కిష్కింధకాండము - సర్గము 23
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే కిష్కింధాకాండే త్రయోవింశః సర్గః |౪-౨౩|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
తతః సముపజిఘ్రంతీ కపి రాజస్య తత్ ముఖం |
పతిం లోకశ్రుతా తారా మృతం వచనం అబ్రవీత్ |౪-౨౩-౧|
శేషే త్వం విషమే దుఃఖం అకృత్వా వచనం మమ |
ఉపల ఉపచితే వీర సుదుఃఖే వసుధా తలే |౪-౨౩-౨|
మత్తః ప్రియతరా నూనం వానరేంద్ర మహీ తవ |
శేషే హి తాం పరిష్వజ్య మాం చ న ప్రతిభాషసే |౪-౨౩-౩|
సుగ్రీవస్య వశం ప్రాప్తో విధిః ఏష భవత్య అహో |
సుగ్రీవ ఏవ విక్రాంతో వీర సాహసిక ప్రియ |౪-౨౩-౪|
ఋక్ష వానర ముఖ్యాః త్వాం బలినం పర్యుపాసతే |
తేషాం విలపితం కృచ్ఛ్రం అంగదస్య చ శోచతః |౪-౨౩-౫|
మమ చ ఇమా గిరః శ్రుత్వా కిం త్వం న ప్రతిబుధ్యసే |
ఇదం తత్ వీర శయనం తత్ర శేషే హతో యుధి |౪-౨౩-౬|
శాయితా నిహతా యత్ర త్వయా ఏవ రిపవః పురా |
విశుద్ధ సత్త్వ అభిజన ప్రియయుద్ధ మమ ప్రియ |౪-౨౩-౭|
మాం అనాథాం విహాయ ఏకాం గతః త్వం అసి మానద |
శూరాయ న ప్రదాతవ్యా కన్యా ఖలు విపశ్చితా |౪-౨౩-౮|
శూర భార్యాం హతాం పశ్య సద్యో మాం విధవాం కృతాం |
అవభగ్నః చ మే మానో భగ్నా మే శాశ్వతీ గతిః |౪-౨౩-౯|
అగాధే చ నిమగ్నా అస్మి విపులే శోక సాగరే |
అశ్మ సారమయం నూనం ఇదం మే హృదయం దృఢం |౪-౨౩-౧౦|
భర్తారం నిహతం దృష్ట్వా యత్ న అద్య శతధా గతం |
సుహృత్ చైవ హి భర్తా చ ప్రకృత్యా చ మమ ప్రియః |౪-౨౩-౧౧|
ప్రహారే చ పరాక్రాంతః శూరః పంచత్వం ఆగతః |
పతి హీనా తు యా నారీ కామం భవతు పుత్రిణీ |౪-౨౩-౧౨|
ధన ధాన్య సమృద్ధా అపి విధవా ఇతి ఉచ్యతే జనైః |
స్వ గాత్ర ప్రభవే వీర శేషే రుధిర మణ్డలే |౪-౨౩-౧౩|
కృమి రాగ పరిస్తోమే స్వకీయే శయనే యథా |
రేణు శోణిత సంవీతం గాత్రం తవ సమంతతః |౪-౨౩-౧౪|
పరిరబ్ధుం న శక్నోమి భుజాభ్యాం ప్లవగర్షభ |
కృత కృత్యో అద్య సుగ్రీవో వైరే అస్మిన్ అతిదారుణే |౪-౨౩-౧౫|
యస్య రామ విముక్తేన హృతం ఏక ఇషుణా భయం |
శరేణ హృది లగ్నేన గాత్ర సంస్పర్శనే తవ |౪-౨౩-౧౬|
వార్యామి త్వాం నిరీక్షంతీ త్వయి పంచత్వం ఆగతే |
ఉద్బబర్హ శరం నీలః తస్య గాత్ర గతం తదా |౪-౨౩-౧౭|
గిరి గహ్వర సంలీనం దీప్తం ఆశీ విషం యథా |
తస్య నిష్కృష్యమాణస్య బాణస్య చ బభౌ ద్యుతిః |౪-౨౩-౧౮|
అస్త మస్తక సంరుద్ధో రశ్మిః దినకరాత్ ఇవ |
పేతుః క్షతజ ధారాః తు వ్రణేభ్యః తస్య సర్వశః |౪-౨౩-౧౯|
తామ్ర గైరిక సంపృక్తా ధారా ఇవ ధరా ధరాత్ |
అవకీర్ణం విమార్జంతీ భర్తారం రణ రేణునా |౪-౨౩-౨౦|
అస్రైః నయనజైః శూరం సిషేచ అస్త్ర సమాహతం |
రుధిరోక్షిత సర్వాంగం దృష్ట్వా వినిహతం పతిం |౪-౨౩-౨౧|
ఉవాచ తారా పింగాక్షం పుత్రం అంగదం అంగనా |
అవస్థాం పశ్చిమాం పశ్య పితుః పుత్ర సుదారుణాం |౪-౨౩-౨౨|
సంప్రసక్తస్య వైరస్య గతో అంతః పాప కర్మణా |
బాల సూర్యోజ్జ్వల తనుం ప్రయాతం యమ సాదనం |౪-౨౩-౨౩|
అభివాదయ రాజానం పితరం పుత్ర మానదం |
ఏవం ఉక్తః సముత్థాయ జగ్రాహ చరణౌ పితుః |౪-౨౩-౨౪|
భుజాభ్యాం పీన వృతాభ్యాం అంగదో అహం ఇతి బ్రువన్ |
అభివాదయమానం త్వాం అంగదం త్వం యథా పురా |౪-౨౩-౨౫|
దీర్ఘ ఆయుర్ భవ పుత్ర ఇతి కిం అర్థం న అభిభాషసే |
అహం పుత్ర సహాయా త్వాం ఉపాసే గత చేతనం |
సింహేన పాతితం సద్యో గౌః స వత్సా ఇవ గో వృషం |౪-౨౩-౨౬|
ఇష్ట్వా సంగ్రామ యజ్ఞేన రామ ప్రహరణ అంభసా |
అస్మిన్ అవభృథే స్నాతః కథం పత్న్యా మయా వినా |౪-౨౩-౨౭|
యా దత్తా దేవ రాజేన తవ తుష్టేన సంయుగే |
శాత కౌంభీం ప్రియాం మాలాం తాం తే పశ్యామి న ఇహ కిం |౪-౨౩-౨౮|
రాజ్యశ్రీః న జహాతి త్వాం గత అసుం అపి మానద |
సూర్యస్య ఆవర్తమానస్య శైల రాజం ఇవ ప్రభా |౪-౨౩-౨౯|
న మే వచః పథ్యం ఇదం త్వయా కృతం
న చ అస్మి శక్తా హి నివారణే తవ |
హతా సపుత్రా అస్మి హతేన సంయుగే
సహ త్వయా శ్రీః విజహాతి మాం అపి |౪-౨౩-౩౦|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే కిష్కింధాకాండే త్రయోవింశః సర్గః |౪-౨౩|