అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 198
| ←ముందరి అధ్యాయము | వ్యాస మహాభారతము (అరణ్య పర్వము - అధ్యాయము - 198) వేద వ్యాసుడు |
తరువాతి అధ్యాయము→ |
| వ్యాస మహాభారతము | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||||||||||
1 [మార్క]
చిన్తయిత్వా తథ ఆశ్చర్యం సత్రియా పరొక్తమ అశేషతః
వినిన్థన స థవిజొ ఽఽతమానమ ఆగః కృత ఇవాబభౌ
2 చిన్తయానః స ధర్మస్య సూక్ష్మాం గతిమ అదాబ్రవీత
శరథ్థధానేన భావ్యం వై గచ్ఛామి మిదిలామ అహమ
3 కృతాత్మా ధర్మవిత తస్యాం వయాధొ నివసతే కిల
తం గచ్ఛామ్య అహమ అథ్యైవ ధర్మం పరష్టుం తపొధనమ
4 ఇతి సంచిన్త్య మనసా శరథ్థధానః సత్రియా వచః
బలాకా పరత్యయేనాసౌ ధర్మ్యైశ చ వచనైః శుభైః
సంప్రతస్దే స మిదిలాం కౌతూహలసమన్వితః
5 అతిక్రామన్న అరణ్యాని గరామాంశ చ నగరాణి చ
తతొ జగామ మిదిలాం జనకేన సురక్షితామ
6 ధర్మసేతు సమాకీర్ణాం యజ్ఞొత్సవ వతీం శుభామ
గొపురాట్టాలకవతీం గృహప్రాకారశొభితామ
7 పరవిశ్య స పురీం రమ్యాం విమానైర బహుభిర వృతామ
పణ్యైశ చ బహుభిర యుక్తాం సువిభక్తమహాపదామ
8 అశ్వై రదైస తదా నాగైర యానైశ చ బహుభిర వృతామ
హృష్టపుష్ట జనాకీర్ణాం నిత్యొత్సవ సమాకులామ
9 సొ ఽపశ్యథ బహు వృత్తాన్తాం బరాహ్మణః సమతిక్రమన
ధర్మవ్యాధమ అపృచ్ఛచ చ స చాస్య కదితొ థవిజైః
10 అపశ్యత తత్ర గత్వా తం సూనా మధ్యే వయవస్దితమ
మార్గమాహిష మాంసాని విక్రీణన్తం తపస్వినమ
ఆకులత్వాత తు కరేతౄణామ ఏకాన్తే సంస్దితొ థవిజః
11 స తు జఞాత్వా థవిజం పరాప్తం సహసా సంభ్రమొత్దితః
ఆజగామ యతొ విప్రః సదిత ఏకాన్త ఆసనే
12 [వయాధ]
అభివాథయే తవా భగవన సవాగతం తే థవిజొత్తమ
అహం వయాధస తు భథ్రం తే కిం కరొమి పరశాధి మామ
13 ఏకపత్న్యా యథ ఉక్తొ ఽసి గచ్ఛ తవం మిదిలామ ఇతి
జానామ్య ఏతథ అహం సర్వం యథర్దం తవమ ఇహాగతః
14 [మార్క]
శరుత్వా తు తస్య తథ వాక్యం స విప్రొ భృశహర్షితః
థవితీయమ ఇథమ ఆశ్చర్యమ ఇత్య అచిన్తయత థవిజః
15 అథేశస్దం హి తే సదానమ ఇతి వయాధొ ఽబరవీథ థవిజమ
గృహం గచ్ఛావ భగవన యథి రొచయసే ఽనఘ
16 బాఢమ ఇత్య ఏవ సంహృష్టొ విప్రొ వచనమ అబ్రవీత
అగ్రతస తు థవిజం కృత్వా స జగామ గరహాన పరతి
17 పరవిశ్య చ గృహం రమ్యమ ఆసనేనాభిపూజితః
