అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 33
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 33) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [థరౌ]
నావమన్యే న గర్హే చ ధర్మం పార్ద కదం చన
ఈశ్వరం కుత ఏవాహమ అవమంస్యే పరజాపతిమ
2 ఆర్తాహం పరలపామీథమ ఇతి మాం విథ్ధి భారత
భూయశ చ విలపిష్యామి సుమనాస తన నిబొధ మే
3 కర్మ ఖల్వ ఇహ కర్తవ్యం జాతేనామిత్రకర్శన
అకర్మాణొ హి జీవన్తి సదావరా నేతరే జనాః
4 ఆ మాతృస్తన పానాచ చ యావచ ఛయ్యొపసర్పణమ
జఙ్గమాః కర్మణా వృత్తిమ ఆప్నువన్తి యుధిష్ఠిర
5 జఙ్గమేషు విశేషేణ మనుష్యా భరతర్షభ
ఇచ్ఛన్తి కర్మణా వృత్తిమ అవాప్తుం పరేత్య చేహ చ
6 ఉత్దానమ అభిజానన్తి సర్వభూతాని భారత
పరత్యక్షం ఫలమ అశ్నన్తి కర్మణాం లొకసాక్షికమ
7 పశ్యామి సవం సముత్దానమ ఉపజీవన్తి జన్తవః
అపి ధాతా విధాతా చ యదాయమ ఉథకే బకః
8 సవకర్మ కురు మా గలాసీః కర్మణా భవ థంశితః
కృత్యం హి యొ ఽభిజానాతి సహస్రే నాస్తి సొ ఽసతి వా
9 తస్య చాపి భవేత కార్యం వివృథ్ధౌ రక్షణే తదా
భక్ష్యమాణొ హయ అనావాపః కషీయతే హిమవాన అపి
10 ఉత్సీథేరన పరజాః సర్వా న కుర్యుః కర్మ చేథ యథి
అపి చాప్య అఫలం కర్మ పశ్యామః కుర్వతొ జనాన
నాన్యదా హయ అభిజానన్తి వృత్తిం లొకే కదం చన
11 యశ చ థిష్ట పరొ లొకే యశ చాయం హఠ వాథకః
ఉభావ అపసథావ ఏతౌ కర్మ బుథ్ధిః పరశస్యతే
12 యొ హి థిష్టమ ఉపాసీనొ నిర్విచేష్టః సుఖం సవపేత
అవసీథేత సుథుర్బుథ్ధిర ఆమొ ఘట ఇవామ్భసి
13 తదైవ హఠ బుథ్ధిర యః శక్తః కర్మణ్య అకర్మకృత
ఆసీత నచిరం జీవేథ అనాద ఇవ థుర్బలః
14 అకస్మాథ అపి యః కశ చిథ అర్దం పరాప్నొతి పూరుషః
తం హఠేనేతి మన్యన్తే స హి యత్నొ న కస్య చిత
15 యచ చాపి కిం చిత పురుషొ థిష్టం నామ లభత్య ఉత
థైవేన విధినా పార్ద తథ థైవమ ఇతి నిశ్చితమ
16 యత సవయం కర్మణా కిం చిత ఫలమ ఆప్నొతి పూరుషః
పరత్యక్షం చక్షుషా థృష్టం తత పౌరుషమ ఇతి సమృతమ
17 సవభావతః పరవృత్తొ ఽనయః పరాప్నొత్య అర్దాన అకారణాత
తత సవభావాత్మకం విథ్ధి ఫలం పురుషసత్తమ
18 ఏవం హఠాచ చ థైవాచ చ సవభావాత కర్మణస తదా
యాని పరాప్నొతి పురుషస తత ఫలం పూర్వకర్మణః
19 ధాతాపి హి సవకర్మైవ తైస తైర హేతుభిర ఈశ్వరః
