కన్యాశుల్కము/ప్రథమాంకము
శ్రీ
కన్యాశుల్కము
ప్రథమాంకము
1-వ స్థలము, విజయనగరములో బొంకుల దిబ్బ.
[గిరీశము ప్రవేశించును]
గిరీశ: సాయంకాలమైంది. పూటకూళ్ళమ్మకు సంతలో సామాను కొని పెడతానని నెల రోజుల కిందట ఇరవై రూపాయలు పట్టుకెళ్ళి డాన్సింగర్లు కింద ఖర్చు పెట్టాను. ఈవాళ ఉదయం పూటకూళ్ళమ్మకీ, నాకూ యుద్ధవైఁ పోయింది. బుఱ్ఱ బద్దలు కొడదామా అన్నంత కోపం వొచ్చింది గాని, పూర్రిచర్డు చెప్పినట్లు, పేషన్సు వుంటేగాని లోకంలో నెగ్గలేం. ఈలా డబ్బు లాగేస్తే ఇదివరకు యెన్ని పర్యాయములు వూర్కుంది కాదు. యిప్పుడేదో కొంచం డాన్సింగర్లు మాట ఆచోకీ కట్టినట్టు కనబడుతుంది. ఓర్వలేని వెధవ యెవడైనా చెప్పివుంటాడు. ఉదయం కథ ఆలోచిస్తే యిటుపైని తిండి పెట్టేటట్టు కానరాదు. ఈ వూళ్ళో మరి మన పప్పు వుడకదు. ఎటు చూసినా అందరికీ బాకీలే. వెంకుపంతులుగారి కోడలికి లవ్‌ లెటర్‌ రాసినందుకు యెప్పుడో ఒహప్పుడు సమయం కనిపెట్టి దేహశుద్ధి చేస్తారు.
Can love be controlled by advice?
Will cupid our mothers obey?
శీఘ్రంగా యిక్కణ్ణింకి బిచాణా యెత్తి వెయ్యడమే బుద్ధికి లక్షణం గాని మధురవాణిని వదలడమంటే యేమీ మనస్కరించకుండా వున్నది.
నేను యేమో ఉద్యోగాలూ ఊళ్ళూ యేలి తనతో వైభవం వెలిగిస్తాననే నమ్మకంతో వుంది, పూర్‌ క్రీచర్‌ !
యెవరా వస్తున్నది? నాప్రియశిష్యుడు వెంకటేశ్వర్లులా వున్నాడు. యీవాళ కిశ్మిస్‌ శలవులు యిచ్చివుంటారు. వీడి వైఖరి చూస్తే పరీక్ష ఫేలైనట్టు కనపడుతుంది. వీణ్ణి కొంచెం వోదార్చి వీడికి శలవుల్లో చదువు చెప్పేమిషమీద వీడితో వీడి వూరికి వుడాయిస్తే చాలా చిక్కులు వదుల్తాయి అటుంచి నరుక్కురమ్మన్నాడు. [వెంకటేశం ప్రవేశించును]
యేమివాయ్‌ మైడియర్‌ షేక్స్పియర్‌ , ముఖం వేలవేసినావ్‌ ?
వెంక: యిక మీర్నాతో మాట్లాడకండి. మా మాష్టరు మీతో మాట్లాడొద్దన్నాడు. మీ సావాసం చెయడంచాత నాపరీక్ష పోయిందని అన్నారు.
గిరీశ: నాన్సెన్స్‌. మొదట్నుంచీ నేను అనుమానిస్తూనే వున్నాను. నీ మాష్టరుకి నన్ను చూస్తే కిట్టదు. అందుచాత నిన్ను ఫెయిల్‌ చేశాడు గాని, లేకుంటే నువ్వేవిఁటి ఫెయిల్‌ కావడవేఁవిటి! అతనికీ నాకూ యెందుకు విరోధం వొచ్చిందో తెలిసిందా? అతను చెప్పేదంతా తప్పుల తడక. అది నేను న్యూసు పాపర్లో యేకేశాను. అప్పట్నుంచీ నేనంటే వాడిక్కడుపుడుకు.
వెంక: మీవల్ల నాకు ఒచ్చిందల్లా చుట్ట కాల్చడం వొక్కటే. పాఠం చెప్పమంటే యెప్పుడూ కబుర్లు చెప్పడవేఁ కాని, ఒక మారయినా ఒక ముక్క చెప్పిన పాపాన్ని పోయినారూ?
