ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 29
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (ఉద్యోగ పర్వము - అధ్యాయము - 29) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వ]
అవినాశం సంజయ పాణ్డవానామ; ఇచ్ఛామ్య అహం భూతిమ ఏషాం పరియం చ
తదా రాజ్ఞొ ధృతరాష్ట్రస్య సూత; సథాశంసే బహుపుత్రస్య వృథ్ధిమ
2 కామొ హి మే సంజయ నిత్యమ ఏవ; నాన్యథ బరూయాం తాన పరతి శామ్యతేతి
రాజ్ఞశ చ హి పరియమ ఏతచ ఛృణొమి; మన్యే చైతత పాణ్డవానాం సమర్దమ
3 సుథుష్కరశ చాత్ర శమొ హి నూనం; పరథర్శితః సంజయ పాణ్డవేన
యస్మిన గృథ్ధొ ధృతరాష్ట్రః సపుత్రః; కస్మాథ ఏషాం కలహొ నాత్ర మూర్చ్ఛేత
4 తత్త్వం ధర్మం విచరన సంజయేహ; మత్తశ చ జానాసి యుధిష్ఠిరాచ చ
అదొ కస్మాత సంజయ పాణ్డవస్య; ఉత్సాహినః పూరయతః సవకర్మ
యదాఖ్యాతమ ఆవసతః కుటుమ్బం; పురాకల్పాత సాధు విలొపమ ఆత్ద
5 అస్మిన విధౌ వర్తమానే యదావథ; ఉచ్చావచా మతయొ బరాహ్మణానామ
కర్మణాహుః సిథ్థిమ ఏకే పరత్ర; హిత్వా కర్మ విథ్యయా సిథ్ధిమ ఏకే
నాభుఞ్జానొ భక్ష్యభొజ్యస్య తృప్యేథ; విథ్వాన అపీహ విథితం బరాహ్మణానామ
6 యా వై విథ్యాః సాధయన్తీహ కర్మ; తాసాం ఫలం విథ్యతే నేతరాసామ
తత్రేహ వై థృష్టఫలం తు కర్మ; పీత్వొథకం శామ్యతి తృష్ణయార్తః
7 సొ ఽయం విధిర విహితః కర్మణైవ; తథ వర్తతే సంజయ తత్ర కర్మ
తత్ర యొ ఽనయత కర్మణః సాధు మన్యేన; మొఘం తస్య లపితం థుర్బలస్య
8 కర్మణామీ భాన్తి థేవాః పరత్ర; కర్మణైవేహ పలవతే మాతరిశ్వా
అహొరాత్రే విథధత కర్మణైవ; అతన్థ్రితొ నిత్యమ ఉథేతి సూర్యః
9 మాసార్ధ మాథాన అద నక్షత్రయొగాన; అతన్థ్రితశ చన్థ్రమా అభ్యుపైతి
అతన్థ్రితొ థహతే జాతవేథాః; సమిధ్యమానః కర్మ కుర్వన పరజాభ్యః
10 అతన్థ్రితా భారమ ఇమం మహాన్తం; బిభర్తి థేవీ పృదివీ బలేన
అతన్థ్రితాః శీఘ్రమ అపొ వహన్తి; సంతర్పయన్త్యః సర్వభూతాని నథ్యః
11 అతన్థ్రితొ వర్షతి భూరి తేజాః; సంనాథయన్న అన్తరిక్షం థివం చ
అతన్థ్రితొ బరహ్మచర్యం చచార; శరేష్ఠత్వమ ఇచ్ఛన బలభిథ థేవతానామ
12 హిత్వా సుఖం మనసశ చ పరియాణి; తేన శక్రః కర్మణా శరైష్ఠ్యమ ఆప