విథధాతి విభజ్యేహ ఫలం పూర్వకృతం నృణామ
20 యథ ధయయం పురుషం కిం చిత కురుతే వై శుభాశుభమ
తథ ధాతృవిహితం విథ్ధి పూర్వకర్మఫలొథయమ
21 కారణం తస్య థేహొ ఽయం ధాతుః కర్మణి కర్మణి
స యదా పరేరయత్య ఏనం తదాయం కురుతే ఽవశః
22 తేషు తేషు హి కృత్యేషు వినియొక్తా మహేశ్వరః
సర్వభూతాని కౌన్తేయ కారయత్య అవశాన్య అపి
23 మనసార్దాన వినిశ్చిత్య పశ్చాత పరాప్నొతి కర్మణా
బుథ్ధిపూర్వం సవయం ధీరః పురుషస తత్ర కారణమ
24 సంఖ్యాతుం నైవ శక్యాని కర్మాణి పురుషర్షభ
అగార నగరాణాం హి సిథ్ధిః పురుషహైతుకీ
25 తిలే తైలం గవి కషీరం కాష్ఠే పావకమ అన్తతః
ధియా ధిరొ విజానీయాథ ఉపాయం చాస్య సిథ్ధయే
26 తతః పరవర్తతే పశ్చ్చాత కరణేష్వ అస్య సిథ్ధయే
తాం సిథ్ధిమ ఉపజీవన్తి కర్మణామ ఇహ జన్తవః
27 కుశలేన కృతం కర్మ కర్త్రా సాధు వినిశ్చితమ
ఇథం తవ అకుశలేనేతి విశేషాథ ఉపలభ్యతే
28 ఇష్టాపూర్తఫలం న సయాన న శిష్యొ న గురుర భవేత
పురుషః కర్మ సాధ్యేషు సయాచ చేథ అయమ అకారణమ
29 కర్తృత్వాథ ఏవ పురుషః కర్మసిథ్ధౌ పరశస్యతే
అసిథ్ధౌ నిన్థ్యతే చాపి కర్మ నాశః కదం తవ ఇహ
30 సర్వమ ఏవ హఠేనైకే థిష్టేనైకే వథన్త్య ఉత
పురుషప్రయత్నజం కే చిత తరైధమ ఏతన నిరుచ్యతే
31 న చైవైతావతా కాయం మన్యన్త ఇతి చాపరే
అస్తి సర్వమ అథృశ్యం తు థిష్టం చైవ తదా హఠః
థృశ్యతే హి హఠాచ చైవ థిష్టాచ చార్దస్య సంతతిః
32 కిం చిథ థైవాథ ధఠాత కిం చిత కిం చిథ ఏవ సవకర్మతః
పురుషః ఫలమ ఆప్నొతి చతుర్దం నాత్ర కారణమ
కుశలాః పరతిజానన్తి యే తత తవ అవిథుషొ జనాః
33 తదైవ ధాతా భూతానామ ఇష్టానిష్ట ఫలప్రథః
యథి న సయాన న భూతానాం కృపణొ నామ కశ చన
34 యం యమ అర్దమ అభిప్రేప్సుః కురుతే కర్మ పూరుషః
తత తత సఫలమ ఏవ సయాథ యథి న సయాత పురా కృతమ
35 తరిథ్వారామ అర్ద సిథ్ధిం తు నానుపశ్యన్తి యే నరాః
తదైవానర్ద సిథ్ధిం చ యదా లొకాస తదైవ తే
36 కర్తవ్యం తవ ఏవ కర్మేతి మనొర ఏష వినిశ్చయః
ఏకాన్తేన హయ అనీహొ ఽయం పరాభవతి పూరుషః
37 కుర్వతొ హి భవత్య ఏవ పరాయేణేహ యుధిష్ఠిర
ఏకాన్తఫలసిథ్ధిం తు న విన్థత్య అలసః కవ చిత
38 అసంభవే తవ అస్య హేతుః పరాయశ్చిత్తం తు లక్ష్యతే
కృతే కర్మణి రాజేన్థ్ర తదానృణ్యమ అవాప్యతే
39 అలక్ష్మీర ఆవిశత్య ఏనం శయానమ అలసం నరమ