పాథ్యమ ఆచమనీయం చ పరతిగృహ్య థవిజొత్తమః
18 తతః సుఖొపవిష్టస తం వయాధం వచనమ అబ్రవీత
కర్మైతథ వై న సథృశం భవతః పరతిభాతి మే
అనుతప్యే భృశం తాత తవ ఘొరేణ కర్మణా
19 [వయాధ]
కులొచితమ ఇథం కర్మ పితృపైతామహం మమ
వర్తమానస్య మే ధర్మే సవే మన్యుం మా కృదా థవిజ
20 ధాత్రా తు విహితం పూర్వం కర్మ సవం పాలయామ్య అహమ
పరయత్నాచ చ గురూ వృథ్ధౌ శుశ్రూషే ఽహం థవిజొత్తమ
21 సత్యం వథే నాభ్యసూయే యదాశక్తి థథామి చ
థేవతాతిదిభృత్యానామ అవశిష్టేన వర్తయే
22 న కుత్సయామ్య అహం కిం చిన న గర్హే బలవత్తరమ
కృతమ అన్వేతి కర్తారం పురా కర్మ థవిజొత్తమ
23 కృషిగొరక్ష్య వాణిజ్యమ ఇహ లొకస్య జీవనమ
థణ్డనీతిస తరయీ విథ్యా తేన లొకా భవన్త్య ఉత
24 కర్మ శూథ్రే కృషిర వైశ్యే సంగ్రామః కషత్రియే సమృతః
బరహ్మచర్యం తపొ మన్త్రాః సత్యం చ బరాహ్మణే సథా
25 రాజా పరశాస్తి ధర్మేణ సవకర్మ నిరతాః పరజాః
వికర్మాణశ చ యే కే చిత తాన యునక్తి సవకర్మసు
26 భేతవ్యం హి సథా రాజ్ఞాం పరజానామ అధిపా హి తే
మారయన్తి వికర్మస్దం లుబ్ధా మృగమ ఇవేషుభిః
27 జనకస్యేహ విప్రర్షే వికర్మస్దొ న విథ్యతే
సవకర్మ నిరతా వర్ణాశ చత్వారాపి థవిజొత్తమ
28 స ఏష జనకొ రాజా థుర్వృత్తమ అపి చేత సుతమ
థణ్డ్యం థణ్డే నిక్షిపతి తదా న గలాతి ధార్మికమ
29 సుయుక్తచారొ నృపతిః సర్వం ధర్మేణ పశ్యతి
శరీశ చ రాజ్యం చ థణ్డశ చ కషత్రియాణాం థవిజొత్తమ
30 రాజానొ హి సవధర్మేణ శరియమ ఇచ్ఛన్తి భూయసీమ
సర్వేషామ ఏవ వర్ణానాం తరాతా రాజా భవత్య ఉత
31 పరేణ హి హతాన బరహ్మన వరాహమహిషాన అహమ
న సవయం హన్మి విప్రర్షే విక్రీణామి సథా తవ అహమ
32 న భక్షయామి మాంసాని ఋతుగామీ తదా హయ అహమ
సథొపవాసీ చ తదా నక్తభొజీ తదా థవిజ
33 అశీలశ చాపి పురుషొ భూత్వా భవతి శీలవాన
పరాణి హింసా రతశ చాపి భవతే ధార్మికః పునః
34 వయభిచారాన నరేన్థ్రాణాం ధర్మః సంకీర్యతే మహాన
అధర్మొ వర్ధతే చాపి సంకీర్యన్తే తదా పరజాః
35 ఉరుణ్డా వామనాః కుబ్జాః సదూలశీర్షాస తదైవ చ
కలీబాశ చాన్ధాశ చ జాయన్తే బధిరా లమ్బచూచుకాః
పార్దివానామ అధర్మత్వాత పరజానామ అభవః సథా
36 స ఏష రాజా జనకః సర్వం ధర్మేణ పశ్యతి
అనుగృహ్ణన పరజాః సర్వాః సవధర్మనిరతాః సథా
37 యే చైవ మాం పరశంసన్తి యే చ నిన్థన్తి మానవాః