సత్యం ధర్మపాలయన్న అప్రమత్తొ; థమం తితిక్షాం సమతాం పరియం చ
ఏతాని సర్వాణ్య ఉపసేవమానొ; థేవరాజ్యం మఘవాన పరాప ముఖ్యమ
13 బృహస్పతిర బరహ్మచర్యం చచార; సమాహితః సంశితాత్మా యదావత
హిత్వా సుఖం పరతిరుధ్యేన్థ్రియాణి; తేన థేవానామ అగమథ గౌరవం సః
14 నక్షత్రాణి కర్మణాముత్ర భాన్తి; రుథ్రాథిత్యా వసవొ ఽదాపి విశ్వే
యమొ రాజా వైశ్రవణః కుబేరొ; గన్ధర్వయక్షాప్సరసశ చ శుభ్రాః
బరహ్మచర్యం వేథవిథ యాః కరియాశ చ; నిషేవమాణా మునయొ ఽముత్ర భాన్తి
15 జానన్న ఇమం సర్వలొకస్య ధర్మం; బరాహ్మణానాం కషత్రియాణాం విశాం చ
స కస్మాత తవం జానతాం జఞానవాన సన; వయాయచ్ఛసే సంజయ కౌరవార్దే
16 ఆమ్నాయేషు నిత్యసంయొగమ అస్య; తదాశ్వమేధే రాజసూయే చ విథ్ధి
సంపూజ్యతే ధనుషా వర్మణా చ; హస్తత్రాణై రదశస్త్రైశ చ భూయః
17 తే చేథ ఇమే కౌరవాణామ ఉపాయమ; అధిగచ్ఛేయుర అవధేనైవ పార్దాః
ధర్మత్రాణం పుణ్యమ ఏషాం కృతం సయాథ; ఆర్యే వృత్రే భీమసేనం నిగృహ్య
18 తే చేత పిత్ర్యే కర్మణి వర్తమానా; ఆపథ్యేరన థిష్ట వశేన మృత్యుమ
యదాశక్త్యా పూరయన్తః సవకర్మ; తథ అప్య ఏషాం నిధనం సయాత పరశస్తమ
19 ఉతాహొ తవం మన్యసే సర్వమ ఏవ; రాజ్ఞాం యుథ్ధే వర్తతే ధర్మతన్త్రమ
అయుథ్ధే వా వర్తతే ధర్మతన్త్రం; తదైవ తే వాచమ ఇమాం శృణొమి
20 చాతుర్వర్ణ్యస్య పరదమం విభాగమ; అవేక్ష్య తవం సంజయ సవం చ కర్మ
నిశమ్యాదొ పాణ్డవానాం సవకర్మ; పరశంస వా నిన్థ వా యా మతిస తే
21 అధీయీత బరాహ్మణొ ఽదొ యజేత; థథ్యాథ ఇయాత తీర్దముఖ్యాని చైవ
అధ్యాపయేథ యాజయేచ చాపి యాజ్యాన; పరతిగ్రహాన వా విథితాన పరతీచ్ఛేత
22 తదా రాజన్యొ రక్షణం వై పరజానాం; కృత్వా ధర్మేణాప్రమత్తొ ఽద థత్త్వా
యజ్ఞైర ఇష్ట్వా సర్వవేథాన అధీత్య; థారాన కృత్వా పుణ్యకృథ ఆవసేథ గృహాన
23 వైశ్యొ ఽధీత్య కృషిగొరక్ష పుణ్యైర; విత్తం చిన్వన పాలయన్న అప్రమత్తః
పరియం కుర్వన బరాహ్మణక్షత్రియాణాం; ధర్మశీలః పుణ్యకృథ ఆవసేథ గృహాన
24 పరిచర్యా వన్థనం బరాహ్మణానాం; నాధీయీత పరతిషిథ్ధొ ఽసయ యజ్ఞః
నిత్యొత్దితొ భూతయే ఽతన్థ్రితః సయాథ; ఏష సమృతః శూథ్ర ధర్మః పురాణః
25 ఏతాన రాజా పాలయన్న అప్రమత్తొ; నియొజయన సర్వవర్ణాన సవధర్మే
