అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 297
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 297) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [వై]
స థథర్శ హతాన భరాతౄఁల లొకపాలాన ఇవ చయుతాన
యుగాన్తే సమనుప్రాప్తే శక్ర పరతిమగౌరవాన
2 విప్రకీర్ణధనుర బాణం థృష్ట్వా నిహతమ అర్జునమ
భీమసేనం యమౌ చొభౌ నిర్విచేష్టాన గతాయుర అః
3 స థీర్ఘమ ఉష్ణం నిఃశ్వస్య శొకబాష్పపరిప్లుతః
బుథ్ధ్యా విచిన్తయామ ఆస వీరాః కేన నిపాతితాః
4 నైషాం శస్త్రప్రహారొ ఽసతి పథం నేహాస్తి కస్య చిత
భూతం మహథ ఇథం మన్యే భరాతరొ యేన మే హతాః
ఏకాగ్రం చిన్తయిష్యామి పీత్వా వేత్స్యామి వా జలమ
5 సయాత తు థుర్యొధనేనేథమ ఉపాంశు విహితం కృతమ
గన్ధార రాజరచితం సతతం జిహ్మబుథ్ధినా
6 యస్య కార్యమ అకార్యం వా సమమ ఏవ భవత్య ఉత
కస తస్య విశ్వసేథ వీరొ థుర్మతేర అకృతాత్మనః
7 అద వా పురుషైర గూఢైః పరయొగొ ఽయం థురాత్మనః
భవేథ ఇతి మహాబాహుర బహుధా సమచిన్తయత
8 తస్యాసీన న విషేణేథమ ఉథకం థూషితం యదా
ముఖవర్ణాః పరసన్నా మే భరాతౄణామ ఇత్య అచిన్తయత
9 ఏకైకశశ చౌఘబలాన ఇమాన పురుషసత్తమాన
కొ ఽనయః పరతిసమాసేత కాలాన్తకయమాథ ఋతే
10 ఏతేనాధ్యవసాయేన తత తొయమ అవగాఢవాన
గాహమానశ చ తత తొయమ అన్తరిక్షాత స శుశ్రువే
11 [యక్స]
అహం బకః శైవలమత్స్యభక్షొ; మయా నీతాః పరేతవశం తవానుజాః
తవం పఞ్చమొ భవితా రాజపుత్ర; న చేత పరశ్నాన పృచ్ఛతొ వయాకరొషి
12 మా తాత సాహసం కార్షీర మమ పూర్వపరిగ్రహః
పరశ్నాన ఉక్త్వా తు కౌన్తేయ తతః పిబ హరస్వ చ
13 [య]
రుథ్రాణాం వా వసూనాం వా మరుతాం వా పరధానభాక
పృచ్ఛామి కొ భవాన థేవొ నైతచ ఛకునినా కృతమ
14 హిమవాన పారియాత్రశ చ విన్ధ్యొ మలయ ఏవ చ
చత్వారః పర్వతాః కేన పాతితా భువి తేజసా
15 అతీవ తే మహత కర్మకృతం బలవతాం వర
యన న థేవా న గన్ధర్వా నాసురా న చ రాక్షసాః
విషహేరన మహాయుథ్ధే కృతం తే తన మహాథ్భుతమ
16 న తే జానామి యత కార్యం నాభిజానామి కాఙ్క్షితమ
కౌతూహలం మహజ జాతం సాధ్వసం చాగతం మమ
17 యేనాస్మ్య ఉథ్విగ్నహృథయః సముత్పన్న శిరొ జవరః
పృచ్ఛామి భగవంస తస్మాత కొ భవాన ఇహ తిష్ఠతి
18 [యక్స]