గిరీశ: డామిట్‌. ఇలాటి మాటలంటే నాకు కోపం వస్తుంది. ఇది బేస్‌ ఇన్గ్రాటిట్యూడ్‌ , నాతో మాట్లాడ్డవేఁ ఒక ఎడ్యుకేషన్‌ . ఆ మాట కొస్తే నీకున్న లాంగ్వేజీ నీ మాష్టరుకుందీ? విడో మారియేజి విషయవై, నాచ్చి కొశ్చన్‌ విషయమై నీకు యెన్ని లెక్చర్లు యిచ్చాను! నా దగ్గర చదువుకున్నవాడు ఒహడూ అప్రయోజకుడు కాలేదు. పూనా డక్కణ్‌ కాలేజీలో నేను చదువుతున్నప్పుడు ది ఇలెవెణ్‌ కాజెస్‌ ఫర్ది డిజెనరేషన్‌ ఆఫ్‌ ఇండియాను గూర్చి మూడు ఘంటలు ఒక్క బిగిని లెక్చరిచ్చేసరికి ప్రొఫెసర్లు డంగయి పోయినారు. మొన్న బెంగాళీవాడు ఈ వూళ్ళో లెక్చరిచ్చినప్పుడు ఒకడికైనా నోరు పెగిలిందీ? మనవాళ్ళు వుట్టి వెధవాయలోయ్‌ , చుట్ట నేర్పినందుకు థాంక్‌ చెయక, తప్పు పట్టుతున్నావ్‌ ? చుట్టకాల్చడం యొక్క మజా నీకు యింకా బోధపడక పోవడం చాలా ఆశ్చర్యంగా వుంది. చుట్ట కాల్చబట్టే కదా దొర్లింత గొప్పవాళ్ళయినారు. చుట్ట కాల్చని యింగ్లీషు వాణ్ణి చూశావూ? చుట్ట పంపిణీ మీదనే స్టీము యంత్రం వగయిరా తెల్లవాడు కనిపెట్టాడు. లేకపోతే వాడికి పట్టుబణ్ణా? శాస్త్రకారుడు యేవఁన్నాడో చెప్పానే.
సూత ఉవాచ: ఖగపతి యమృతముతేగా। భుగభుగమని పొంగి చుక్క భూమిని వ్రాలెన్‌। పొగచెట్టై జన్మించెను। పొగతాగనివాడు దున్నపోతై బుట్టునూ ॥
ఇది బృహన్నారదీయం నాలుగో ఆశ్వాసంలో వున్నది. అది అలావుణ్ణీగాని నీ అంత తెలివైన కుర్రవాణ్ణి ఫెయిల్‌ చేసినందుకు నీ మాష్టరు మీద నావళ్ళు మహా మండుతోంది. ఈ మాటు వంటరిగా చూసి వక తడాఖా తీస్తాను. నువ్వు శలవుల్లో యిక్కడుంటావా, వూరికి వెళతావా?
వెంక : వెళ్ళాల్నుందిగాని, పాసుకాలేదంటే మాతండ్రి చావ కొడతాడు.
గిరీశ: ఆ గండం తప్పే వుపాయం నేంచెబుతాను, నేంచెప్పినట్టల్లా వింటానని ప్రమాణం చాస్తావూ?
వెంక : మీ శలవు యెప్పుడు తప్పాను? మాతండ్రికి మా చడ్డ కోపం. పాసు కాలేదంటే యెవిఁకలు విరక్కొడతాడు (కన్నీరు చేత తుడుచుకొనును).
గిరీశ : దటీజ్‌ టిరనీ -యిదే బెంగాళీ కుర్రవాడవుతే యేంజేస్తాడో తెలిసిందా? తాతయేది తండ్రయేది కర్ర పట్టుకుని చమ్డాలెక్కగొడతాడు; మీ అగ్రహారం కుర్రవాళ్ళు మరి యవళ్ళయినా యీ వూళ్ళో చదువుకుంటున్నారా?
వెంక : మరి యెవళ్ళూ లేరు.
గిరీశ : ఐతే నేను వుపాయం చెపుతాను విను, నే కూడా నీతో మీవూరొచ్చి పరీక్ష పాసయినావని మీ వాళ్ళతో చెబుతాను అక్కడ నీకు చదువు చెప్పడానికి వొచ్చానని మీ వాళ్ళతో చెప్పు శెలవులాఖర్ని నిన్ను టవును స్కూల్లో పైక్లాసులో ప్రవేశ పెడతాను.
వెంక : మీరే వస్తే బతికాను మరేవిఁటి; కిందటి మాటు శలవులికే మా అమ్మ మిమ్మల్ని తీసుకురమ్మంది.
గిరీశ : ఆల్రైట్‌ గాని -నాకిక్కడ వ్యవహారములలో నష్టం వస్తుందే- మునసబుగారి పిల్లల్కి శలవుల్లో పాఠాల్చెపితే ఫిఫ్టీ రుపీజ్‌ యిస్తావఁన్నారు; అయినా నీ విషయవైఁ యంత లాస్‌ వచ్చినా నేను కేర్‌ చెయ్యను. ఒక భయం మాత్రం వుంది. మీ వాళ్ళు బార్బరస్‌ పీపిల్‌ గదా, నన్ను తిన్నగా ట్రీట్‌ చేస్తారో చెయ్యరో, నీవు నన్ను గురించి మీ మదర్‌ తో గట్టిగా రికమెండ్‌ చెయ్యవలసి వుంటుంది. కొత్త పుస్తకాలకి వక జాబితా రాయి -కొంచం డబ్బు చేతిలో వుంటేనేగాని సిగర్సుకి యిబ్బంది కలుగుతుంది. నోటుబుక్కు తీసి రాయి. 1. రోయల్‌ రీడర్‌ , 2. మాన్యూల్‌ గ్రామర్‌ , 3. గోష్‌ జియామెట్రీ, 4. బాస్‌ ఆల్జీబ్రా, 5. శ్రీనివాసయ్యర్‌ అర్థిమెటిక్, 6. నలచరిత్ర, 7. రాజశేఖర చరిత్ర, 8. షెపర్డు జనరల్‌ ఇంగ్లీష్‌ , 9. వెంకట సుబ్బారావు మేడీజీ, యెన్ని పుస్తకాలయినాయి?
