అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 261
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 261) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [య]
ఉక్తం భగవతా జన్మ రామాథీనాం పృదక పృదక
పరస్దాన కారణం బరహ్మఞ శరొతుమ ఇచ్ఛామి కద్యతామ
2 కదం థాశరదీం వీరౌ భరాతరౌ రామలక్ష్మణౌ
పరస్దాపితౌ వనం బరహ్మ మైదిలీ చ యశస్వినీ
3 [మార్క]
జాతపుత్రొ థశరదః పరీతిమాన అభవన నృపః
కరియా రతిర ధర్మపరః సతతం వృథ్ధసేవితా
4 కరమేణ చాస్య తే పుత్రా వయవర్ధన్త మహౌజసః
వేథేషు సహరస్యేషు ధనుర్వేథే చ పారగాః
5 చరితబ్రహ్మచర్యాస తే కృతథారాశ చ పార్దివ
యథా తథా థశరదః పరీతిమాన అభవత సుఖీ
6 జయేష్ఠొ రామొ ఽభవత తేషాం రమయామ ఆస హి పరజాః
మనొహరతయా ధీమాన పితుర హృథయతొషణః
7 తతః స రాజా మతిమాన మత్వాత్మానం వయొ ఽధికమ
మన్త్రయామ ఆస సవిచైర ధర్మజ్ఞైశ చ పురొహితైః
8 అభిషేకాయ రామస్య యౌవరాజ్యేన భారత
పరాప్తకాలం చ తే సర్వే మేనిరే మన్త్రసత్తమాః
9 లొహితాక్షం మహాబాహుం మత్తమాతఙ్గగామినమ
థీర్ఘబాహుం మహొరస్కం నీలకుఞ్చిత మూర్ధజమ
10 థీప్యమానం శరియా వీరం శక్రాథ అనవమం బలే
పారగం సర్వధర్మాణాం బృహస్పతిసమం మతౌ
11 సర్వానురక్త పరకృతిం సర్వవిథ్యా విశారథమ
జితేన్థ్రియమ అమిత్రాణామ అపి థృష్టిమనొహరమ
12 నియన్తారమ అసాధూనాం గొప్తారం ధర్మచారిణామ
ధృతిమన్తమ అనాధృష్యం జేతారమ అపరాజితమ
13 పుత్రం రాజా థశరదః కౌసల్యానన్థవర్ధనమ
సంథృశ్య పరమాం పరీతిమ అగచ్ఛత కురునన్థన
14 చిన్తయంశ చ మహాతేజా గుణాన రామస్య వీర్యవాన
అభ్యభాషత భథ్రం తే పరీయమాణః పురొహితమ
15 అథ్య పుష్యొ నిశి బరహ్మన పుణ్యం యొగమ ఉపైష్యతి
సంభారాః సంభ్రియన్తాం మే రామశ చొపనిమన్త్ర్యతామ
16 ఇతి తథ రాజవచనం పరతిశ్రుత్యాద మన్దరా
కైకేయీమ అభిగమ్యేథం కాలే వచనమ అబ్రవీత
17 అథ్య కైకేయి థౌర్భాగ్యం రాజ్ఞా తే ఖయాపితం మహత
ఆశీవిషస తవాం సంక్రుథ్ధశ చణ్డొ థశతి థుర్భగే
18 సుభగా ఖలు కౌసల్యా యస్యాః పుత్రొ ఽభిషేక్ష్యతే
కుతొ హి తవ సౌభాగ్యం యస్యాః పుత్రొ న రాజ్యభాక
19 సా తథ వచనమ ఆజ్ఞాయ సర్వాభరణభూషితా
వేథీ విలగ్నమధ్యేవ బిభ్రతీ రూపమ ఉత్తమమ
20 వివిక్తే పతిమ ఆసాథ్య హసన్తీవ శుచిస్మితా
పరణయం వయఞ్జయన్తీవ మధురం వాక్యమ అబ్రవీత
21 సత్యప్రతిజ్ఞ యన మే తవం కామమ ఏకం నిసృష్టవాన
ఉపాకురుష్వ తథ రాజంస తస్మాన ముచ్యస్వ సంకటాత
22 [రాజా]
వరం థథాని తే హన్త తథ్గృహాణ యథ ఇచ్ఛసి
అవధ్యొ వధ్యతాం కొ ఽథయ వధ్యః కొ ఽథయ విముచ్యతామ
23 ధనం థథాని కస్యాథ్య హరియతాం కస్య వా పునః
బరాహ్మణ సవాథ ఇహాన్యత్ర యత కిం చిథ విత్తమ అస్తి మే
24 [మార్క]
సా తథ వచనమ ఆజ్ఞాయ పరిగృహ్య నరాధిపమ
ఆత్మనొ బలమ ఆజ్ఞాయ తత ఏనమ ఉవాచ హ
25 ఆభిషేచనికం యత తే రామార్దమ ఉపకల్పితమ
భరతస తథ అవాప్నొతు వనం గచ్ఛతు రాఘవః
26 స తథ రాజా వచొ శరుత్వా విప్రియం థారుణొథయమ
థుఃఖార్తొ భరతశ్రేష్ఠ న కిం చిథ వయాజహార హ
27 తతస తదొక్తం పితరం రామొ విజ్ఞాయ వీర్యవాన
