అశ్వమేధ పర్వము - అధ్యాయము - 55

వ్యాస మహాభారతము (అశ్వమేధ పర్వము - అధ్యాయము - 55)
వేద వ్యాసుడు


వ్యాస మహాభారతము
పర్వములు
1. ఆది పర్వము
2. సభా పర్వము
3. అరణ్య పర్వము
4. విరాట పర్వము
5. ఉద్యోగ పర్వము
6. భీష్మ పర్వము
7. ద్రోణ పర్వము
8. కర్ణ పర్వము
9. శల్య పర్వము
10. సౌప్తిక పర్వము
11. స్త్రీ పర్వము
12. శాంతి పర్వము
13. అనుశాసన పర్వము
14. అశ్వమేధ పర్వము
15. ఆశ్రమవాసిక పర్వము
16. మౌసల పర్వము
17. మహాప్రస్ధానిక పర్వము
18. స్వర్గారోహణ పర్వము

1 [జ]
ఉత్తఙ్కః కేన తపసా సంయుక్తః సుమహాతపాః
యః శాపం థాతుకామొ ఽభూథ విష్ణవే పరభవిష్ణవే
2 [వ]
ఉత్తఙ్కొ మహతా యుక్తస తపసా జనమేజయ
గురు భక్తః స తేజస్వీ నాన్యం కం చిథ అపూజయత
3 సర్వేషామ ఋషిపుత్రాణామ ఏష చాసీన మనొరదః
ఔత్తఙ్కీం గురువృత్తిం వై పరాప్నుయామ ఇతి భారత
4 గౌతమస్య తు శిష్యాణాం బహూనాం జనమేజయ
ఉత్తఙ్కే ఽభయధికా పరీతిః సనేహశ చైవాభవత తథా
5 స తస్య థమశౌచాభ్యాం విక్రాన్తేన చ కర్మణా
సమ్యక చైవొపచారేణ గౌతమః పరీతిమాన అభూత
6 అద శిష్యసహస్రాణి సమనుజ్ఞాయ గౌతమః
ఉత్తఙ్కం పరయా పరీత్యా నాభ్యనుజ్ఞాతుమ ఐచ్ఛత
7 తం కరమేణ జరా తాత పరతిపేథే మహామునిమ
న చాన్వబుధ్యత తథా స మునిర గురువత్సలః
8 తతః కథా చిథ రాజేన్థ్ర కాష్ఠాన్య ఆనయితుం యయౌ
ఉత్తఙ్కః కాష్ఠభారం చ మహాన్తం సముపానయత
9 స తు భారాభిభూతాత్మా కాష్ఠభారమ అరింథమమ
నిష్పిపేష కషితౌ రాజన పరిశ్రాన్తొ బుభుక్షితః
10 తస్య కాష్ఠే విలగ్నాభూజ జటా రూప్యసమప్రభా
తతః కాష్ఠైః సహ తథా పపాత ధరణీతలే
11 తతః స భారనిష్పిష్టః కషుధావిష్టశ చ భార్గవః
థృష్ట్వా తాం వయసొ ఽవస్దాం రురొథార్తస్వరం తథా
12 తతొ గురు సుతా తస్య పథ్మపత్ర నిభేక్షణా
జగ్రాహాశ్రూణి సుశ్రొణీ కరేణ పృదులొచనా
పితుర నియొగాథ ధర్మజ్ఞా శిరసావనతా తథా
13 తస్యా నిపేతతుర థగ్ధౌ కరౌ తైర అశ్రుబిన్థుభిః
న హి తాన అశ్రుపాతాన వై శక్తా ధారయితుం మహీ
14 గౌతమస తవ అబ్రవీథ విప్రమ ఉత్తఙ్కం పరీతమానసః
కస్మాత తాత తవాథ్యేహ శొకొత్తరమ ఇథం మనః
స సవైరం బరూహి విప్రర్షే శరొతుమ ఇచ్ఛామి తే వచః
15 [ఉ]
భవథ్గతేన మనసా భవత పరియచికీర్షయా
భవథ భక్తిగతేనేహ భవథ భావానుగేన చ
