ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 38
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 38) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వి]
ఊర్ధ్వం పరాణా హయ ఉత్క్రామన్తి యూనః సదవిర ఆయతి
పరత్యుత్దానాభివాథాభ్యాం పునస తాన పతిపథ్యతే
2 పీఠం థత్త్వా సాధవే ఽభయాగతాయ; ఆనీయాపః పరినిర్ణిజ్య పాథౌ
సుఖం పృష్ట్వా పరతివేథ్యాత్మ సంస్దం; తతొ థథ్యాథ అన్నమ అవేక్ష్య ధీరః
3 యస్యొథకం మధుపర్కం చ గాం చ; న మన్త్రవిత పరతిగృహ్ణాతి గేహే
లొభాథ భయాథ అర్దకార్పణ్యతొ వా; తస్యానర్దం జీవితమ ఆహుర ఆర్యాః
4 చికిత్సకః శక్య కర్తావకీర్ణీ; సతేనః కరూరొ మథ్యపొ భరూణహా చ
సేనాజీవీ శరుతివిక్రాయకశ చ; భృశం పరియొ ఽపయ అతిదిర నొథకార్హః
5 అవిక్రేయం లవణం పక్వమ అన్నం థధి; కషీరం మధు తైలం ఘృతం చ
తిలా మాంసం మూలఫలాని శాకం; రక్తం వాసః సర్వగన్ధా గుడశ చ
6 అరొషణొ యః సమలొష్ట కాఞ్చనః; పరహీణ శొకొ గతసంధి విగ్రహః
నిన్థా పరశంసొపరతః పరియాప్రియే; చరన్న ఉథాసీనవథ ఏష భిక్షుకః
7 నీవార మూలేఙ్గుథ శాకవృత్తిః; సుసంయతాత్మాగ్నికార్యేష్వ అచొథ్యః
వనే వసన్న అతిదిష్వ అప్రమత్తొ; ధురంధరః పుణ్యకృథ ఏష తాపసః
8 అపకృత్వా బుథ్ధిమతొ థూరస్దొ ఽసమీతి నాశ్వసేత
థీర్ఘౌ బుథ్ధిమతొ బాహూ యాభ్యాం హింసతి హింసితః
9 న విశ్వసేథ అవిశ్వస్తే విశ్వస్తే నాతివిశ్వసేత
విశ్వాసాథ భయమ ఉత్పన్నం మూలాన్య అపి నికృన్తతి
10 అనీర్ష్యుర గుప్తథారః సయాత సంవిభాగీ పరియంవథః
శలక్ష్ణొ మధురవాక సత్రీణాం న చాసాం వశగొ భవేత
11 పూజనీయా మహాభాగాః పుణ్యాశ చ గృహథీప్తయః
సత్రియః శరియొ గృహస్యొక్తాస తస్మాథ రక్ష్యా విశేషతః
12 పితుర అన్తఃపురం థథ్యాన మాతుర థథ్యాన మహానసమ
గొషు చాత్మసమం థథ్యాత సవయమ ఏవ కృషిం వరజేత
భృత్యైర వణిజ్యాచారం చ పుత్రైః సేవేత బరాహ్మణాన
13 అథ్భ్యొ ఽగనిర బరహ్మతః కషత్రమ అశ్మనొ లొహమ ఉత్దితమ
తేషాం సర్వత్రగం తేజః సవాసు యొనిషు శామ్యతి
14 నిత్యం సన్తః కులే జాతాః పావకొపమ తేజసః
కషమావన్తొ నిరాకారాః కాష్ఠే ఽగనిర ఇవ శేరతే
15 యస్య మన్త్రం న జానన్తి బాహ్యాశ చాభ్యన్తరాశ చ యే
స రాజా సర్వతశ చక్షుశ చిరమ ఐశ్వర్యమ అశ్నుతే
16 కరిష్యన న పరభాషేత కృతాన్య ఏవ చ థర్శయేత
ధర్మకామార్ద కార్యాణి తదా మన్త్రొ న భిథ్యతే
17 గిరిపృష్ఠమ ఉపారుహ్య పరాసాథం వా రహొగతః
అరణ్యే నిఃశలాకే వా తత్ర మన్త్రొ విధీయతే
18 నాసుహృత పరమం మన్త్రం భారతార్హతి వేథితుమ
అపణ్డితొ వాపి సుహృత పణ్డితొ వాప్య అనాత్మవాన
అమాత్యే హయ అర్దలిప్సా చ మన్త్రరక్షణమ ఏవ చ
19 కృతాని సర్వకార్యాణి యస్య వా పార్షథా విథుః
