ఆత్మబోధోపనిషత్‌
ఆత్మబోధోపనిషత్‌
శ్రీమన్నారాయణాకారమష్టాక్శరమహాశయమ్‌|
స్వమాత్రానుభవాత్సిద్ధమాత్మబోధం హరిం భజే||
ఓం వాఙ్మే మనసీతి శాంతిః||
ఓం ప్రత్యగానన్దం బ్రహ్మపురుషం ప్రణవస్వరూపం అకార ఉకార
మకార ఇతి త్ర్యక్శరం ప్రణవం తదేతదోమితి| యముక్త్వా ముచ్యతే
యోగీ జన్మసంసారబన్ధనాత్‌| ఓం నమో నారాయణాయ
శఙ్ఖచక్రగదాధరాయ తస్మాత్‌ ఓం నమో నారాయణాయేతి
మన్త్రోపాసకో వైకుణ్ఠభవనం గమిష్యతి| అథ యదిదం
బ్రహ్మపురం పుణ్డరీకం తస్మాత్తడితాభమాత్రం
దీపవత్ప్రకాశమ్‌||
బ్రహ్మణ్యో దేవకీపుత్రో బ్రహ్మణ్యో మధుసూదనః|
బ్రహ్మణ్యః పుణ్డరీకాక్శో బ్రహ్మణ్యో విష్ణురచ్యుతః||
సర్వభూతస్థమేకం నారాయణం కారణపురుషమకారణం పరం
బ్రహ్మోమ్‌| శోకమోహవినిర్ముక్తో విష్ణుం ధ్యాయన్న సీదతి|
ద్వైతాద్వైతమభయం భవతి| మృత్యోః స మృత్యుమాప్నోతి య ఇహ
నానేవ పశ్యతి| హృత్పద్మమధ్యే సర్వం యత్తత్ప్రజ్ఞానే
ప్రతిష్ఠితమ్‌| ప్రజ్ఞానేత్రో లోకః ప్రజ్ఞా ప్రతిష్ఠా
ప్రజ్ఞానం బ్రహ్మ| స ఏతేన
ప్రజ్ఞేనాత్మనాస్మాల్లోకాదుత్క్రమ్యాముష్మిన్స్వర్గే లోకే
సర్వాన్కామానాప్త్వాऽమృతః సమభవదమృతః సమభవత్‌|
యత్ర జ్యోతిరజస్రం యస్మింల్లోకేऽభ్యర్హితమ్‌| తస్మిన్మాం దేహి
స్వమానమృతే లోకే అక్శతే అచ్యుతే లోకే అక్శతే అమృతత్వం చ
గచ్ఛత్యోం నమః||
ప్రగలితనిజమాయోऽహం నిస్తులదృశిరూపవస్తుమాత్రోऽహమ్|
అస్తమితాహన్తోऽహం ప్రగలితజగదీశజీవభేదోऽహమ్|| 1 ||
ప్రత్యగభిన్నపరోऽహం విధ్వస్తాశేషవిధినిషేధోऽహమ్|
సముదస్తాశ్రమితోऽహం ప్రవితతసుఖపూర్ణసంవిదేవాహమ్‌|| 2 ||
సాక్శ్యహమనపేక్శోऽహం నిజమహిమ్ని సంస్థితోऽహమచలోऽహమ్|
అజరోऽహమవ్యయోऽహం పక్శవిపక్శాదిభేదవిధురోऽహమ్|| 3 ||
అవబోధైకరసోऽహం మోక్శానన్దైకసిన్ధురేవాహమ్‌|
సూక్శ్మోऽహమక్శరోऽహం విగలితగుణజాలకేవలాత్మాऽహమ్|| 4 ||
నిస్త్రైగుణ్యపదోऽహం కుక్శిస్థానేకలోకకలనోऽహమ్|
కూటస్థచేతనోऽహం నిష్క్రియధామాహమప్రతర్క్యోऽహమ్|| 5 ||
ఏకోऽహమవికలోऽహం నిర్మలనిర్వాణమూర్తిరేవాహమ్‌|
నిరవయోऽహమజోऽహం కేవలసన్మాత్రసారభూతోऽహమ్|| 6 ||
నిరవధినిజబోధోऽహం శుభతరభావోऽహమప్రభేద్యోऽహమ్|
విభురహమనవద్యోऽహం నిరవధినిఃసీమతత్త్వమాత్రోऽహమ్|| 7 ||
వేద్యోऽహమగమాస్తైరారాధ్యోऽహం సకలభువనహృద్యోऽహమ్|
పరమానన్దఘనోऽహమ్ పరమానన్దైకభూమరూపోऽహమ్|| 8 ||
శుద్ధోऽహమద్వయోऽహం సన్తతభావోऽహమాదిశూన్యోऽహమ్|
శమితాన్తత్రితయోऽహం బద్ధో ముక్తోऽహమద్భుతాత్మాహమ్‌|| 9 ||
శుద్ధోऽహమాన్తరోऽహం శాశ్వతవిజ్ఞానసమరసాత్మాహమ్‌|
శోధితపరతత్త్వోऽహం బోధానన్దైకమూర్తిరేవాహమ్‌|| 10 ||