16 జరేయం నావబుథ్ధా మే నాభిజ్ఞాతం సుఖం చ మే
శతవర్షొషితం హి తవం న మామ అభ్యనుజానదాః
17 భవతా హయ అభ్యనుజ్ఞాతాః శిష్యాః పరత్యవరా మయా
ఉపపన్నా థవిజశ్రేష్ఠ శతశొ ఽద సహస్రశః
18 [గ]
తవత పరీతియుక్తేన మయా గురుశుశ్రూషయా తవ
వయతిక్రామన మహాన కాలొ నావబుథ్ధొ థవిజర్షభ
19 కిం తవ అథ్య యథి తే శరథ్ధా గమనం పరతి భార్గవ
అనుజ్ఞాం గృహ్య మత్తస తవం గృహాన గచ్ఛస్వ మాచిరమ
20 [ఉ]
గుర్వర్దం కిం పరయచ్ఛామి బరూహి తవం థవిజసత్తమ
తమ ఉపాకృత్య గచ్ఛేయమ అనుజ్ఞాతస తవయా విభొ
21 [గ]
థక్షిణా పరితొషొ వై గురూణాం సథ్భిర ఉచ్యతే
తవ హయ ఆచరతొ బరహ్మంస తుష్టొ ఽహం వై న సంశయః
22 ఇత్దం చ పరితుష్టం మాం విజానీహి భృగూథ్వహ
యువా షొడశవర్షొ హి యథ అథ్య భవితా భవాన
23 థథామి పత్నీం కన్యాం చ సవాం తే థుహితరం థవిజ
ఏతామ ఋతే హి నాన్యా వై తవత తేజొ ఽరహతి సేవితుమ
24 తతస తాం పరతిజగ్రాహ యువా భూత్వా యశస్వినీమ
గురుణా చాభ్యనుజ్ఞాతొ గురు పత్నీమ అదాబ్రవీత
25 కిం భవత్యై పరయచ్ఛామి గుర్వర్దం వినియుఙ్క్ష్వ మామ
పరియం హి తవ కాఙ్క్షామి పరాణైర అపి ధనైర అపి
26 యథ థుర్లభం హి లొకే ఽసమిన రత్నమ అత్యథ్భుతం భవేత
తథ ఆనయేయం తపసా న హి మే ఽతరాస్తి సంశయః
27 [అ]
పరితుష్టాస్మి తే పుత్ర నిత్యం భగవతా సహ
పర్యాప్తయే తథ భథ్రం తే గచ్ఛ తాత యదేచ్ఛకమ
28 [వ]
ఉత్తఙ్కస తు మహారాజ పునర ఏవాబ్రవీథ వచః
ఆజ్ఞాపయస్వ మాం మాతః కర్తవ్యం హి పరియం తవ
29 [అ]
సౌథాస పత్న్యా విథితే థివ్యే వై మణికుణ్డలే
తే సమానయ భథ్రం తే గుర్వర్దః సుకృతొ భవేత
30 స తదేతి పరతిశ్రుత్య జగామ జనమేజయ
గురు పత్నీ పరియార్దం వై తే సమానయితుం తథా
31 స జగామ తతః శీఘ్రమ ఉత్తఙ్కొ బరాహ్మణర్షభః
సౌథాసం పురుషాథం వై భిక్షితుం మణికుణ్డలే
32 గౌతమస తవ అబ్రవీత పత్నీమ ఉత్తఙ్కొ నాథ్య థృశ్యతే
ఇతి పృష్టా తమ ఆచష్ట కుణ్డలార్దం గతం తు వై
33 తతః పరొవాచ పత్నీం స న తే సమ్యగ ఇథం కృతమ
శప్తః స పార్దివొ నూనం బరాహ్మణం తం వధిష్యతి
34 [అ]
అజానన్త్యా నియుక్తః స భగవన బరాహ్మణొ ఽథయ మే
భవత్ప్రసాథాన న భయం కిం చిత తస్య భవిష్యతి
35 ఇత్య ఉక్తః పరాహ తాం పత్నీమ ఏవమ అస్త్వ ఇతి గౌతమః
ఉత్తఙ్కొ ఽపి వనే శూన్యే రాజానం తం థథర్శ హ