ఆది పర్వము - అధ్యాయము - 71
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (ఆది పర్వము - అధ్యాయము - 71) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [జ]
యయాతిః పూర్వకొ ఽసమాకం థశమొ యః పరజాపతేః
కదం స శుక్రతనయాం లేభే పరమథుర్లభామ
2 ఏతథ ఇచ్ఛామ్య అహం శరొతుం విస్తరేణ థవిజొత్తమ
ఆనుపూర్వ్యా చ మే శంస పూరొర వంశకరాన పృదక
3 [వ]
యయాతిర ఆసీథ రాజర్షిర థేవరాజసమథ్యుతిః
తం శుక్రవృష పర్వాణౌ వవ్రాతే వై యదా పురా
4 తత తే ఽహం సంప్రవక్ష్యామి పృచ్ఛతొ జనమేజయ
థేవయాన్యాశ చ సంయొగం యయాతేర నాహుషస్య చ
5 సురాణామ అసురాణాం చ సమజాయత వై మిదః
ఐశ్వర్యం పరతి సంఘర్షస తరైలొక్యే సచరాచరే
6 జిగీషయా తతొ థేవా వవ్రిర ఆఙ్గిరసం మునిమ
పౌరొహిత్యేన యాజ్యార్దే కావ్యం తూశనసం పరే
బరాహ్మణౌ తావ ఉభౌ నిత్యమ అన్యొన్యస్పర్ధినౌ భృశమ
7 తత్ర థేవా నిజఘ్నుర యాన థానవాన యుధి సంగతాన
తాన పునర జీవయామ ఆస కావ్యొ విథ్యా బలాశ్రయాత
తతస తే పునర ఉత్దాయ యొధయాం చక్రిరే సురాన
8 అసురాస తు నిజఘ్నుర యాన సురాన సమరమూర్ధని
న తాన సంజీవయామ ఆస బృహస్పతిర ఉథారధీః
9 న హి వేథ స తాం విథ్యాం యాం కావ్యొ వేథ వీర్యవాన
సంజీవనీం తతొ థేవా విషాథమ అగమన పరమ
10 తే తు థేవా భయొథ్విగ్నాః కావ్యాథ ఉశనసస తథా
ఊచుః కచమ ఉపాగమ్య జయేష్ఠం పుత్రం బృహస్పతేః
11 భజమానాన భజస్వాస్మాన కురు నః సాహ్యమ ఉత్తమమ
యాసౌ విథ్యా నివసతి బరాహ్మణే ఽమితతేజసి
శుక్రే తామ ఆహర కషిప్రం భాగభాన నొ భవిష్యసి
12 వృషపర్వ సమీపే స శక్యొ థరష్టుం తవయా థవిజః
రక్షతే థానవాంస తత్ర న స రక్షత్య అథానవాన
13 తమ ఆరాధయితుం శక్తొ భవాన పూర్వవయాః కవిమ
థేవ యానీం చ థయితాం సుతాం తస్య మహాత్మనః
14 తవమ ఆరాధయితుం శక్తొ నాన్యః కశ చన విథ్యతే
శీలథాక్షిణ్య మాధుర్యైర ఆచారేణ థమేన చ
థేవ యాన్యాం హి తుష్టాయాం విథ్యాం తాం పరాప్స్యసి ధరువమ
15 తదేత్య ఉక్త్వా తతః పరాయాథ బృహస్పతిసుతః కచః
తథాభిపూజితొ థేవైః సమీపం వృషపర్వణః
16 స గత్వా తవరితొ రాజన థేవైః సంప్రేషితః కచః
అసురేన్థ్ర పురే శుక్రం థృష్ట్వా వాక్యమ ఉవాచ హ
17 ఋషేర అఙ్గిరసః పౌత్రం పుత్రం సాక్షాథ బృహస్పతేః
నామ్నా కచ ఇతి ఖయాతం శిష్యం గృహ్ణాతు మాం భవాన
18 బరహ్మచర్యం చరిష్యామి తవయ్య అహం పరమం గురౌ
అనుమన్యస్వ మాం బరహ్మన సహస్రం పరివత్సరాన
19 [షుక్ర]
కచ సుస్వాగతం తే ఽసతు పరతిగృహ్ణామి తే వచః
అర్చయిష్యే ఽహమ అర్చ్యం తవామ అర్చితొ ఽసతు బృహస్పతిః
20 [వ]
కచస తు తం తదేత్య ఉక్త్వా పరతిజగ్రాహ తథ వరతమ
ఆథిష్టం కవి పుత్రేణ శుక్రేణొశనసా సవయమ