సర్వాన సుపరిణీతేన కర్మణా తొషయామ్య అహమ
38 యే జీవన్తి సవధర్మేణ సంభుఞ్జన్తే చ పార్దివాః
న కిం చిథ ఉపజీవన్తి థక్షా ఉత్దాన శీలినః
39 శక్త్యాన్న థానం సతతం తితిక్షా ధర్మనిత్యతా
యదార్హం పరతిపూజా చ సర్వభూతేషు వై థయా
తయాగాన నాన్యత్ర మర్త్యానాం గుణాస తిష్ఠన్తి పూరుషే
40 మృషావాథం పరిహరేత కుర్యాత పరియమ అయాచితః
న చ కామాన న సంరమ్భాన న థవేషాథ ధర్మమ ఉత్సృజేత
41 పరియే నాతిభృశం హృష్యేథ అప్రియే న చ సంజ్వరేత
న ముహ్యేథ అర్దకృచ్ఛ్రేషు న చ ధర్మం పరిత్యజేత
42 కర్మ చేత కిం చిథ అన్యత సయాథ ఇతరన న సమాచరేత
యత కల్యాణమ అభిధ్యాయేత తత్రాత్మానం నియొజయేత
43 న పాపం పరతి పాపః సయాత సాధుర ఏవ సథా భవేత
ఆత్మనైవ హతః పాపొ యః పాపం కర్తుమ ఇచ్ఛతి
44 కర్మ చైతథ అసాధూనాం వృజినానామ అసాధువత
న ధర్మొ ఽసతీతి మన్వానాః శుచీన అవహసన్తి యే
అశ్రథ్థధానా ధర్మస్య తే నశ్యన్తి న సంశయః
45 మహాథృతిర ఇవాధ్మాతః పాపొ భవతి నిత్యథా
మూఢానామ అవలిప్తానామ అసారం భాషితం భవేత
థర్శయత్య అన్తరాత్మానం థివా రూపమ ఇవాంశుమాన
46 న లొకే రాజతే మూర్ఖః కేవలాత్మ పరశంసయా
అపి చేహ మృజా హీనః కృతవిథ్యః పరకాశతే
47 అబ్రువన కస్య చిన నిన్థామ ఆత్మపూజామ అవర్ణయన
న కశ చిథ గుణసంపన్నః పరకాశొ భువి థృశ్యతే
48 వికర్మణా తప్యమానః పాపాథ విపరిముచ్యతే
నైతత కుర్యాం పునర ఇతి థవితీయాత పరిముచ్యతే
49 కర్మణా యేన తేనేహ పాపాథ థవిజ వరొత్తమ
ఏవం శరుతిర ఇయం బరహ్మన ధర్మేషు పరిథృశ్యతే
50 పాపాన్య అబుథ్ధ్వేహ పురా కృతాని; పరాగ ధర్మశీలొ వినిహన్తి పశ్చాత
ధర్మొ బరహ్మన నుథతే పూరుషాణాం; యత కుర్వతే పాపమ ఇహ పరమాథాత
51 పాపం కృత్వా హి మన్యేత నాహమ అస్మీతి పూరుషః
చికీర్షేథ ఏవ కల్యాణం శరథ్థధానొ ఽనసూయకః
52 వసనస్యేవ ఛిథ్రాణి సాధూనాం వివృణొతి యః
పాపం చేత పురుషః కృత్వా కల్యాణమ అభిపథ్యతే
ముచ్యతే సర్వపాపేభ్యొ మహాభ్రైర ఇవ చన్థ్రమాః
53 యదాథిత్యః సముథ్యన వై తమొ సర్వం వయపొహతి
ఏవం కల్యాణమ ఆతిష్ఠన సర్వపాపైః పరముచ్యతే
54 పాపానాం విథ్ధ్య అధిష్ఠానం లొభమ ఏవ థవిజొత్తమ
లుబ్ధాః పాపం వయవస్యన్తి నరా నాతిబహు శరుతాః
అధర్మా ధర్మరూపేణ తృణైః కూపా ఇవావృతాః
55 తేషాం థమః పవిత్రాణి పరలాపా ధర్మసంశ్రితాః
