అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 49

వ్యాస మహాభారతము (అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 49)
వేద వ్యాసుడు


వ్యాస మహాభారతము
పర్వములు
1. ఆది పర్వము
2. సభా పర్వము
3. అరణ్య పర్వము
4. విరాట పర్వము
5. ఉద్యోగ పర్వము
6. భీష్మ పర్వము
7. ద్రోణ పర్వము
8. కర్ణ పర్వము
9. శల్య పర్వము
10. సౌప్తిక పర్వము
11. స్త్రీ పర్వము
12. శాంతి పర్వము
13. అనుశాసన పర్వము
14. అశ్వమేధ పర్వము
15. ఆశ్రమవాసిక పర్వము
16. మౌసల పర్వము
17. మహాప్రస్ధానిక పర్వము
18. స్వర్గారోహణ పర్వము

1 [జ]
అస్త్రహేతొర గతే పార్దే శక్ర లొకం మహాత్మని
యుధిష్ఠిరప్రభృతయః కిమ అకుర్వన్త పాణ్డవాః
2 [వ]
అస్త్రహేతొర గతే పార్దే శక్ర లొకం మహాత్మని
నయవసన కృష్ణయా సార్ధం కామ్యకే పురుషర్షభాః
3 తతః కథా చిథ ఏకాన్తే వివిక్త ఇవ శాథ్వలే
థుఃఖార్తా భరతశ్రేష్ఠా నిషేథుః సహ కృష్ణయా
ధనంజయం శొచమానాః సాశ్రుకణ్ఠాః సుథుఃఖితాః
4 తథ వియొగాథ ధి తాన సర్వాఞ శొకః సమభిపుప్లువే
ధనంజయ వియొగాచ చ రాజ్యనాశాశ చ థుఃఖితాః
5 అద భీమొ మహాబాహుర యుధిష్ఠిరమ అభాషత
నిథేశాత తే మహారాజ గతొ ఽసౌ పురుషర్షభః
అర్జునః పాణ్డుపుత్రాణాం యస్మిన పరాణాః పరతిష్ఠితాః
6 యస్మిన వినష్టే పాఞ్చాలాః సహ పుత్రైస తదా వయమ
సాత్యకిర వాసుథేవశ చ వినశ్యేయుర అసంశయమ
7 యొ ఽసౌ గచ్ఛతి తేజస్వీ బహూన కలేశాన అచిన్తయన
భవన నియొగాథ బీభత్సుస తతొ థుఃఖతరం ను కిమ
8 యస్య బాహూ సమాశ్రిత్య వయం సర్వే మహాత్మనః
మన్యామహే జితాన ఆజౌ పరాన పరాప్తాం చ మేథినీమ
9 యస్య పరభావాన న మయా సభామధ్యే ధనుష్మతః
నీతా లొకమ అముం సర్వే ధార్తరాష్ట్రాః స సౌబలాః
10 తే వయం బాహుబలినః కరొధమ ఉత్దితమ ఆత్మనః
సహామహే భవన మూలం వాసుథేవేన పాలితాః
11 వయం హి సహ కృష్ణేన హత్వా కర్ణ ముఖాన పరాన
సవబాహువిజితాం కృత్స్నాం పరశాసేమ వసుంధరామ
12 భవతొ థయూతథొషేణ సర్వే వయమ ఉపప్లుతాః
అహీన పౌరుషా రాజన బలిభిర బలవత్తమాః
13 కషాత్రం ధర్మం మహారాజ సమవేక్షితుమ అర్హసి
న హి ధర్మొ మహారాజ కషత్రియస్య వనాశ్రయః
రాజ్యమ ఏవ పరం ధర్మం కషత్రియస్య విథుర బుధాః
14 స కషత్రధర్మవిథ రాజన మా ధర్మ్యాన నీనశః పదః
పరాగ థవాథశ సమా రాజన ధార్తరాష్ట్రాన నిహన్మహి
15 నివర్త్య చ వనాత పార్దమ ఆనాయ్య చ జనార్థనమ
వయూఢానీకాన మహారాజ జవేనైవ మహాహవే
ధార్తరాష్ట్రాన అముం లొకం గమయామి విశాం పతే
16 సర్వాన అహం హనిష్యామి ధార్తరాష్ట్రాన స సౌబలాన
థుర్యొధనం చ కర్ణం చ యొ వాన్యః పరతియొత్స్యతే
17 మయా పరశమితే పశ్చాత తవమ ఏష్యసి వనాత పునః
ఏవం కృతే న తే థొషొ భవిష్యతి విశాం పతే
18 యజ్ఞైశ చ వివిధైస తాత కృతం పాపమ అరింథమ