యక్షొ ఽహమ అస్మి భథ్రం తే నాస్మి పక్షీ జలే చరః
మయైతే నిహతాః సర్వే భరాతరస తే మహౌజసః
19 [వై]
తతస తామ అశివాం శరుత్వా వాచం స పరుషాక్షరామ
యక్షస్య బరువతొ రాజన్న ఉపక్రమ్య తథా సదితః
20 విరూపాక్షం మహాకాయం యక్షం తాలసముచ్ఛ్రయమ
జవలనార్కప్రతీకాశమ అధృష్యం పర్వతొపమమ
21 సేతుమ ఆశ్రిత్య తిష్ఠన్తం థథర్శ భరతర్షభః
మేఘగన్మీరయా వాచా తర్జయన్తం మహాబలమ
22 [యక్స]
ఇమే తే భరాతరొ రాజన వార్యమాణా మయాసకృత
బలాత తొయం జిహీర్షన్తస తతొ వై సూథితా మయా
23 న పేయమ ఉథకం రాజన పరాణాన ఇహ పరీప్సతా
పార్ద మా సాహసం కార్షీర మమ పూర్వపరిగ్రహః
పరశ్నాన ఉక్త్వా తు కౌన్తేయ తతః పిబ హరస్వ చ
24 [య]
నైవాహం కామయే యక్ష తవ పూర్వపరిగ్రహమ
కామనైతత పరశంసన్తి సన్తొ హి పురుషాః సథా
25 యథాత్మనా సవమ ఆత్మానం పరశంసేత పురుషః పరభొ
యదా పరజ్ఞం తు తే పరశ్నాన పరతివక్ష్యామి పృచ్ఛ మామ
26 [యక్స]
కిం సవిథ ఆథిత్యమ ఉన్నయతి కేచ తస్యాభితశ చరాః
కశ చైనమ అస్తం నయతి కస్మింశ చ పరతితిష్ఠతి
27 [య]
బరహ్మాథ ఇత్య అమున నయతి థేవాస తస్యాభితశ చరాః
ధర్మశ చాస్తం నయతి చ సత్యే చ పరతితిష్ఠతి
28 [యక్స]
కేన సవిచ ఛరొత్రియొ భవతి కేన సవిథ విన్థతే మహత
కేన థవితీయవాన భవతి రాజన కేన చ బుథ్ధిమాన
29 [య]
శరుతేన శరొత్రియొ భవతి తపసా విన్థతే మహత
ధృత్యా థవితీయవాన భవతి బుథ్ధిమాన వృథ్ధసేవయా
30 [యక్ష]
కిం బరాహ్మణానాం థేవత్వం కశ చ ధర్మః సతామ ఇవ
కశ చైషాం మానుషొ భావః కిమ ఏషామ అసతామ ఇవ
31 [య]
సవాధ్యాయ ఏషాం థేవత్వం తప ఏషాం సతామ ఇవ
మరణం మానుషొ భావః పరివాథొ ఽసతామ ఇవ
32 [యక్స]
కిం కషత్రియాణాం థేవత్వం కశ చ ధర్మః సతామ ఇవ
కశ చైషాం మానుషొ భావః కిమ ఏషామ అసతామ ఇవ
33 [య]
ఇష్వస్త్రమ ఏషాం థేవత్వం యజ్ఞ ఏషాం సతామ ఇవ
భయం వై మానుషొ భావః పరిత్యాగొ ఽసతామ ఇవ
34 [యక్స]
కిమ ఏకం యజ్ఞియం సామ కిమ ఏకం యజ్ఞియం యజుః
కా చైకా వృశ్చతే యజ్ఞం కాం యజ్ఞొ నాతివర్తతే
35 [య]
పరాణొ వై యజ్ఞియం సామ మనొ వై యజ్ఞియం యజుః
వాగ ఏకా వృశ్చతే యజ్ఞం తాం యజ్ఞొ నాతివర్తతే
36 [యక్స]
కిం సవిథ ఆపతతాం శరేష్ఠం బీజం నిపతతాం వరమ
కిం సవిత పరతిష్ఠమానానాం కిం సవిత పరవథతాం వరమ
37 [య]