వెంక : తొమ్మిది.
గిరీశ : మరొక్కటి రాయి. అక్కడికి పదీ అవుతాయి. కుప్పుసామయ్యర్‌ మేడ్‌ డిఫికల్ట్‌. అక్కడికి చాల్ను. మీ వాళ్ళుగాని యింగ్లీషు మాట్లాడ మన్నట్టాయినా తణుకూ బెణుకూ లేకుండా పుస్తకాల్లో చదువుకున్న ముక్కలు జ్ఞాపకం వున్నంతవరకు యాకరు పెట్టు. నీదగ్గర కాపర్సు యేవైఁనా వున్నవా? నాదగ్గర కరన్సీ నోట్లు వున్నవి గాని మార్చ లేదు. పదణాలు పెట్టి ఓశేరు కాశీ మిఠాయికొని పట్టుకురా. రాత్రి మరి నేను భోజనం చెయ్యను. మార్కట్టుకి వెళ్ళి బండీ కుదిర్చి దానిమీద నా ట్రావెలింగ్‌ ట్రంక్కు వేసి మెట్టుదగ్గిర బండీ నిలబెట్టివుంచు. యిక్కడ కొన్ని రాచకార్యాలు చక్కబెట్టుకుని యంతరాత్రికైనా వొచ్చి కల్సుకుంటాను. గోయెట్వంస్‌ , మైగుడ్‌ బోయ్‌. నువ్‌ బుద్ధిగావుండి చెప్పిన మాటల్లా వింటూంటే నిన్ను సురేంద్రనాథ్‌ బెనర్జీ అంత గొప్పవాణ్ణి చేస్తాను. నేను నీతో వస్తానన్నమాట మాత్రం పిట్టకైనా తెలియనియ్యొద్దు. జాగ్రత్త. (వెంకటేశం నిష్క్రమించును.)
ఈ వ్యవహారమొహటి ఫైసలైంది. ఈరాత్రి మధురవాణికి పార్టింగ్‌ విజిట్‌ యివ్వందీ పోకూడదు.
[రాగ వరసతో పాడును]
నీసైటు నాడి లైటు
నిన్ను మిన్న
కాన కున్న
క్వైటు రెచడ్‌ ప్లైటు
మూనులేని నైటు.
[ఒక బంట్రోతు ప్రవేశించును]
బంట్రోతు : నేను పొటిగరాప్పంతులుగారి నౌఖర్నండి, లెక్క జరూరుగుందండి, పొటిగరాపుల కరీదు యెంటనే యిప్పించమన్నారండి.
గిరీశ : (విననట్టు నటించుతూ)
ఫుల్లుమూను నైటటా,
జాసమిన్ను వైటటా,
మూను కన్న
మొల్ల కన్న
నీదు మోము బ్రైటటా
టా! టా! టా!
బంట్రోతు : యంతమందిని పంపినా యిచ్చారు కారటండి, నేనాళ్ళ లాగూరుకుండే వాణ్ణి కానండి.
గిరీశ : అయ్యకోనేటికి తోవయిదే;
బంట్రోతు : యక్కడి శెవిఁటిమాలోకం వచ్చిందయ్యా.
గిరీశ : కోవఁటి దుకాణవాఁ? కస్పా బజార్లోగాని యిటివేపులేదు.
బంట్రోతు :(గట్టిగా చెవిదగ్గిర నోరు పెట్టి) పోటిగరావులు కరీదిస్తారా యివ్వరా?
గిరీశ : బస, రాథారీ బంగళాలో చెయ్యొచ్చును.
బంట్రోతు : యాడాది కిందట మీరూ సానిదీ కలిసి యేసుకున్న పోటిగరావుల కరీదు మా పంతులు నిలబెట్టి పుచ్చుకొమ్మన్నారు.
గిరీశ : ఓహో నీవటోయ్‌ , యవరో అనుకున్నాను. నింపాదిగా మాట్లాడు. నింపాదిగా మాట్లాడు. రేపు వుదయం యెనిమిది ఘంటలకి పూటకూళ్ళమ్మ యింటికి వస్తే అణా పైసల్తో సొమ్మిచ్చేస్తాను. మీ పంతులికి స్నేహం మంచీ చెడ్డా అక్కర్లేదూ?