సర్వం హి విథ్యతే తేషు శిష్టాచారః సుథుర్లభః
56 [మార్క]
స తు విప్రొ మహాప్రాజ్ఞొ ధర్మవ్యాధమ అపృచ్ఛత
శిష్టాచారం కదమ అహం విథ్యామ ఇతి నరొత్తమ
ఏతన మహామతే వయాధ పరబ్రవీహి యదాతదమ
57 [వయాధ]
యజ్ఞొ థానం తపొ వేథాః సత్యం చ థవిజసత్తమ
పఞ్చైతాని పవిత్రాణి శిష్టాచారేషు నిత్యథా
58 కామక్రొధౌ వశే కృత్వా థమ్భం లొభమ అనార్జవమ
ధర్మ ఇత్య ఏవ సంతుష్టాస తే శిష్టాః శిష్టసంమతాః
59 న తేషాం విథ్యతే ఽవృత్తం యజ్ఞస్వాధ్యాయశీలినామ
ఆచార పాలనం చైవ థవితీయం శిష్టలక్షణమ
60 గురుశుశ్రూషణం సత్యమ అక్రొధొ థానమ ఏవ చ
ఏతచ చతుష్టయం బరహ్మఞ శిష్టాచారేషు నిత్యథా
61 శిష్టాచారే మనొ కృత్వా పరతిష్ఠాప్య చ సర్వశః
యామ అయం లభతే తుష్టిం సా న శక్యా హయ అతొ ఽనయదా
62 వేథస్యొపనిషత సత్యం సత్యస్యొపనిషథ థమః
థమస్యొపనిషత తయాగః శిష్టాచారేషు నిత్యథా
63 యే తు ధర్మమ అసూయన్తే బుథ్ధిమొహాన్వితా నరాః
అపదా గచ్ఛతాం తేషామ అనుయాతాపి పీడ్యతే
64 యే తు శిష్టాః సునియతాః శరుతిత్యాగపరాయణాః
ధర్మ్యం పన్దానమ ఆరూఢాః సత్యధర్మపరాయణాః
65 నియచ్ఛన్తి పరాం బుథ్ధిం శిష్టాచారాన్వితా నరాః
ఉపాధ్యాయ మతే యుక్తాః సదిత్యా ధర్మార్దథర్శినః
66 నాస్తికాన భిన్నమర్యాథాన కరూరాన పాపమతౌ సదితాన
తయజ తాఞ జఞానమ ఆశ్రిత్య ధార్మికాన ఉపసేవ్య చ
67 కాలలొభ గరహాకీర్ణాం పఞ్చేన్థ్రియ జలాం నథీమ
నావం ధృతిమయీం కృత్వా జన్మ థుర్గాణి సంతర
68 కరమేణ సంచితొ ధర్మొ బుథ్ధియొగమయొ మహాన
శిష్టాచారే భవేత సాధూ రాగః శుక్లేవ వాససి
69 అహింసా సత్యవచనం సర్వభూతహితం పరమ
అహింసా పరమొ ధర్మః స చ సత్యే పరతిష్ఠితః
సత్యే కృత్వా పరతిష్ఠాం తు పరవర్తన్తే పరవృత్తయః
70 సత్యమ ఏవ గరీయస తు శిష్టాచార నిషేవితమ
ఆచారశ చ సతాం ధర్మః సన్తశ చాచార లక్షణః
71 యొ యదా పరకృతిర జన్తుః సవాం సవాం పరకృతిమ అశ్నుతే
పాపాత్మా కరొధకామాథీన థొషాన ఆప్నొత్య అనాత్మవాన
72 ఆరమ్భొ నయాయయుక్తొ యః స హి ధర్మ ఇతి సమృతః
అనాచారస తవ అధర్మేతి ఏతచ ఛిష్టానుశాసనమ
73 అక్రుధ్యన్తొ ఽనసూయన్తొ నిరహంకార మత్సరాః
ఋజవః శమ సంపన్నాః శిష్టాచారా భవన్తి తే
74 తరైవిథ్య వృథ్ధాః శుచయశ వృత్తవన్తొ మనస్వినః
గురుశుశ్రూషవొ థాన్తాః శిష్టాచారా భవన్త్య ఉత
