మణః |౪-౨౬-౧౫|

ఇయం గిరి గుహా రమ్యా విశాలా యుక్త మారుతా |

ప్రభూత సలిలా సౌమ్య ప్రభూత కమల ఉత్పలా |౪-౨౬-౧౬|

కార్తికే సమనుప్రాప్తే త్వం రావణ వధే యత |

ఏష నః సమయః సౌమ్య ప్రవిశ త్వం స్వం ఆలయం |౪-౨౬-౧౭|

అభిషించస్వ రాజ్యే చ సుహృదః సంప్రహర్షయ |

ఇతి రామ అభ్యనుజ్ఞాతః సుగ్రీవో వానరర్షభః |౪-౨౬-౧౮|

ప్రవివేశ పురీం రమ్యాం కిష్కింధాం వాలి పాలితాం |

తం వానర సహస్రాణి ప్రవిష్టం వానర ఈశ్వరం |౪-౨౬-౧౯|

అభివార్య ప్రహృష్టాని సర్వతః ప్లవగేశ్వరం |

తతః ప్రకృతయః సర్వా దృష్ట్వా హరి గణ ఈశ్వరం |౪-౨౬-౨౦|

ప్రణమ్య మూర్ధ్నా పతితా వసుధాయాం సమాహితాః |

సుగ్రీవః ప్రకృతీః సర్వాః సంభాష్య ఉత్థాప్య వీర్యవాన్ |౪-౨౬-౨౧|

భ్రాతుర్ అంతః పురం సౌమ్యం ప్రవివేశ మహాబలః |

ప్రవిష్టం భీమ విక్రాంతం సుగ్రీవం వానరర్షభం |౪-౨౬-౨౨|

అభ్యషించంత సుహృదః సహస్రాక్షం ఇవ అమరాః |

తస్య పాణ్డురం ఆజహ్రుః ఛత్రం హేమ పరిష్కృతం |౪-౨౬-౨౩|

శుక్లే చ వాల వ్యజనే హేమ దణ్డే యశస్కరే |

తథా సర్వాణి రత్నాని సర్వ బీజ ఔషధాని చ |౪-౨౬-౨౪|

స క్షీరాణాం చ వృక్షాణాం ప్రరోహాన్ కుసుమాని చ |

శుక్లాని చైవ వస్త్రాణి శ్వేతం చైవ అనులేపనం |౪-౨౬-౨౫|

సుగంధీని చ మాల్యాని స్థలజాని అంబుజాని చ |

చందనాని చ దివ్యాని గంధాం చ వివిధాన్ బహూన్ |౪-౨౬-౨౬|

అక్షతం జాత రూపం చ ప్రియంగు మధు సర్పిషీ |

దధి చర్మ చ వైయాఘ్రం పరార్ధ్యే చ అపి ఉపానహౌ |౪-౨౬-౨౭|

సమాలంభనం ఆదాయ గోరోచనం మనః శిలాం |

ఆజగ్ముః తత్ర ముదితా వరాః కన్యాః చ షోడశ |౪-౨౬-౨౮|

తతః తే వానర శ్రేష్ఠం అభిషేక్తుం యథా విధి |

రత్నైర్ వస్త్రైః చ భక్ష్యైః చ తోషయిత్వా ద్విజర్షభాన్ |౪-౨౬-౨౯|

తతః కుశ పరిస్తీర్ణం సమిద్ధం జాత వేదసం |

మంత్ర పూతేన హవిషా హుత్వా మంత్రవిదో జనాః |౪-౨౬-౩౦|

తతో హేమ ప్రతిష్ఠానే వర ఆస్తరణ సంవృతే |

ప్రాసాద శిఖరే రమ్యే చిత్ర మాల్య ఉపశోభితే |౪-౨౬-౩౧|

ప్రాఙ్ముఖం విధివత్ మంత్రైః స్థాపయిత్వా వర ఆసనే |

నదీ నదేభ్యః సంహృత్య తీర్థేభ్యః చ సమంతతః |౪-౨౬-౩౨|

ఆహృత్య చ సముద్రేభ్యః సర్వేభ్యో వానరర్షభాః |

అపః కనక కుంభేషు నిధాయ విమలం జలం |౪-౨౬-౩౩|

శుభైః వృషభ శృంగైః చ కలశైః చ ఏవ కాంచనైః |

శాస్త్ర దృష్టేన విధినా మహర్షి విహితేన చ |౪-౨౬-౩౪|

గజో గవాక్షో గవయః శరభో గంధమాదనః |

మైందః చ ద్వివిదః చైవ హనూమాన్ జాంబవాన్ తథా |౪-౨౬-౩౫|

అభ్యషించంత సుగ్రీవం ప్రసన్నేన సుగంధినా |

సలిలేన సహస్రాక్షం వసవో వాసవం యథా |౪-౨౬-౩౬|

అభిషిక్తే తు సుగ్రీవే సర్వే వానర పుంగవాః |

ప్రచుక్రుశుర్ మహాత్మానో హృష్టాః శత సహస్రశః |౪-౨౬-౩౭|

రామస్య తు వచః కుర్వన్ సుగ్రీవో హరి పుంగవః |

అంగదం సంపరిష్వజ్య యౌవరాజ్యే అభిషేచయత్ |౪-౨౬-౩౮|

అంగదే చ అభిషిక్తే తు సానుక్రోశాః ప్లవంగమాః |

సాధు సాధు ఇతి సుగ్రీవం మహాత్మానో హి అపూజయన్ |౪-౨౬-౩౯|

రామం చ ఏవ మహాత్మానం లక్ష్మణం చ పునః పునః |

ప్రీతాః చ తుష్టువుః సర్వే తాదృశే తత్ర వర్తిని |౪-౨౬-౪౦|

హృష్ట పుష్ట జన ఆకీర్ణా పతాకా ధ్వజ శోభితా |

బభూవ నగరీ రమ్యా క్షికింధా గిరి గహ్వరే |౪-౨౬-౪౧|

నివేద్య రామాయ తదా మహాత్మనే

మహా అభిషేకం కపి వాహనీ పతిః |

రుమాం చ భార్యాం ఉపలభ్య వీర్యవాన్

అవాప రాజ్యం త్రిదశ అధిపో యథా |౪-౨౬-౪౨|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే షడ్వింశః సర్గః |౪-౨౬|