బంట్రోతు : మాటల్తో కార్యం లేదు. మొల్లో శెయ్యెట్టి నిల్చున్న పాట్ని పుచ్చుకొమ్మన్నారండి.
గిరీశ : పెద్ద మనిషివి గదా నువ్వూ తొందరపడ్డం మంచిదేనా? నీ తండ్రి యంత పెద్ద మనిషి. యీ చుట్ట చూడు యంత మజాగా కాల్తుందో. హవానా అంటారు దొర్లు దీన్ని. రేప్పొద్దున్న రా రెండు కట్టలిస్తాను.
బంట్రోతు : శిత్తం, సొమ్ము మాటేం శలవండి.
గిరీశ : చెప్పాను కానా? రేప్పొద్దున్న యివ్వకపోతే మాలవాడి కొడుకు ఛండాలుడు.
బంట్రోతు : మాలడికొడుకు శండాలుడు కాకుంటే మరేటండి.
గిరీశ : నీకు నమ్మకం చాలకపోతే యిదిగో గాయత్రీ పట్టుకు ప్రమాణం చేస్తాను.
బంట్రోతు : శిత్తం, రేపు పొద్దున్న సొమ్మియ్యక పోతే నా ఆబోరుండదండి.
గిరీశ : ఆహాఁ. నీ ఆబోరు ఒహటీ, నా ఆబోరు ఒహటీనా? (బంట్రోతు నిష్క్రమించును.) ఇన్నాళ్ళకి జంఝంప్పోన వినియోగంలోకి వచ్చింది. థియాసొఫిస్టుసు చెప్పినట్లు మన ఓల్డు కస్టంసు అన్నిటికీ యేదో ఒహ ప్రయోజనం ఆలోచించే మనవాళ్ళు యార్పరిచారు. ఆత్మానుభవం అయితేనేగాని తత్వం బోధ పడదు. ఈ పిశాచాన్ని వదుల్చుకునేసరికి తల ప్రాణం తోక్కొచ్చింది. శీఘ్రబుద్ధేః పలాయనం. పెందరాళే యీవూర్నించి వుడాయిస్తేనే కాని ఆబోరు దక్కదు. యిక మధురవాణి యింటికి వెళదాం. మేక్‌ హే వైల్దీ సన్‌ షైన్స్‌ అన్నాడు.
2-వ స్థలము. మధురవాణి యింట్లో గది.
[రామప్పంతులు కుర్చీమీద కూర్చుండును, మధురవాణి యెదుట నిలుచుండును]
రామ: (జేబులోనుంచి చుట్టతీసి పంటకొన కొరికి) పిల్లా, అగ్గిపుల్ల.
మధుర: (అగ్గి పుల్ల వెలిగించి చుట్టకందించుచుండగా రామప్పంతులు మధురవాణి బుగ్గను గిల్లును. మధురవాణి చుట్ట కాలకుండానే అగ్గిపుల్ల రాల్చి యెడంగా నిలబడి కోపం కనపర్చుతూ) మొగవాడికయినా ఆడదానికైనా నీతి వుండాలి తాక వద్దంటే చెవిని పెట్టరు గదా?
రామ: నిన్ను వుంచుకోవడానికి అంతా నిశ్చయమయి రేపో నేడో మంచి ముహూర్తం చూసి మా వూరు లేవతీసుకు వెళ్ళడానికి సిద్ధవఁయ్యుంటే ఇంకా యెవడో కోన్కిస్కాహే గాడి ఆడాలో వున్నానంటూ పాతివ్రత్యం నటిస్తావేమిటి?
మధుర: వేశ్య అనగానే అంత చులకనా పంతులుగారూ? సానిదానికి మాత్రం నీతి వుండొద్దా? మాపంతులుగార్ని పిలిచి ‘అయ్యా యిటు పైని మీ తోవ మీది , నా తోవ నాది’ అని తెగతెంపులు చేసుకున్న దాకా నేను పరాధీనురాలినే అని యుంచండి. మీరు దెప్పి పొడిచినట్టు ఆయన వైదీకయితేనేమి, కిరస్తానం మనిషైతేనేమి, పూటకూళ్ళమ్మను ఉంచుకుంటేనేమి నన్ను యిన్నాళ్ళూ ఆ మహారాజు పోషించాడు కాడా? మీరంతకన్న రసికులయినా, నా మనసు యెంత జూరగొన్నా, ఆయన యెడల విశ్వాసం నాకు మట్టుకు వుండొద్దా?
రామ: పెద్ద పెద్ద మాటాలు ప్రయోగిస్తున్నావు! వాడి బ్రతుక్కి వాడు పూటకూళ్ళామ్మని వుంచుకోవడం కూడానా! పూటకూళ్ళమ్మే వాణ్ణి వుంచుకొని యింత గంజి బోస్తుంది.