అవధూయ మహారాజ గచ్ఛేమ సవర్గమ ఉత్తమమ
19 ఏవమ ఏతథ భవేథ రాజన యథి రాజా న బాలిశః
అస్మాకం థీర్ఘసూత్రః సయాథ భవాన ధర్మపరాయణః
20 నికృత్యా నికృతిప్రజ్ఞా హన్తవ్యా ఇతి నిశ్చయః
న హి నైకృతికం హత్వా నికృత్యా పాపమ ఉచ్యతే
21 తదా భారత ధర్మేషు ధర్మజ్ఞైర ఇహ థృశ్యతే
అహొరాత్రం మహారాజ తుల్యం సంవత్సరేణ హి
22 తదైవ వేథ వచనం శరూయతే నిత్యథా విభొ
సంవత్సరొ మహారాజ పూర్ణొ భవతి కృచ్ఛ్రతః
23 యథి వేథాః పరమాణం తే థివసాథ ఊర్ధ్వమ అచ్యుత
తరయొథశ సమాః కాలొ జఞాయతాం పరినిష్ఠితః
24 కాలొ థుర్యొధనం హన్తుం సానుబన్ధమ అరింథమ
ఏకాగ్రాం పృదివీం సర్వాం పురా రాజన కరొతి సః
25 ఏవం బరువాణం భీమం తు ధర్మరాజొ యుధిష్ఠిరః
ఉవాచ సాన్త్వయన రాజా మూర్ధ్న్య ఉపాఘ్రాయ పాణ్డవమ
26 అసంశయం మహాబాహొ హనిష్యసి సుయొధనమ
వర్షాత తరయొథశాథ ఊర్ధ్వం సహ గాణ్డీవధన్వనా
27 యచ చ మా భాషసే పార్ద పరాప్తః కాల ఇతి పరభొ
అనృతం నొత్సహే వక్తుం న హయ ఏతన మయి విథ్యతే
28 అన్తరేణాపి కౌన్తేయ నికృతిం పాపనిశ్చయమ
హన్తా తవమ అసి థుర్ధర్ష సానుబన్ధం సుయొధనమ
29 ఏవం బరువతి భీమం తు ధర్మరాజే యుధిష్ఠిరే
ఆజగామ మహాభాగొ బృహథశ్వొ మహాన ఋషిః
30 తమ అభిప్రేక్ష్య ధర్మాత్మా సంప్రాప్తం ధర్మచారిణమ
శాస్త్రవన మధుపర్కేణ పూజయామ ఆస ధర్మరాట
31 ఆశ్వస్తం చైనమ ఆసీనమ ఉపాసీనొ యుధిష్ఠిరః
అభిప్రేక్ష్య మహాబాహుః కృపణం బహ్వ అభాషత
32 అక్షథ్యూతేన భగవన ధనం రాజ్యం చ మే హృతమ
ఆహూయ నికృతిప్రజ్ఞైః కితవైర అక్షకొవిథైః
33 అనక్ష జఞస్య హి సతొ నికృత్యా పాపనిశ్చయైః
భార్యా చ మే సభాం నీతా పరాణేభ్యొ ఽపి గరీయసీ
34 అస్తి రాజా మయా కశ చిథ అల్పభాగ్యతరొ భువి
భవతా థృష్టపూర్వొ వా శరుతపూర్వొ ఽపి వా భవేత
న మత్తొ థుఃఖితతరః పుమాన అస్తీతి మే మతిః
35 [బ]
యథ బరవీషి మహారాజ న మత్తొ విథ్యతే కవ చిత
అల్పభాగ్యతరః కశ చిత పుమాన అస్తీతి పాణ్డవ
36 అత్ర తే కదయిష్యామి యథి శుశ్రూషసే ఽనఘ
యస తవత్తొ థుఃఖితతరొ రాజాసీత పృదివీపతే
37 అదైనమ అబ్రవీథ రాజా బరవీతు భగవాన ఇతి
ఇమామ అవస్దాం సంప్రాప్తం శరొతుమ ఇచ్ఛామి పార్దివ
38 [బ]
శృణు రాజన్న అవహితః సహ భరాతృభిర అచ్యుత
యస తవత్తొ థుఃఖితతరొ రాజాసీత పృదివీపతే
39 నిషధేషు మహీపాలొ వీరసేన ఇతి సమ హ
తస్య పుత్రొ ఽభవన నామ్నా నలొ ధర్మార్దథర్శివాన
40 స నికృత్యా జితొ రాజా పుష్కరేణేతి నః శరుతమ
వనవాసమ అథుఃఖార్హొ భార్యయా నయవసత సహ
41 న తస్యాశ్వొ న చ రదొ న భరాతా న చ బాన్ధవాః
వనే నివసతొ రాజఞ శిష్యన్తే సమ కథా చన
42 భవాన హి సంవృతొ వీరైర భరాతృభిర థేవ సంమితైః
బరహ్మకల్పైర థవిజాగ్ర్యైశ చ తస్మాన నార్హసి శొచితుమ
43 [య]
విస్తరేణాహమ ఇచ్ఛామి నలస్య సుమహాత్మనః
చరితం వథతాం శరేష్ఠ తన మమాఖ్యాతుమ అర్హసి