అరణ్యకాండము - సర్గము 9
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే నవమః సర్గః |౩-౯|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
సుతీక్ష్ణేన అభ్యనుజ్ఞాతం ప్రస్థితం రఘు నందనం |
హృద్యయా స్నిగ్ధయా వాచా భర్తారం ఇదం అబ్రవీత్ |౩-౯-౧|
అధర్మం తు సుసూక్ష్మేణ విధినా ప్రాప్యతే మహాన్ |
నివృత్తేన చ శక్యో అయం వ్యసనాత్ కామజాద్ ఇహ |౩-౯-౨|
త్రీణి ఏవ వ్యసనాని అత్ర కామజాని భవంతి ఉత |
మిథ్యా వాక్యం తు పరమం తస్మాత్ గురుతరా ఉభౌ |౩-౯-౩|
పర దార అభిగమనం వినా వైరం చ రౌద్రతా |
మిథ్యా వాక్యం న తే భూతం న భవిష్యతి రాఘవ |౩-౯-౪|
కుతో అభిలషణం స్త్రీణాం పరేషాం ధర్మ నాశనం |
తవ నాస్తి మనుష్యేంద్ర న చ ఆభూత్ తే కదాచన |౩-౯-౫|
మనస్యపి తథా రామ న చ ఏతత్ విద్యతే క్వచిత్ |
స్వ దార నిరతః చ ఏవ నిత్యం ఏవ నృపాత్మజ |౩-౯-౬|
ధర్మిష్టః సత్య సంధః చ పితుః నిర్దేశ కారకః |
త్వయి ధర్మః చ సత్యం చ త్వయి సర్వం ప్రతిష్టితం |౩-౯-౭|
తచ్చ సర్వం మహాబాహో శక్యం వోఢుం జితేఇంద్రియైః |
తవ వశ్య ఇంద్రియత్వం చ జానామి శుభదర్శన |౩-౯-౮|
తృతీయం యద్ ఇదం రౌద్రం పర ప్రాణ అభిహింసనం |
నిర్వైరం క్రియతే మోహాత్ తత్ చ తే సముపస్థితం |౩-౯-౯|
ప్రతిజ్ఞాతః త్వయా వీర దణ్డకారణ్య వాసినాం |
ఋషీణాం రక్షణార్థాయ వధః సంయతి రక్షసాం |౩-౯-౧౦|
ఏతన్ నిమిత్తం చ వనం దణ్డకా ఇతి విశ్రుతం |
ప్రస్థితః త్వం సహ భ్రాత్రా ధృత బాణ శరాసనః |౩-౯-౧౧|
తతః త్వాం ప్రస్థితం దృష్ట్వా మమ చింత ఆకులం మనః |
త్వత్ వృత్తం చింతయంత్యా వై భవేత్ నిఃశ్రేయసం హితం |౩-౯-౧౨|
న హి మే రోచతే వీరః గమనం దణ్డకాన్ ప్రతి |
కారణం తత్ర వక్ష్యామి వదంత్యాః శ్రూయతాం మమ |౩-౯-౧౩|
త్వం హి బాణ ధనుష్పాణిః భ్రాత్రా సహ వనం గతః |
దృష్ట్వా వన చరాన్ సర్వాన్ కచ్చిత్ కుర్యాః శర వ్యయం |౩-౯-౧౪|
క్షత్రియాణాం ఇహ ధనుర్ హుతాశస్య ఇంధనాని చ |
సమీపతః స్థితం తేజో బలం ఉచ్ఛ్రయతే భృశం |౩-౯-౧౫|
పురా కిల మహాబాహో తపస్వీ సత్య వాక్ శుచిః |
కస్మిన్ చిత్ అభవత్ పుణ్యే వనే రత మృగ ద్విజే |౩-౯-౧౬|
తస్య ఏవ తపసో విఘ్నం కర్తుం ఇంద్రః శచీపతిః |