వనం పరతస్దే ధర్మాత్మా రాజా సత్యొ భవత్వ ఇతి
28 తమ అన్వగచ్ఛల లక్ష్మీవాన ధనుష్మాఁల లక్ష్మణస తథా
సీతా చ భార్యా భథ్రం తే వైథేహీ జనకాత్మజా
29 తతొ వగం గతే రామే రాజా థశరదస తథా
సమయుజ్యత థేహస్య కాలపర్యాయ ధర్మణా
30 రామస తు గతమ ఆజ్ఞాయ రాజానం చ తదాగతమ
ఆనాయ్య భరతం థేవీ కైకేయీ వాక్యమ అబ్రవీత
31 గతొ థశరదః సవర్గం వనస్దౌ రామలక్ష్మణౌ
గృహాణ రాజ్యం విపులం కషేమం నిహతకణ్టకమ
32 తామ ఉవాచ స ధర్మాత్మా నృశంసం బత తే కృతమ
పతిం హిత్వా కులం చేథమ ఉత్సాథ్య ధనలుబ్ధయా
33 అయశొ పాతయిత్వా మే మూర్ధ్ని తవం కులపాంసనే
సకామా భవ మే మాతర ఇత్య ఉక్త్వా పరరురొథ హ
34 స చారిత్వం విశొధ్యాద సర్వప్రకృతిసంనిధౌ
అన్వయాథ భరాతరం రామం వినివర్తన లాలసః
35 కౌసల్యాం చ సుమిత్రాం చ కైకేయీం చ సుథుఃఖితః
అగ్రే పరస్దాప్య యానైః స శత్రుఘ్నసహితొ యయౌ
36 వసిష్ఠ వామథేవాభ్యాం విప్రైశ చాన్యైః సహస్రశః
పౌరజానపథైః సార్ధం రామా నయనకాఙ్క్షయా
37 థథర్శ చిత్రకూటస్దం స రామం సహ లక్ష్మణమ
తాపసానామ అలంకారం ధారయన్తం ధనుర్ధరమ
38 విసర్జితః స రామేణ పితుర వచనకారిణా
నన్థిగ్రామే ఽకరొథ రాజ్యం పురస్కృత్యాస్య పాథుకే
39 రామస తు పునర ఆశఙ్క్య పౌరజానపథాగమమ
పరవివేశ మహారణ్యం శరభఙ్గాశ్రమం పరతి
40 సత్కృత్య శరభఙ్గం స థణ్డకారణ్యమ ఆశ్రితః
నథీం గొథావరీం రమ్యామ ఆశ్రిత్య నయవసత తథా
41 వసతస తస్య రామస్య తతః శూర్పణఖాకృతమ
ఖరేణాసీన మహథ వైరం జనస్దాననివాసినా
42 రక్షార్దం తాపసానాం చ రాఘవొ ధర్మవత్సలః
చతుర్థశసహస్రాణి జఘాన భువి రక్షసామ
43 థూషణం చ ఖరం చైవ నిహత్య సుమహాబలౌ
చక్రే కషేమం పునర ధీమాన ధర్మారణ్యం సరాఘవః
44 హతేషు తేషు రక్షః సుతతః శూర్పణఖా పునః
యయౌ నికృత్తనాసౌష్ఠీ లఙ్కాం భరాతుర నివేశనమ
45 తతొ రావణమ అభ్యేత్య రాక్షసీ థుఃఖమూర్ఛితా
పపాత పాథయొర భరాతుః సంశుష్క రుధిరాననా
46 తాం తదా వికృతాం థృష్ట్వా రావణః కరొధమూర్ఛితః
ఉత్పపాతాసనాత కరుథ్ధొ థన్తైర థన్తాన ఉపస్పృశన
47 సవాన అమాత్యాన విసృజ్యాద వివిక్తే తామ ఉవాచ సః
కేహాస్య ఏవం కృతా భథ్రే మామ అచిన్త్యావమన్య చ
48 కః శూలం తీక్ష్ణమ ఆసాథ్య సర్వగాత్రైర నిషేవితే
కః శిరస్య అగ్నిమ ఆథాయ విశ్వస్తః సవపతే సుఖమ
49 ఆశీవిషం ఘొరతరం పాథేన సమృశతీహ కః
సింహం కేసరిణం కశ చ థంష్ట్రాసు సపృశ్య తిష్ఠతి
50 ఇత్య ఏవం బరువతస తస్య సరొతొభ్యస తేజసొ ఽరచిషః
నిశ్చేరుర థహ్యతొ రాత్రౌ వృక్షస్యేవ సవరన్ధ్రతః
51 తస్య తత సర్వమ ఆచఖ్యౌ భగినీ రామవిక్రమమ
సవరథూషణ సంయుక్తం రాక్షసానాం పరాభవమ
52 స నిశ్చిత్య తతః కృత్యం సవసారమ ఉపసాన్త్వ్య చ
ఊర్ధ్వమ ఆచక్రమే రాజా విధాయ నగరే విధిమ
53 తరికూటం సమతిక్రమ్య కాలపర్వతమ ఏవ చ
థథర్శ మకరావాసం గమ్భీరొథం మహొథధిమ
54 తమ అతీత్యాద గొకర్ణమ అభ్యగచ్ఛథ థశాననః
థయితం సదానమ అవ్యగ్రం శూలపాణేర మహాత్మనః
55 తత్రాభ్యగచ్ఛన మారీచం పూర్వామాత్యం థశాననః
పురా రామ భయాథ ఏవ తాపస్యం సముపాశ్రితమ