అకామాత్మా సమవృత్తిః పరజాసు; నాధార్మికాన అనురుధ్యేత కామాన
26 శరేయాంస తస్మాథ యథి విథ్యేత కశ చిథ; అభిజ్ఞాతః సర్వధర్మొపపన్నః
స తం థుష్టమ అనుశిష్యాత పరజానన; న చేథ గృధ్యేథ ఇతి తస్మిన న సాధు
27 యథా గృధ్యేత పరభూమిం నృశంసొ; విధిప్రకొపాథ బలమ ఆథథానః
అతొ రాజ్ఞాం భవితా యుథ్ధమ ఏతత; తత్ర జాతం వర్మ శస్త్రం ధనుశ చ
ఇన్థ్రేణేథం థస్యువధాయ కర్మ; ఉత్పాథితం వర్మ శస్త్రం ధనుశ చ
28 సతేనొ హరేథ యత్ర ధనం హయ అథృష్టః; పరసహ్య వా యత్ర హరేత థృష్టః
ఉభౌ గర్హ్యౌ భవతః సంజయైతౌ; కిం వై పృదక తవం ధృతరాష్ట్రస్య పుత్రే
యొ ఽయం లొభాన మన్యతే ధర్మమ ఏతం; యమ ఇచ్ఛతే మనువశానుగామీ
29 భాగః పునః పాణ్డవానాం నివిష్టస; తం నొ ఽకస్మాథ ఆథథీరన పరే వై
అస్మిన పథే యుథ్యతాం నొ వధొ ఽపి; శలఘ్యః పిత్ర్యః పరరాజ్యాథ విశిష్టః
ఏతాన ధర్మాన కౌరవాణాం పురాణాన; ఆచక్షీదాః సంజయ రాజ్యమధ్యే
30 యే తే మన్థా మృత్యువశాభిపన్నాః; సమానీతా ధార్తరాష్ట్రేణ మూఢాః
ఇథం పునః కర్మ పాపీయ ఏవ; సభామధ్యే పశ్య వృత్తం కురూణామ
31 పరియాం భార్యాం థరౌపథీం పాణ్డవానాం; యశస్వినీం శీలవృత్తొపపన్నామ
యథ ఉపేక్షన్త కురవొ భీష్మ ముఖ్యాః; కామానుగేనొపరుథ్ధాం రుథన్తీమ
32 తం చేత తథా తే స కుమార వృథ్ధా; అవారయిష్యన కురవః సమేతాః
మమ పరియం ధృతరాష్ట్రొ ఽకరిష్యత; పుత్రాణాం చ కృతమ అస్యాభవిష్యత
33 థుఃశాసనః పరాతిలొమ్యాన నినాయ; సభామధ్యే శవశురాణాం చ కృష్ణామ
సా తత్ర నీతా కరుణాన్య అవొచన; నాన్యం కషత్తుర నాదమ అథృష్టకం చిత
34 కార్పణ్యాథ ఏవ సహితాస తత్ర రాజ్ఞొ; నాశక్నువన పరతివక్తుం సభాయామ
ఏకః కషత్తా ధర్మ్యమ అర్దం బరువాణొ; ధర్మం బుథ్ధ్వా పరత్యువాచాల్ప బుథ్ధిమ
35 అనుక్త్వా తవం ధర్మమ ఏవం సభాయామ; అదేచ్ఛసే పాణ్డవస్యొపథేష్టుమ
కృష్ణా తవ ఏతత కర్మ చకార శుథ్ధం; సుథుష్కరం తథ ధి సభాం సమేత్య
యేన కృచ్ఛ్రాత పాణ్డవాన ఉజ్జహార; తదాత్మానం నౌర ఇవ సాగరౌఘాత
36 యత్రాబ్రవీత సూతపుత్రః సభాయాం; కృష్ణాం సదితాం శవశురాణాం సమీపే
న తే గతిర విథ్యతే యాజ్ఞసేని; పరపథ్యేథానీం ధార్తరాష్ట్రస్య వేశ్మ
పరాజితాస తే పతయొ న సన్తి; పతిం చాన్యం భామిని తవం వృణీష్వ