మధుర: అన్యాయం మాటలు ఆడకండి. ఆయన యెంత చదువుకున్నాడు, ఆయనకి యెంత ప్రఖ్యాతి వుంది! నేడో రేపో గొప్ప వుద్యోగం కానైయ్యుంది.
రామ: అహహ (నవ్వుతూ) యేం వెర్రి నమ్మకం! నీవు సానివాళ్ళలో తప్ప పుట్టావు. గిరీశంగారు గిరీశంగారు అని పెద్ద పేరు పెడతావేవిఁటి, మా వూళ్ళోవున్న లుబ్ధావుధాన్లు పింతల్లికొడుక్కాడూ వీడూ! గిర్రడని మేం పిలిచే వాళ్ళం. బొట్లేరు ముక్కలు నేర్చుకోగానే ఉద్యోగాలే! వాడికల్లా వక్కటే వుద్యోగం దేవుఁడు రాశాడు. యేవిఁటో తెలిసిందా? పూటకూళ్ళమ్మ యింట్లో దప్పిక్కి చేరి అరవ చాకిరీ చెయ్యడం.
మధుర: యీ మాటలు ఆయన్ని అడుగుదునా?
రామ: తప్పకుండా. కావలిస్తే నేను చెప్పానని కూడా చెప్పు.
మధుర: అయినా ఆయన గుణ యోగ్యతలతో నాకేం పని? యేవఁయినా ఆయన నాకు యజమాని. ఆయన తప్పులు నా కళ్ళకు కనపడవ్‌.
రామ: అయితే అతడికి విడాకులు యెప్పుడిస్తావు?
మధుర: యిక్కడి రుణాలూ పణాలూతీర్చుకోడానికి మీరు శలవిచ్చిన రెండు వందలూ యిప్పిస్తే యీ క్షణం తెగతెంపులు చేసుకుంటాను.
రామ: అయితే యింద (జేబులోనుండి నోట్లు తీసి యిచ్చును. మధురవాణి అందుకొంటుండగా రామప్పంతులు చెయ్యి పట్టి లాగును. మధురవాణి కోపంతో చెయి విడిపించుకొని నోట్లు పారవేసి దూరముగా నిలుచును.)
మధుర: మీతో కాలక్షేపం చెయ్యడం కష్టం. ఒక నిర్ణయం మీద నిలవని మనిషి యేవఁన్నమ్మను?
రామ: (నోట్లు యెత్తి) క్షమించు, అపరాధం, (నోట్లు చేతికిచ్చును) లెఖ్ఖ పెట్టి చూసుకో.
మధుర: ఆమాత్రం మిమ్మల్ని నమ్మకపోతే మీతో రానేరాను. యింత రసికులయ్యుండి నా మనస్సు కనిపెట్ట జాలినారుకారు గదా? మీ నోట్లు మీ వద్దనే వుంచండి. నేను డబ్బు కక్కూర్తి మనిషిని కాను. (నోట్లు యివ్వబోవును.)
రామ: వద్దు!వద్దు!వద్దు! నీ మనసు కనుక్కుందావఁని అన్నమాటగాని మరొకటి కాదు. గాని, యీ గిరీశం గుంట వెధవవీడెవడో మా గొప్పవాడనుకుంటున్నావేవిఁటి ?
మధుర: ఆయన్ని నా యదట తూల్నాడితే యిదుగో తలుపు తీశాను విజయం చెయ్యండి. (తలుపుతీసి వొక చేత పట్టుకుని రెండవ చేతి వేలుతో పైకి తోవ చూపును), అదుగో గిరీశంగారే వస్తున్నారు, ఆ మాటేదో ఆయన్తోటే చెప్పండి.
రామ: వేళాకోళం ఆడుతున్నావూ?
గిరీశం: (వాకట్లోనుంచి) మై డియర్‌.
రామ: (ఆత్మగతం) అన్న, వేళగానివేళొచ్చాడు గాడిద కొడుకు, తంతాడు కాబోలు, యేవిఁటి సాధనం, యీ మంచం కింద దూరదాం. (మంచంకింద దూరును.)
[గిరీశం ప్రవేశించును]
గిరీశం: వెల్‌ , మై డియర్‌ ఎంప్రెస్‌. (భుజము మీద తట్టబోవును.)
మధుర: (ఒసిలి తప్పించుకొని) ముట్టబోకండి.
గిరీశం: (నిర్ఘాంతపోయి)అదేమిటి ఆ వికారం.
మధుర: ఆఖరు వికారం.
గిరీశం: (ఆత్మగతం) నేను వుడాయిస్తానని దీనికెలా తెలిసింది చెప్మా! సాని వాళ్ళకి కర్ణ పిశాచి వుంటుంది కాబోలు (పైకి) మైల బడితే స్తానం చేసి వేగిరం రా
మధుర: ఇప్పుడేం తొందర, తలంటుకుంటాను.
రామ: (ఆత్మగతం) చబాష్‌ , యేమి నీతయిన మనిషి యిది! వెధవని ముట్టుకో నివ్వకుండా యెత్తు యెత్తింది!