21 వరతస్య వరతకాలం స యదొక్తం పరత్యగృహ్ణత
ఆరాధయన్న ఉపాధ్యాయం థేవ యానీం చ భారత
22 నిత్యమ ఆరాధయిష్యంస తాం యువా యౌవనగ ఆముఖే
గాయన నృత్యన వాథయంశ చ థేవ యానీమ అతొషయత
23 సంశీలయన థేవ యానీం కన్యాం సంప్రాప్తయౌవనామ
పుష్పైః ఫలైః పరేషణైశ చ తొషయామ ఆస భారత
24 థేవ యాన్య అపి తం విప్రం నియమవ్రతచారిణమ
అనుగాయమానా లలనా రహః పర్యచరత తథా
25 పఞ్చవర్షశతాన్య ఏవం కచస్య చరతొ వరతమ
తత్రాతీయుర అదొ బుథ్ధ్వా థానవాస తం తతః కచమ
26 గా రక్షన్తం వనే థృష్ట్వా రహస్య ఏకమ అమర్షితాః
జఘ్నుర బృహస్పతేర థవేషాథ విథ్యా రక్షార్దమ ఏవ చ
హత్వా శాలా వృకేభ్యశ చ పరాయచ్ఛంస తిలశః కృతమ
27 తతొ గావొ నివృత్తాస తా అగొపాః సవం నివేశనమ
తా థృష్ట్వా రహితా గాస తు కచేనాభ్యాగతా వనాత
ఉవాచ వచనం కాలే థేవ యాన్య అద భారత
28 అహుతం చాగ్నిహొత్రం తే సూర్యశ చాస్తం గతః పరభొ
అగొపాశ చాగతా గావః కచస తాత న థృశ్యతే
29 వయక్తం హతొ మృతొ వాపి కచస తాత భవిష్యతి
తం వినా న చ జీవేయం కచం సత్యం బరవీమి తే
30 [షుక్ర]
అయమ ఏహీతి శబ్థేన మృతం సంజీవయామ్య అహమ
31 [వ]
తతః సంజీవనీం విథ్యాం పరయుజ్య కచమ ఆహ్వయత
ఆహూతః పరాథురభవత కచొ ఽరిష్టొ ఽద విథ్యయా
హతొ ఽహమ ఇతి చాచఖ్యౌ పృష్టొ బరాహ్మణ కన్యయా
32 స పునర థేవ యాన్యొక్తః పుష్పాహారొ యథృచ్ఛయా
వనం యయౌ తతొ విప్ర థథృశుర థానవాశ చ తమ
33 తతొ థవితీయం హత్వా తం థగ్ధ్వా కృత్వా చ చూర్ణశః
పరాయచ్ఛన బరాహ్మణాయైవ సురాయామ అసురాస తథా
34 థేవ యాన్య అద భూయొ ఽపి వాక్యం పితరమ అబ్రవీత
పుష్పాహారః పరేషణకృత కచస తాత న థృశ్యతే
35 [షుక్ర]
బృహస్పతేః సుతః పుత్రి కచః పరేతగతిం గతః
విథ్యయా జీవితొ ఽపయ ఏవం హన్యతే కరవాణి కిమ
36 మైవం శుచొ మా రుథ థేవ యాని; న తవాథృశీ మర్త్యమ అనుప్రశొచేత
సురాశ చ విశ్వే చ జగచ చ సర్వమ; ఉపదితాం వైకృతిమ ఆనమన్తి
37 [థేవ]
యస్యాఙ్గిరా వృథ్ధతమః పితామహొ; బృహస్పతిశ చాపి పితా తపొధనః
ఋషేః పుత్రం తమ అదొ వాపి పౌత్రం; కదం న శొచేయమ అహం న రుథ్యామ
38 స బరహ్మ చారీ చ తపొధనశ చ; సథొత్దితః కర్మసు చైవ థక్షః
కచస్య మార్గం పరతిపత్స్యే న భొక్ష్యే; పరియొ హి మే తాత కచొ ఽభిరూపః
39 [షుక్ర]
అసంశయం మామ అసురా థవిషన్తి; యే మే శిష్యం నాగసం సూథయన్తి
అబ్రాహ్మణం కర్తుమ ఇచ్ఛన్తి రౌథ్రాస; తే మాం యదా పరస్తుతం థానవైర హి
అప్య అస్య పాపస్య భవేథ ఇహాన్తః; కం బరహ్మహత్యా న థహేథ అపీన్థ్రమ
40 [వ]
సంచొథితొ థేవ యాన్యా మహర్షిః పునర ఆహ్వయత
సంరమ్భేణైవ కావ్యొ హి బృహస్పతిసుతం కచమ
41 గురొర భీతొ విథ్యయా చొపహూతః; శనైర వాచం జఠరే వయాజగార
తమ అబ్రవీత కేన పదొపనీతొ; మమొథరే తిష్ఠసి బరూహి విప్ర