వివేకయుక్తిబుద్ధ్యాహం జానామ్యాత్మానమద్వయమ్‌|
తథాపి బన్ధమోక్శాదివ్యవహారః ప్రతీయతే|| 11 ||
నివృత్తోऽపి ప్రపఞ్చో మే సత్యవద్భాతి సర్వదా|
సర్పాదౌ రజ్జుసత్తేవ బ్రహ్మసత్తైవ కేవలమ్‌|
ప్రపఞ్చాధారరూపేణ వర్తతేऽతో జగన్న హి|| 12 ||
యథేక్శురససంవ్యాప్తా శర్కరా వర్తతే తథా|
అద్వయబ్రహ్మరూపేణ వ్యాప్తోऽహం వై జగత్త్రయమ్‌|| 13 ||
బ్రహ్మాదికీటపర్యన్తాః ప్రాణినో మయి కల్పితాః|
బుద్బుదాదివికారాన్తస్తరఙ్గః సాగరే యథా|| 14 ||
తరఙ్గస్థం ద్రవం సిన్ధుర్న వాఞ్ఛతి యథా తథా|
విషయానన్దవాఞ్ఛా మే మా భూదానన్దరూపతః|| 15 ||
దారిద్ర్యాశా యథా నాస్తి సంపన్నస్య తథా మమ|
బ్రహ్మానన్దే నిమగ్నస్య విషయాశా న తద్భవేత్‌|| 16 ||
విషం దృష్ట్వాऽమృతం దృష్ట్వా విషం త్యజతి
బుద్ధిమాన్‌|
ఆత్మానమపి దృష్ట్వాహమనాత్మానం త్యజామ్యహమ్‌|| 17 ||
ఘటావభాసకో భానుర్ఘటనాశే న నశ్యతి|
దేహావభాసకః సాక్శీ దేహనాశే న నశ్యతి|| 18 ||
న మే బన్ధో న మే ముక్తిర్న మే శాస్త్రం న మే గురుః|
మాయామాత్రవికాసత్వాన్మాయాతీతోऽహమద్వయః|| 19 ||
ప్రాణాశ్చలన్తు తద్ధర్మైః కామైర్వా హన్యతాం మనః|
ఆనన్దబుద్ధిపూర్ణస్య మమ దుఃఖం కథం భవేత్‌|| 20 ||
ఆత్మానమఞ్జసా వేద్మి క్వాప్యజ్ఞానం పలాయితమ్‌|
కర్తృత్వమద్య మే నష్టం కర్తవ్యం వాపి న క్వచిత్‌|| 21 ||
బ్రాహ్మణ్యం కులగోత్రే చ నామసౌన్దర్యజాతయః|
స్థూలదేహగతా ఏతే స్థూలాద్భిన్నస్య మే నహి|| 22 ||
క్శుత్పిపాసాన్ధ్యబాధిర్యకామక్రోధాదయోऽఖిలాః|
లిఙ్గదేహగతా ఏతే హ్యలిఙ్గస్య న సన్తి హి|| 23 ||
జడత్వప్రియమోదత్వధర్మాః కారణదేహగాః|
న సన్తి మమ నిత్యస్య నిర్వికారస్వరూపిణః|| 24 ||
ఉలూకస్య యథా భానురన్ధకారః ప్రతీయతే|
స్వప్రకాశే పరానన్దే తమో మూఢస్య జాయతే|| 25 ||
చక్శుర్దృష్టినిరోధేऽభ్రైః సూర్యో నాస్తీతి మన్యతే|
తథాऽజ్ఞానావృతో దేహీ బ్రహ్మ నాస్తీతి మన్యతే|| 26 ||
యథామృతం విషాద్భిన్నం విషదోషైర్న లిప్యతే|
న స్పృశామి జడాద్భిన్నో జడదోషాన్ప్రకాశతః|| 27 ||
స్వల్పాపి దీపకణికా బహులం నాశయేత్తమః|
స్వల్పోऽపి బోధో నిబిడే బహులం నాశయేత్తమః|| 28 ||
కాలత్రయే యథా సర్పో రజ్జౌ నాస్తి తథా మయి|
అహఙ్కారాదిదేహాన్తం జగన్నాస్త్యహమద్వయః|| 29 ||
చిద్రూపత్వాన్న మే జాడ్యం సత్యత్వాన్నానృతం మమ|
ఆనన్దత్వాన్న మే దుఃఖమజ్ఞానాద్భాతి సత్యవత్‌|| 30 ||
ఆత్మప్రబోధోపనిషదం ముహూర్తముపాసిత్వా న స పునరావర్తతే న
స పునరావర్తత ఇత్యుపనిషత్‌||
ఓం వాఙ్మే మనసీతి శాంతిః||
ఇతి ఆత్మబోధోపనిషత్సమాప్తా||