గూఢమన్త్రస్య నృపతేస తస్య సిథ్ధిర అసంశయమ
20 అప్రశస్తాని కర్మాణి యొ మొహాథ అనుతిష్ఠతి
స తేషాం విపరిభ్రంశే భరశ్యతే జీవితాథ అపి
21 కర్మణాం తు పరశస్తానామ అనుష్ఠానం సుఖావహమ
తేషామ ఏవాననుష్ఠానం పశ్చాత తాపకరం మహత
22 సదానవృథ్ధ కషయజ్ఞస్య షాడ్గుణ్య విథితాత్మనః
అనవజ్ఞాత శీలస్య సవాధీనా పృదివీ నృప
23 అమొఘక్రొధహర్షస్య సవయం కృత్యాన్వవేక్షిణః
ఆత్మప్రత్యయ కొశస్య వసుధేయం వసుంధరా
24 నామమాత్రేణ తుష్యేత ఛత్రేణ చ మహీపతిః
భృత్యేభ్యొ విసృజేథ అర్దాన నైకః సర్వహరొ భవేత
25 బరాహ్మణొ బరాహ్మణం వేథ భర్తా వేథ సత్రియం తదా
అమాత్యం నృపతిర వేథ రాజా రాజానమ ఏవ చ
26 న శత్రుర అఙ్కమ ఆపన్నొ మొక్తవ్యొ వధ్యతాం గతః
అహతాథ ధి భయం తస్మాజ జాయతే నచిరాథ ఇవ
27 థైవతేషు చ యత్నేన రాజసు బరాహ్మణేషు చ
నియన్తవ్యః సథా కరొధొ వృథ్ధబాలాతురేషు చ
28 నిరర్దం కలహం పరాజ్ఞొ వర్జయేన మూఢ సేవితమ
కీర్తిం చ లభతే లొకే న చానర్దేన యుజ్యతే
29 పరసాథొ నిష్ఫలొ యస్య కరొధశ చాపి నిరర్దకః
న తం భర్తారమ ఇచ్ఛన్తి షణ్ఢం పతిమ ఇవ సత్రియః
30 న బుథ్ధిర ధనలాభాయ న జాడ్యమ అసమృథ్ధయే
లొకపర్యాయ వృత్తాన్తం పరాజ్ఞొ జానాతి నేతరః
31 విథ్యా శీలవయొవృథ్ధాన బుథ్ధివృథ్ధాంశ చ భారత
ధనాభిజన వృథ్ధాంశ చ నిత్యం మూఢొ ఽవమన్యతే
32 అనార్య వృత్తమ అప్రాజ్ఞమ అసూయకమ అధార్మికమ
అనర్దాః కషిప్రమ ఆయాన్తి వాగ థుష్టం కరొధనం తదా
33 అవిసంవాథనం థానం సమయస్యావ్యతిక్రమః
ఆవర్తయన్తి భూతాని సమ్యక పరణిహితా చ వాక
34 అవిసంవాథకొ థక్షః కృతజ్ఞొ మతిమాన ఋజుః
అపి సంక్షీణ కొశొ ఽపి లభతే పరివారణమ
35 ధృతిః శమొ థమః శౌచం కారుణ్యం వాగ అనిష్ఠురా
మిత్రాణాం చానభిథ్రొహః సతైతాః సమిధః శరియః
36 అసంవిభాగీ థుష్టాత్మా కృతఘ్నొ నిరపత్రపః
తాథృఙ నరాధమొ లొకే వర్జనీయొ నరాధిప
37 న స రాత్రౌ సుఖం శేతే స సర్ప ఇవ వేశ్మని
యః కొపయతి నిర్థొషం స థొషొ ఽభయన్తరం జనమ
38 యేషు థుష్టేషు థొషః సయాథ యొగక్షేమస్య భారత
సథా పరసాథనం తేషాం థేవతానామ ఇవాచరేత
39 యే ఽరదాః సత్రీషు సమాసక్తాః పరదమొత్పతితేషు చ
యే చానార్య సమాసక్తాః సర్వే తే సంశయం గతాః
40 యత్ర సత్రీ యత్ర కితవొ యత్ర బాలొ ఽనుశాస్తి చ
మజ్జన్తి తే ఽవశా థేశా నథ్యామ అశ్మప్లవా ఇవ
41 పరయొజనేషు యే సక్తా న విశేషేషు భారత
తాన అహం పణ్డితాన మన్యే విశేషా హి పరసఙ్గినః
42 యం పరశంసన్తి కితవా యం పరశంసన్తి చారణాః
యం పరశంసన్తి బన్ధక్యొ న స జీవతి మానవః
43 హిత్వా తాన పరమేష్వాసాన పాణ్డవాన అమితౌజసః
ఆహితం భారతైశ్వర్యం తవయా థుర్యొధనే మహత
44 తం థరక్ష్యసి పరిభ్రష్టం తస్మాత తవం నచిరాథ ఇవ
ఐశ్వర్యమథసంమూఢం బలిం లొకత్రయాథ ఇవ