37 యొ బీభత్సొర హృథయే పరౌఢ ఆసీథ; అస్ది పరచ్ఛిన మర్మఘాతీ సుఘొరః
కర్ణాచ్ఛరొ వాన్మయస తిగ్మతేజాః; పరతిష్ఠితొ హృథయే ఫల్గునస్య
38 కృష్ణాజినాని పరిధిత సమానాన; థుఃశాసనః కటుకాన్య అభ్యభాషత
ఏతే సర్వే షణ్ఢతిలా వినష్టాః; కషయం గతా నరకం థీర్ఘకాలమ
39 గాన్ధారరాజః శకునిర నికృత్యా; యథ అబ్రవీథ థయూతకాలే స పార్దాన
పరాజితొ నకులః కిం తవాస్తి; కృష్ణయా తవం థీవ్య వై యాజ్ఞసేన్యా
40 జానాసి తవం సంజయ సర్వమ ఏతథ; థయూతే ఽవాచ్యం వాక్యమ ఏవం యదొక్తమ
సవయం తవ అహం పరార్దయే తత్ర గన్తుం; సమాధాతుం కార్యమ ఏతథ విపన్నమ
41 అహాపయిత్వా యథి పాణ్డవార్దం; శమం కురూణామ అద చేచ చరేయమ
పుణ్యం చ మే సయాచ చరితం మహొథయం; ముచ్యేరంశ చ కురవొ మృత్యుపాశాత
42 అపి వాచం భాషమాణస్య కావ్యాం; ధర్మారామామ అర్దవతీమ అహింస్రామ
అవేక్షేరన ధార్తరాష్ట్రాః సమక్షం; మాం చ పరాప్తం కురవః పూజయేయుః
43 అతొ ఽనయదా రదినా ఫల్గునేన; భీమేన చైవాహవ థంశితేన
పరాసిక్తాన ధార్తరాష్ట్రాంస తు విథ్ధి; పరథహ్యమానాన కర్మణా సవేన మన్థాన
44 పరాజితాన పాణ్డవేయాంస తు వాచొ; రౌథ్రరూపా భాషతే ధార్తరాష్ట్రః
గథాహస్తొ భీమసేనొ ఽపరమత్తొ; థుర్యొధనం సమారయిత్వా హి కాలే
45 సుయొధనొ మన్యుమయొ మహాథ్రుమః; సకన్ధః కర్ణః శకునిస తస్య శాఖాః
థుఃశాసనః పుష్పఫలే సమృథ్ధే; మూలం రాజా ధృతరాష్ట్రొ ఽమనీషీ
46 యుధిష్ఠిరొ ధర్మమయొ మహాథ్రుమః; సకన్ధొ ఽరజునొ భీమసేనొ ఽసయ శాఖాః
మాథ్రీపుత్రౌ పుష్పఫలే సమృథ్ధే; మూలం తవ అహం బరహ్మ చ బరాహ్మణాశ చ
47 వనం రాజా ధృతరాష్ట్రః సపుత్రొ; వయాఘ్రా వనే సంజయ పాణ్డవేయాః
మా వనం ఛిన్ధి స వయాఘ్రం మా వయాఘ్రాన నీనశొ వనాత
48 నిర్వనొ వధ్యతే వయాఘ్రొ నిర్వ్యాఘ్రం ఛిథ్యతే వనమ
తస్మాథ వయాఘ్రొ వనం రక్షేథ వనం వయాఘ్రం చ పాలయేత
49 లతా ధర్మా ధార్తరాష్ట్రాః శాలాః సంజయ పాణ్డవాః
న లతా వర్ధతే జాతు అనాశ్రిత్య మహాథ్రుమమ
50 సదితాః శుశ్రూషితుం పార్దాః సదితా యొథ్ధుమ అరింథమాః
యత్కృత్యం ధృతరాష్ట్రస్య తత కరొతు నరాధిపః
51 సదితాః శమే మహాత్మానః పాణ్డవా ధర్మచారిణః
యొధాః సమృథ్ధాస తథ విథ్వన నాచక్షీదా యదాతదమ