ఖడ్గ పాణిః అథ ఆగచ్ఛత్ ఆశ్రమం భట రూప ధృక్ |౩-౯-౧౭|
తస్మిన్ తత్ ఆశ్రమ పదే నిహితః ఖడ్గ ఉత్తమః |
స న్యాస విధినా దత్తః పుణ్యే తపసి తిష్ఠతః |౩-౯-౧౮|
స తత్ శస్త్రం అనుప్రాప్య న్యాస రక్షణ తత్పరః |
వనే తు విచరతి ఏవ రక్షన్ ప్రత్యయం ఆత్మనః |౩-౯-౧౯|
యత్ర గచ్ఛతి ఉపాదాతుం మూలాని చ ఫలాని చ |
న వినా యాతి తం ఖడ్గం న్యాస రక్షణ తత్పరః |౩-౯-౨౦|
నిత్యం శస్త్రం పరివహన్ క్రమేణ స తపోధనః |
చకార రౌద్రీం స్వాం బుద్ధిం త్యక్త్వా తపసి నిశ్చయం |౩-౯-౨౧|
తతః స రౌద్ర అభిరతః ప్రమత్తో అధర్మ కర్షితః | తస్య శస్త్రస్య సంవాసాత్ జగామ నరకం మునిః |౩-౯-౨౨|
ఏవం ఏతత్ పురా వృత్తం శస్త్ర సంయోగ కారణం |
అగ్ని సంయోగవత్ హేతుః శస్త్ర సంయోగ ఉచ్యతే |౩-౯-౨౩|
స్నేహాత్ చ బహుమానాత్ చ స్మారయే త్వాం న శిక్షయే |
న కథంచన సా కార్యా గృహీత ధనుషా త్వయా |౩-౯-౨౪|
బుద్ధిః వైరం వినా హంతుం రాక్షసాన్ దణ్డక ఆశ్రితాన్ |
అపరాధం వినా హంతుం లోకో వీర న కామయే |౩-౯-౨౫|
క్షత్రియాణాం తు వీరాణాం వనేషు నియతాత్మనాం |
ధనుషా కార్యం ఏతావత్ ఆర్తానాం అభిరక్షణం |౩-౯-౨౬|
క్వ చ శస్త్రం క్వ చ వనం క్వ చ క్షాత్రం తపః క్వ చ |
వ్యావిద్ధం ఇదం అస్మాభిః దేశ ధర్మః తు పూజ్యతాం |౩-౯-౨౭|
తదార్య కలుషా బుద్ధిః జాయతే శస్త్ర సేవనాత్ |
పునర్ గత్వాత్ తత్ అయోధ్యాయాం క్షత్ర ధర్మం చరిష్యసి |౩-౯-౨౮|
అక్షయా తు భవేత్ ప్రీతిః శ్వశ్రూ శ్వశురయోః మమ |
యది రాజ్యం హి సంన్యస్య భవేత్ త్వం నిరతో మునిః |౩-౯-౨౯|
ధర్మాత్ అర్థః ప్రభవతి ధర్మాత్ ప్రభవతే సుఖం |
ధర్మేణ లభతే సర్వం ధర్మ సారం ఇదం జగత్ |౩-౯-౩౦|
ఆత్మానం నియమైః తైః తైః కర్షయిత్వా ప్రయత్నతః |
ప్రాప్యతే నిపుణైః ధర్మో న సుఖాత్ లభతే సుఖం |౩-౯-౩౧|
నిత్యం శుచి మతిః సౌమ్య చర ధర్మం తపో వనే |
సర్వం హి విదితం తుభ్యం త్రైలోక్యం అపి తత్త్వతః |౩-౯-౩౨|
స్త్రీ చాపలాత్ ఏతత్ ఉదాహృతం మేధర్మం చ వక్తుం తవ కః సమర్థః |
విచార్య బుద్ధ్యా తు సహ అనుజేనయత్ రోచతే తత్ కురు మ అచిరేణ |౩-౯-౩౩|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే నవమః సర్గః |౩-౯|