వర్షమ ఆపతతాం శరేష్ఠం బీజం నిపతతాం వరమ
గావః పరతిష్ఠమానానాం పుత్రః పరవథతాం వరః
38 [యక్స]
ఇన్థ్రియార్దాన అనుభవన బుథ్ధిమాఁల లొకపూజితః
సంమతః సర్వభూతానామ ఉచ్ఛ్వసన కొ న జీవతి
39 [య]
థేవతాతిదిభృత్యానాం పితౄణామ ఆత్మనశ చ యః
న నిర్వపతి పఞ్చానామ ఉచ్ఛ్వసన న స జీవతి
40 [యక్స]
కిం సవిథ గురుతరం భూమేః కిం సవిథ ఉచ్చతరం చ ఖాత
కిం సవిచ ఛీఘ్రతరం వాయొః కిం సవిథ బహుతరం నృణామ
41 [య]
మాతా గురుతరా భూమేః పితా ఉచ్చరతశ చ ఖాత
మనొ శీఘ్రతరం వాయొశ చిన్తా బహుతరీ నృణామ
42 [యక్స]
కిం సవిత సుప్తం న నిమిషతి కిం సవిజ జాతం న చొపతి
కస్య సవిథ ధృథయం నాస్తి కిం సవిథ వేగేన వర్ఘతే
43 [య]
మత్స్యః సుప్తొ న నిమిషత్య అణ్డం జాతం న చొపతి
అశ్మనొ హృథయం నాస్తి నథీవేగేన వర్ధతే
44 [యక్స]
కిం సవిత పరవసతొ మిత్రం కిం సవిన మిత్రం గృహే సతః
ఆతురస్య చ కిం మిత్రం కిం సవిన మిత్రం మరిష్యతః
45 [య]
సార్దః పరవసతొ మిత్రం భార్యా మిత్రం గృహే సతః
ఆతురస్య భిషన మిత్రం థానం మిత్రం మరిష్యతః
46 [యక్స]
కిం సవిథ ఏకొ విచరతి జాతః కొ జాయతే పునః
కిం సవిథ ధిమస్య భైషజ్యం కిం సవిథ ఆవపనం మహత
47 [య]
సూర్య ఏకొ విచరతి చన్థ్రమా జాయతే పునః
అగ్నిర హిమస్య భైషజ్యం భూమిర ఆపవనం మహత
48 [యక్స]
కిం సవిథ ఏకపథం ధర్మ్యం కిం సవిథ ఏకపథం యశః
కిం సవిథ ఏకపథం సవర్గ్యం కిం సవిథ ఏకపథం సుఖమ
49 [య]
థాక్ష్యమ ఏకపథం ధర్మ్యం థానమ ఏకపథం యశః
సత్యమ ఏకపథం సవర్గ్యం శీలమ ఏకపథం సుఖమ
50 [యక్స]
కిం సవిథ ఆత్మా మనుష్యస్య కిం సవిథ థైవకృతః సఖా
ఉపజీవనం కిం సవిథ అస్య కిం సవిథ అస్య పరాయణమ
51 [య]
పుత్ర ఆత్మా మనుష్యస్య భార్యా థైవకృతః సఖా
ఉపజీవనం చ పర్జన్యొ థానమ అస్య పరాయణమ
52 [యక్స]
ధన్యానామ ఉత్తమం కిం సవిథ ధనానాం కిం సవిథ ఉత్తమమ
లాభానామ ఉత్తమం కిం సవిత కిం సుఖానాం తదొత్తమమ
53 [య]
ధన్యానామ ఉత్తమం థాక్ష్యం ధనానామ ఉత్తమం శరుతమ
లాభానాం శరేష్ఠమ ఆరొగ్యం సుఖానాం తుష్టిర ఉత్తమా
54 [యక్స]
కశ చ ధర్మః పరొ లొకే కశ చ ధర్మః సథా ఫలః
కిం నియమ్య న శొచన్తి కైశ చ సంధిర న జీర్యతే
55 [య]
ఆనృశంస్యం పరొ ధర్మస తరయీధర్మః సథా ఫలః