42 [క]
భవత్ప్రసాథాన న జహాతి మాం సమృతిః; సమరే చ సర్వం యచ చ యదా చ వృత్తమ
న తవ ఏవం సయాత తపసొ వయయొ మే; తతః కలేశం ఘొరమ ఇమం సహామి
43 అసురైః సురాయాం భవతొ ఽసమి థత్తొ; హత్వా థగ్ధ్వా చూర్ణయిత్వా చ కావ్య
బరాహ్మీం మాయామ ఆసురీ చైవ మాయా; తవయి సదితే కదమ ఏవాతివర్తేత
44 [ష]
కిం తే పరియం కరవాణ్య అథ్య వత్సే; వధేన మే జీవితం సయాత కచస్య
నాన్యత్ర కుక్షేర మమ భేథనేన; థృశ్యేత కచొ మథ్గతొ థేవ యాని
45 [థేవ]
థవౌ మాం శొకావ అగ్నికల్పౌ థహేతాం; కచస్య నాశస తవ చైవొపఘాతః
కచస్య నాశే మమ నాస్తి శర్మ; తవొపఘాతే జీవితుం నాస్మి శక్తా
46 [ష]
సంసిథ్ధ రూపొ ఽసి బృహస్పతేః సుత; యత తవాం భక్తం భజతే థేవ యానీ
విథ్యామ ఇమాం పరాప్నుహి జీవనీం తవం; న చేథ ఇన్థ్రః కచ రూపీ తవమ అథ్య
47 న నివర్తేత పునర జీవన కశ చిథ అన్యొ మమొథరాత
బరాహ్మణం వర్జయిత్వైకం తస్మాథ విథ్యామ అవాప్నుహి
48 పుత్రొ భూత్వా భావయ భావితొ మామ; అస్మాథ థేహాథ ఉపనిష్క్రమ్య తాత
సమీక్షేదా ధర్మవతీమ అవేక్షాం; గురొః సకాశాత పరాప్య విథ్యాం సవిథ్యః
49 [వ]
గురొః సకాశాత సమవాప్య విథ్యాం; భిత్త్వా కుక్షిం నిర్విచక్రామ విప్రః
కచొ ఽభిరూపొ థక్షిణం బరాహ్మణస్య; శుక్లాత్యయే పౌర్ణమాస్యామ ఇవేన్థుః
50 థృష్ట్వా చ తం పతితం బరహ్మరాశిమ; ఉత్దాపయామ ఆస మృతం కచొ ఽపి
విథ్యాం సిథ్ధాం తామ అవాప్యాభివాథ్య; తతః కచస తం గురుమ ఇత్య ఉవాచ
51 ఋతస్య థాతారమ అనుత్తమస్య; నిధిం నిధీనాం చతురన్వయానామ
యే నాథ్రియన్తే గురుమ అర్చనీయం; పాలాఁల లొకాంస తే వరజన్త్య అప్రతిష్ఠాన
52 [వ]
సురా పానాథ వఞ్చనాం పరాపయిత్వా; సంజ్ఞా నాశం చైవ తదాతిఘొరమ
థృష్ట్వా కచం చాపి తదాభిరూపం; పీతం తథా సురయా మొహితేన
53 సమన్యుర ఉత్దాయ మహానుభావస; తథొశనా విప్రహితం చికీర్షుః
కావ్యః సవయం వాక్యమ ఇథం జగాథ; సురా పానం పరతి వై జాతశఙ్కః
54 యొ బరాహ్మణొ ఽథయ పరభృతీహ కశ చిన; మొహాత సురాం పాస్యతి మన్థబుథ్ధిః
అపేతధర్మొ బరహ్మహా చైవ స సయాథ; అస్మిఁల లొకే గర్హితః సయాత పరే చ
55 మయా చేమాం విప్ర ధర్మొక్తి సీమాం; మర్యాథాం వై సదాపితాం సర్వలొకే
సన్తొ విప్రాః శుశ్రువాంసొ గురూణాం; థేవా లొకాశ చొపశృణ్వన్తు సర్వే
56 ఇతీథమ ఉక్త్వా స మహానుభావస; తపొ నిధీనాం నిధిర అప్రమేయః
తాన థానవాన థైవవిమూఢబుథ్ధీన; ఇథం సమాహూయ వచొ ఽభయువాచ
57 ఆచక్షే వొ థానవా బాలిశాః సద; సిథ్ధః కచొ వత్స్యతి మత్సకాశే
సంజీవనీం పరాప్య విథ్యాం మహార్దాం; తుల్యప్రభావొ బరహ్మణా బరహ్మభూతః
58 గురొర ఉష్య సకాశే తు థశవర్షశతాని సః
అనుజ్ఞాతః కచొ గన్తుమ ఇయేష తరిథశాలయమ