గిరీశం: మైలా గియిలా మా యింగ్లీషువారికి లక్ష్యం లేదు. యిలా రా (దగ్గరికి చేరును.)
మధుర: (వేలు చూపి) అక్కడనే ఆగండి. మీరు కిరస్తానం అయితే కావచ్చును. నేను కిరస్తానం యింకా కాలేదే ? మీరు కిరస్తానం అన్న మాట ఇప్పుడే ఒహరు చప్పగా విన్నాను.
రామ: (తనలో) నే చెప్పానంటుందా యేమిటి!
గిరీశం: ఒకరు చప్పగా విన్నావూ? యెవరా జెప్పింది? యెవడికిక్కడికి రావడానికి మగుదూర్‌ వుంది? యిలాంటి చాడీకోర్‌ కబుర్లు చెప్పడానికి యెవడికి గుండె వుంది? ఆ మాటలు విని నాతో చెప్పడానికి నీ కెక్కడ గుండుంది ? చెప్పు!
రామ: (తనలో) తంతాడు కాబోలు, యెరక్క చిక్కడ్డాను.
మధుర: మొగాడే చెప్పాలా యేవిఁటి? ఆడవాళ్ళకి దేవుఁడు నోరివ్వలేదా?
గిరీశం: (తనలో)పూటకూళ్ళముండే చెప్పింది కాబోలు (పైకి) ఆడదా? ఆడదాన్ని నోరుబెట్టుకు బతకమనే దేవుఁడు చేశాడు. పరువైన ఆడది నీ యింటికెందుకొస్తుంది?
మధుర: పరువైన మొగాళ్ళొచ్చినప్పుడు పరువైన ఆడవాళ్ళెందుకురాకూడదు? ముందు కూచోండి, తరవాత కోప్పడుదురు గాని, చుట్ట తీసుకొండి, అదుగో అగ్గిపెట్టి.
గిరీశం: ముట్టుకోడానికి వల్లలేకపోతేఅగ్గిపుల్ల వెలిగించి యివ్వడానికయినా పెట్టిపుట్టాను కానా? యీవాళ మహా ఉత్సాహంగా వచ్చాను గాని ఉత్సాహభంగం చేశావ్‌.
మధుర: యెవిఁటా వుత్సాహం?
గిరీశం: యిదిగో జేబులో హైదరాబాద్‌ నైజాం వారి దగ్గిరించి వచ్చిన ఫర్మానా. మా నాస్తం నవాబ్‌ సదరదలాత్‌ బావురల్లీఖాన్‌ ఇస్పహన్‌ జంగ్‌ బహద్దూర్‌ వారు సిఫార్స్‌ చేసి వెయ్యి సిక్కా రూపాయలు జీతంతో ముసాయిబ్‌ ఉద్యోగం నాకు చెప్పించారు. అనగా హమేషా బాద్షావారి హుజూర్న వుండడం.
రామ: (తనలో) యెవిఁట్రా వీడి గోతాలు!
గిరీశం: యింత శుభవార్త తెచ్చినా, దగ్గిరికి రానిచ్చావు కావు గదా? నాతో హైదరాబాద్‌ వస్తావా?
మధుర: (తల తిప్పుతూ) నే యెందుకు? పూటకూళ్ళమ్మని తీసికెళ్ళండి.
గిరీశం: (నిర్ఘాంతపోయి)పూటకూళ్ళమ్మ యేవఁయినా పెంట పెడుతుందా యేవిఁటి?
మధుర: మీకే తెలియాలి.
గిరీశం: నీ తెలివి తక్కువ చూస్తే నాకు నవ్వొస్తూంది. యెవడేమాటన్నా నామీద నమ్మడవేఁనా? యీ ఘోరవైఁన అబద్ధాలు నీతో యవడు చెబుతున్నాడో కనుక్కోలేననుకున్నావా యేవిఁటి? సప్తసముద్రాల్దాటినా వాడి పిలకట్టుకుని పిస్తోల్తో వళ్ళు తూట్లు పడేటట్టు ఢాఢామని కొట్టకపోతినట్టయినా నా పేరు గిరీశమే నినదభీషణ శంఖము దేవదత్తమే! కబడ్దార్‌ !
మధుర: సముద్రాలవతలకెళ్ళి వెతకక్కర్లేదు. ఆ చెప్పిన మనిషి మీ యెదటే చెబుతాడు.
రామ: (తనలో) యీముండ నన్ను బయలుబెడుతుంది కాబోల్రా దైవమా!
గిరీశం: (తనలో) థాంక్‌ గాడ్‌. అయితే పూటకూళ్ళ దాన్దెబ్బతగల్లేదు. (పైకి) యిలాంటి దుర్మార్గపుకూతలు ఆ యిల్లాలు చెవిని పడితే చాలా ఖేదిస్తుంది. ఆ పాపవఁంతా దీన్ని చుట్టుకుంటుంది. ఆమె యెంత పతివ్రత! యెంత యోగ్యురాలు!