అనొ యమ్య న శొచన్తి సథ్భిః సంధిర న జీర్యతే
56 [యక్స]
కిం ను హిత్వా పరియొ భవతి కిం ను హిత్వా న శొచతి
కిం ను హిత్వార్దవాన భవతి కిం ను హిత్వా సుఖీ భవేత
57 [య]
మానం హిత్వా పరియొ భవతి కరొధం హిత్వా న శొచతి
కామం హిత్వార్దవాన భవతి లొభం హిత్వా సుఖూ భవేత
58 [యక్స]
మృతం కదం సయాత పురుషః కదం రాష్ట్రం మృతం భవేత
శరాధం మృతం కదం చ సయాత కదం యజ్ఞొ మృతొ భవేత
59 [య]
మృతొ థరిథ్రః పురుషొ మృతం రాష్ట్రమ అరాజకమ
మృతమ అశ్రొత్రియం శరాథ్ధం మృతొ యజ్ఞొ తవ అథక్షిణః
60 [యక్స]
కా థిక కిమ ఉథకం పరొక్తం కిమ అన్నం పార్ద కిం విషమ
శరాథ్ధస్య కాలమ ఆఖ్యాహి తతః పిబ హరస్వ చ
61 [య]
సన్తొ థిగ జలమ ఆకాశం గౌర అన్నం పరార్దనా విషమ
శరాథ్ధస్య బరాహ్మణః కాలః కదం వా యక్ష మన్యసే
62 [యక్స]
వయాఖ్యాతా మే తవయా పరశ్నా యాదాతద్యం పరంతప
పురుషం తవ ఇథానీమ ఆఖ్యాహి యశ చ సర్వధనీ నరః
63 [య]
థివం సపృశతి భూమిం చ శబ్థః పుణ్యస్య కర్మణః
యావత స శబ్థొ భవతి తావత పురుష ఉచ్యతే
64 తుల్యే పరియాప్రియే యస్య సుఖథుఃఖే తదైవ చ
అతీతానాగతే చొభే స వై సర్వధనీ నరః
65 [యక్స]
వయాఖ్యాతః పురుషొ రాజన యశ చ సర్వధనీ నరః
తస్మాత తవైకొ భరాతౄణాం యమ ఇచ్ఛసి స జీవతు
66 [య]
శయామొ య ఏష రక్తాక్షొ బృహచ ఛాల ఇవొథ్గతః
వయూఢొరస్కొ మహాబాహుర అఙ్కులొ యక్ష జీవతు
67 [యక్స]
పరియస తే భీమసేనొ ఽయమ అర్జునొ వః పరాయణమ
స కస్మాన నకులం రాజన సాపత్నం జీవమ ఇచ్ఛసి
68 యస్య నాగసహస్రేణ థశ సంఖ్యేన వై బలమ
తుల్యం తం భీమమ ఉత్సృజ్య నకులం జీవమ ఇచ్ఛసి
69 తదైనం మనుజాః పరాహుర భీమసేనం పరియం తవ
అద కేనానుభావేన సాపత్నం జీవమ ఇచ్ఛసి
70 యస్య బాహుబలం సర్వే పాణ్డవాః సముపాశ్రితాః
అర్జునం తమ అపాహాయ నకులం జీవమ ఇచ్ఛసి
71 [య]
ఆనృశంస్య పరొ ధర్మః పరమార్దాచ చ మే మతమ
ఆనృశంస్యం చికీర్షామి నకులొ యక్ష జీవతు
72 ధర్మశీలః సథా రాజా ఇతి మాం మానవా విథుః
సవధర్మాన న చలిష్యామి నకులొ యక్ష జీవతు
73 యదా కున్తీ తదా మాథ్రీ విశేషొ నాస్తి మే తయొః
మాతృభ్యాం సమమ ఇచ్ఛామి నకులొ యక్ష జీవతు
74 [యక్స]
యస్య తే ఽరదాచ చ కామాచ చ ఆనృశంస్యం పరం మతమ
అస్మాత తే భరాతరః సర్వే జీవన్తు భరతర్షభ