75 తేషామ అథీనసత్త్వానాం థుష్కరాచార కర్మణామ
సవైః కర్మభిః సత్కృతానాం ఘొరత్వం సంప్రణశ్యతి
76 తం సథ ఆచారమ ఆశ్చర్యం పురాణం శాశ్వతం ధరువమ
ధర్మం ధర్మేణ పశ్యన్తః సవర్గం యాన్తి మనీషిణః
77 ఆస్తికా మానహీనాశ చ థవిజాతిజనపూజకాః
శరుతవృత్తొపసంపన్నాస తే సన్తః సవర్గగామినః
78 వేథొక్తః పరమొ ధర్మొ ధర్మశాస్త్రేషు చాపరః
శిష్టాచీర్ణశ చ శిష్టానాం తరివిధం ధర్మలక్షణమ
79 పారణం చాపి విథ్యానాం తీర్దానామ అవగాహనమ
కషమా సత్యార్జవం శౌచం శిష్టాచార నిథర్శనమ
80 సర్వభూతథయావన్తొ అహింసా నిరతాః సథా
పరుషం న పరభాషన్తే సథా సన్తొ థవిజ పరియాః
81 శుభానామ అశుభానాం చ కర్మణాం ఫలసంచయే
విపాకమ అభిజానన్తి తే శిష్టాః శిష్టసంమతాః
82 నయాయొపేతా గుణొపేతాః సర్వలొకహితైషిణః
సన్తః సవర్గజితః శుక్లాః సంనివిష్టాశ చ సత్పదే
83 థాతారః సంవిభక్తారొ థీనానుగ్రహ కారిణః
సర్వభూతథయావన్తస తే శిష్టాః శిష్టసంమతాః
84 సర్వపూజ్యాః శరుతధనాస తదైవ చ తపస్వినః
థాననిత్యాః సుఖాఁల లొకాన ఆప్నువన్తీహ చ శరియమ
85 పీడయా చ కలత్రస్య భృత్యానాం చ సమాహితాః
అతిశక్త్యా పరయచ్ఛన్తి సన్తః సథ్భిః సమాగతాః
86 లొకయాత్రాం చ పశ్యన్తొ ధర్మమ ఆత్మహితాని చ
ఏవం సన్తొ వర్తమానా ఏధన్తే శాశ్వతీః సమాః
87 అహింసా సత్యవచనమ ఆనృశంస్యమ అదార్జవమ
అథ్రొహొ నాతిమానశ చ హరీస తితిక్షా థమః శమః
88 ధీమన్తొ ధృతిమన్తశ చ భూతానామ అనుకమ్పకాః
అకామ థవేషసంయుక్తాస తే సన్తొ లొకసత్కృతాః
89 తరీణ్య ఏవ తు పథాన్య ఆహుః సతాం వృత్తమ అనుత్తమమ
న థరుహ్యేచ చైవ థథ్యాచ చ సత్యం చైవ సథా వథేత
90 సర్వత్ర చ థయావన్తః సన్తః కరుణవేథినః
గచ్ఛన్తీహ సుసంతుష్టా ధర్మ్యం పన్దానమ ఉత్తమమ
శిష్టాచారా మహాత్మానొ యేషాం ధర్మః సునిశ్చితః
91 అనసూయా కషమా శాన్తిః సంతొషః పరియవాథితా
కామక్రొధపరిత్యాగః శిష్టాచార నిషేవణమ
92 కర్మణా శరుతసంపన్నం సతాం మార్గమ అనుత్తమమ
శిష్టాచారం నిషేవన్తే నిత్యం ధర్మేష్వ అతన్థ్రితాః
93 పరజ్ఞా పరాసాథమ ఆరుహ్య ముహ్యతొ మహతొ జనాన
పరేక్షన్తొ లొకవృత్తాని వివిధాని థవిజొత్తమ
అతిపుణ్యాని పాపాని తాని థవిజ వరొత్తమ
94 ఏతత తే సర్వమ ఆఖ్యాతం యదా పరజ్ఞం యదా శరుతమ
శిష్టాచార గుణాన బరహ్మన పురస్కృత్య థవిజర్షభ