మధుర: వెధవముండకి పాతివ్రత్యం అన్న మాట యీనాటికి విన్నాను.
గిరీశం- దానికి....కాదు ఆమెకి మొగుళ్ళేక పోయినా ఆమెను వెధవనడానికి వీల్లేదు.
మధుర- మీరుండగా వెధవెలా అవుతుంది?
గిరీశం- నాన్సెన్స్‌ (దీనికో ఠస్సా చెప్పి రంజింపచేదాం) యిదుగో విను. దాని నిజం యేవిఁటంటే-పూటకూళ్ళమ్మ ముచ్చటగా తప్పటడుగులు వేసే రోజుల్లో ఒక కునుష్టి ముసలాడికి కట్ట నిశ్చయించారు. పుస్తె కట్టబోతుంటేనో కట్టిన ఉత్తర క్షణంలోన్నూ ఆ ముసలాడు పెళ్ళి పీటల మీదే గుటుక్కుమన్నాడు. అప్పుడు పెళ్ళి అయినట్టా కానట్టా అని మీమాంస అయింది. కొందరు పుస్తెకట్టాడన్నారు. కొందరు కట్టాలేదన్నారు. పిల్ల తండ్రి, పెళ్ళికొడుకు వారసులు మీద దావా తెచ్చాడు. పురోహితుడు వాళ్ళ దగ్గిర లంచంపుచ్చుకొని పుస్తె కట్టలేదని సాక్షవిఁచ్చాడు. దాంతో కేసుపోయింది మరి దాన్నెవరూ పెళ్ళాడారుకారు.
మధుర- అయితే మరి మీకు తప్పులేదే?
గిరీశం-- యేవిఁటి యీ కొత్త మాటలూ! నాకు ఆదీ అంతూ తెలియకుండావుంది! ఆహాఁ సరసం విరసంలో దిగుతూందే! హాస్యానికంటే నివ్వేవఁవన్నా ఆనందవేఁ, నిజవఁనిగానీ అంటివా, చూడు నా తడాఖా. యెవడీ మాటలు పేల్తున్నాడో వాడి పేరు తక్షణం చెబుతావా చెప్పవా?
మధుర-- రామ.
రామ-- (తనలో) సచ్చాన్రా, పేరు చెప్పేసింది!
మధుర-- రామ! రామ! ఒహరు చెప్పేదేవిఁటి లోకవంతా కోడై కూస్తూంటేను? (వీధిలోనుంచి తలుపు తలుపు అని ధ్వని.)
గిరీశం-- (తెల్లపోయి) తలుపు తియ్యొద్దు, తియ్యొద్దు ఆ పిలిచే మనిషి వెఱ్ఱిముండ. మనుషుల్ని కరుస్తుంది.
మధుర-- తలుపు తీసేవుంది.
గిరీశం-- చంగున వెళ్ళి గడియ వేసెయ్‌.
మధుర-- అదుగో తలుపు తోసుకు వొస్తూంది.
గిరీశం-- గెంటెయ్‌ , గెంటెయ్‌.
మధుర-- ఆ వయ్యారం చూస్తే మీ పతివ్రతలా కనిపిస్తూంది. (మధురవాణి వాకట్లోకి వెళ్ళును)
గిరీశం-- మంచం కింద దూరదాం. (గిరీశం మంచం కింద దూరును.) (తనలో) దొంగలంజ సరసుణ్ణి దాచిందోయ్‌ మంచం కింద. యిదేవిఁటో మంచి మనిషి అని భ్రమించాను. దీన్తస్సా గొయ్యా. సిగపాయి దీసి తందునుగాని యిది సమయం కాదు. అయినా పోయేవాడికి నాకెందుకు రొష్టు, (రామప్పంతులుతో మెల్లిగా) యవరన్నా మీరు, మహానుభావులు?
రామ-- నేను రామప్పంతుల్నిరా, అబ్బాయీ.
గిరీశం-- తమరా, ఈ మాత్రానికి మంచం కింద దాగోవాలా, మహానుభావా? నన్నడిగితే యిలాంటి లంజల్ని యిరవైమందిని మీకు కన్యాదానం చేతునే.
రామ-- (తనలో) బతికాన్రా దేవుఁడా (పైకి) నువ్వురా బాబూ దీన్నుంచుకున్నావు! అలా తెలిస్తే నేరాకపోదును సుమా.
గిరీశం-- మాట వినపళ్ళేదు. కొంచం యిసుంటా రండి. (రామప్పంతులు ముందుకు జరుగును, గిరీశం అతన్ని తప్పించుకుని గోడ వేపు చేరును.) గిరీశం అన్నా, యీ లంజని యన్నడూ నమ్మకండి, యిలా యిరవైమందిని దాచగల శక్తుంది, దీనికి.
రామ-- రెండు వందలు దొబ్బిందిరా బాబూ.
గిరీశం-- నువ్వులేం జాగర్త చేశారా?
రామ-- అంతేనా?
గిరీశం-- మరేవిఁటీ?