నిఃసంశయం ఫలం లబ్ధ్వా థక్షొ భూతిమ ఉపాశ్నుతే
40 అనర్దం సంశయావస్దం వృణ్వతే ముక్తసంశయాః
ధీరా నరాః కర్మ రతా న తు నిఃసంశయం కవ చిత
41 ఏకాన్తేన హయ అనర్దొ ఽయం వర్తతే ఽసమాసు సాంప్రతమ
న తు నిఃసంశయం న సయాత తవయి కర్మణ్య అవస్దితే
42 అద వా సిథ్ధిర ఏవ సయాన మహిమా తు తదైవ తే
వృకొథరస్య బీభత్సొర భరాత్రొశ చ యమయొర అపి
43 అన్యేషాం కర్మ సఫలమ అస్మాకమ అపి వా పునః
విప్రకర్షేణ బుధ్యేత కృతకర్మా యదా ఫలమ
44 పృదివీం లాఙ్గలేనైవ భిత్త్వా బీజం వపత్య ఉత
ఆస్తే ఽద కర్షకస తూష్ణీం పర్జన్యస తత్ర కారణమ
45 వృష్టిశ చేన నానుగృహ్ణీయాథ అనేనాస తత్ర కర్షకః
యథ అన్యః పురుషః కుర్యాత కృతం తత సకలం మయా
46 తచ చేథ అఫలమ అస్మాకం నాపరాధొ ఽసతి నః కవ చిత
ఇతి ఘొరొ ఽనవవేక్ష్యైవ నాత్మానం తత్ర గర్హయేత
47 కుర్వతొ నార్దసిథ్ధిర మే భవతీతి హ భారత
నిర్వేథొ నాత్ర గన్తవ్యొ థవావ ఏతౌ హయ అస్య కర్మణః
సిథ్ధిర వాప్య అద వాసిథ్ధిర అప్రవృత్తిర అతొ ఽనయదా
48 బహూనాం సమవాయే హి భావానాం కర్మ సిధ్యతి
గుణాభావే ఫలం నయూనం భవత్య అఫలమ ఏవ వా
అనారమ్భే తు న ఫలం న గుణొ థృశ్యతే ఽచయుత
49 థేశకాలావ ఉపాయాంశ చ మఙ్గలం సవస్తి వృథ్ధయే
యునక్తి మేధయా ధీరొ యదాశక్తి యదాబలమ
50 అప్రమత్తేన తత కార్యమ ఉపథేష్టా పరాక్రమః
భూయిష్ఠం కర్మయొగేషు సర్వ ఏవ పరాక్రమః
51 యం తు ధీరొ ఽనవవేక్షేత శరేయాంసం బహుభిర గుణైః
సామ్నైవార్దం తతొ లిప్సేత కర్మ చాస్మై పరయొజయేత
52 వయసనం వాస్య కాఙ్క్షేత వినాశం వా యుధిష్ఠిర
అపి సిన్ధొర గిరేర వాపి కిం పునర మర్త్యధర్మిణః
53 ఉత్దాన యుక్తః సతతం పరేషామ అన్తరైషిణే
ఆనృణ్యమ ఆప్నొతి నరః పరస్యాత్మన ఏవ చ
54 న చైవాత్మావమన్తవ్యః పురుషేణ కథా చన
న హయ ఆత్మపరిభూతస్య భూతిర భవతి భారత
55 ఏవం సంస్దితికా సిథ్ధిర ఇయం లొకస్య భారత
చిత్రా సిథ్ధిగతిః పరొక్తా కాలావస్దా విభాగతః
56 బరాహ్మణం మే పితా పూర్వం వాసయామ ఆస పణ్డితమ
సొ ఽసమా అర్దమ ఇమం పరాహ పిత్రే మే భరతర్షభ
57 నీతిం బృహస్పతిప్రొక్తాం భరాతౄన మే ఽగరాహయత పురా
తేషాం సాంకద్యమ అశ్రౌషమ అహమ ఏతత తథా గృహే
58 స మాం రాజన కర్మవతీమ ఆగతామ ఆహ సాన్త్వయన
శుశ్రూషమాణామ ఆసీనాం పితుర అఙ్కే యుధిష్ఠిర