[మధురవాణిన్ని పూటాకూళ్లమ్మ వల్లెవాటులో చీపురుగట్ట దాచిన్ని ప్రవేశింతురు]
మధుర: మీరన్న వ్యక్తి యిక్కడలేరంటే చెవినిబెట్టరు గదా!
పూట: నీ యింట్లో జొరబడ్డాడని వీధులో వాళ్ళు చెబితే నీమాట నమ్ముతానా యేవిఁటి? ఆ వెధవ వుంటే నాకేం కావాలి, వుండకుంటే నాకేం కావాలి. వాడు నీకిచ్చిన యిరవయి రూపాయలూ యిచ్చెయ్‌.
మధుర: యెవడికిచ్చావో వాణ్ణే అడగవమ్మా.
పూట: వెధవ కనబడితే సిగపాయిదీసి చీపురుగట్టతో మొత్తుదును, యెక్కడ దాచావేవిఁటి?
మధుర: నాకు దాచడం ఖర్మవేఁమిఁ నేను మొగనాల్నికాను. వెధవముండనీ కాను. నాయింటికొచ్చేవాడు మహరాజులాగ పబ్లీగ్గావస్తాడు. (కంటితో మంచము కిందికి చూపును.)
పూట: మంచంకింద దాగాడేమో ? (మంచము కిందుకు వంగి) నీ పరువు బుగ్గయినట్టే వుంది లేచిరా. (చీపురుగట్ట తిరగేసి రామప్పంతులును కొట్టును)
రామ: ఓర్నాయనా, నన్నెందుక్కొడతావే దండుముండా? (మంచంకింది నించి పైకి వచ్చి వీపు తడుముకొనును).
మధుర: ఆయన్నెందుకు కొట్టావు? నాయింటికొచ్చి యేవిఁటీ రవ్వ?
పూట: అయితె మంచం కిందెందుకు దూరాడూ?
మధుర: నీకెందుకా ఘోష? అదో సరసం.
పూట: ఇదో చీపురుగట్ట సరసం.
రామ: (వీపు తడువుఁకొంటూ) నీ సిగతరగా, ఆడదానివై పోయినావే, లేకుంటే చంపేసి పోదును. నీ రంకు మొగుణ్ణి కొట్టక నన్నెందుక్కొట్టావే ముండా? అందుకా నన్ను ముందుకి తోసి తాను గోడవేపు దాగున్నాడు.
పూట: ఆ వెధవ కూడా వున్నాడూ మంచం కింద! కుక్కా పైకిరా.
గిరీశ: వెఱ్ఱప్పా! మంచం కిందికిరా, వెఱ్ఱివొదల గొడతాను.
పూట: అప్పనిట్రా వెధవా నీకు? నీకు భయపడతా ననుకున్నావా యేవిఁటి? నీ సానిముండ యెలా అడ్డుకుంటుందో చూస్తాను. (పూటకూళ్ళమ్మ ఒకవేపు నుంచి మంచం కిందికి దూరును. మరి వక వేపు నుండి గిరీశం పైకివచ్చి రామప్పంతులు నెత్తి చరిచి లఘువేసి పెరటివేపు పరిగెత్తిపోవును.)
రామ: సచ్చాన్రా నాయనా (రెండు చేతులు తలపట్టుకొని ) మధురవాణీ యేవీఁ బేహద్బీ! కనిష్టీబు క్కబురంపించూ.
మధుర: యెందుకు పబ్లీకున అల్లరీ అవమానవుఁన్నూ! రేపో యెల్లుండో మీరే వాడికి దెబ్బకి దెబ్బ తీసి పగ తీర్చుకుందురు గాని. (మధురవాణి రామప్పంతుల్ని కౌగలించుకొని తల ముద్దెట్టుకుని చేత రాసి) యేవిఁ దుష్టు! మొగవాడయినవాడు యెదుట నిలిచి కొట్టాలి. దొంగ దెబ్బ కొడతాడూ? వాడి పొంకం అణుతురుగాని లెండి.
రామ: గవురనుమెంటు జీతమిచ్చుంచిన కనిష్టీబులుండగా మనకెందుకు శరీరాయాసం? యీ వెధవని పఙ్యండు కోర్ట్లంటా తిప్పక పోతే నేను రామప్పంతుల్ని కాను చూడు నా తమాషా!
మధుర: ( రామప్పంతుల్ని ముద్దుబెట్టుకుని ) మాటాడక వూరుకొండి. ( మంచం కింది వేపు చూపించి నోరు మూసి ) దొంగ దెబ్బ కొట్టిన వాడిదే అవమానం మీది కాదు.
రామ: నొప్పెవడిదనుకున్నావు? ఆ ముండ మంచం కిందనించి రాదేం? చీపురుకట్ట లాక్కో.
పూట: ఫడేల్మంటే పస్తాయించి చూస్తున్నాను. నీ మొగతనం యేడిసినట్టేవుంది. (పైకి వచ్చును)
(అంతా నిష్క్రమింతురు)
---*---