అరణ్యకాండము - సర్గము 71

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే ఏకసప్తతితమః సర్గః |౩-౭౧|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

పురా రామ మహాబాహో మహాబల పరాక్రమ |

రూపం ఆసీత్ మమ అచింత్యం త్రిషు లోకేషు విశ్రుతం |౩-౭౧-౧|

యథా సూర్యస్య సోమస్య శక్రస్య చ యథా వపుః |

సో అహం రూపం ఇదం కృత్వా లోక విత్రాసనం మహత్ |౩-౭౧-౨|

ఋషీన్ వన గతాన్ రామ త్రాసయామి తతః తతః |

తతః స్థూలశిరా నామ మహర్షిః కోపితో మయా |౩-౭౧-౩|

సంచిన్వన్ వివిధం వన్యం రూపేణ అనేన ధర్షితః |

తేన అహం ఉక్తః ప్రేక్ష్య ఏవం ఘోర శాప అభిధాయినా |౩-౭౧-౪|

ఏతత్ ఏవ నృశంసం తే రూపం అస్తు విగర్హితం |

స మయా యాచితః క్రుద్ధః శాపస్య అంతో భవేత్ ఇతి |౩-౭౧-౫|

అభిశాప కృతస్య ఇతి తేన ఇదం భాషితం వచః |

యదా ఛిత్త్వా భుజౌ రామః త్వాం దహేత్ విజనే వనే |౩-౭౧-౬|

తదా త్వం ప్రాప్స్యసే రూపం స్వం ఏవ విపులం శుభం |

శ్రియా విరాజితం పుత్రం దనోః త్వం విద్ధి లక్ష్మణ |౩-౭౧-౭|

ఇంద్ర కోపాత్ ఇదం రూపం ప్రాప్తం ఏవం రణ ఆజిరే |

అహం హి తపసా ఉగ్రేణ పితామహం అతోషయం |౩-౭౧-౮|

దీర్ఘం ఆయుః స మే ప్రాదాత్ తతో మాం విభ్రమో అస్పృశత్ |

దీర్ఘం ఆయుః మయా ప్రాప్తం కిం మే శక్రః కరిష్యతి |౩-౭౧-౯|

ఇతి ఏవం బుద్ధిం ఆస్థాయ రణే శక్రం అధర్షయం |

తస్య బాహు ప్రముక్తేన వజ్రేణ శత పర్వణా |౩-౭౧-౧౦|

సక్థినీ చ శిరః చైవ శరీరే సంప్రవేశితం |

స మయా యాచ్యమానః సన్ న ఆనయత్ యమ సాదనం |౩-౭౧-౧౧|

పితామహ వచః సత్యం తత్ అస్తి ఇతి మమ అబ్రవీత్ |

అనాహారః కథం శక్తో భగ్న సక్థి శిరో ముఖః |౩-౭౧-౧౨|

వజ్రేణ అభిహతః కాలం సు దీర్ఘం అపి జీవితుం |

స ఏవం ఉక్తః మే శక్రో బాహూ యోజనం ఆయతౌ |౩-౭౧-౧౩|

తదా చ ఆస్యం చ మే కుక్షౌ తీక్ష్ణ దంష్ట్రం అకల్పయత్ |

సో అహం భుజాభ్యాం దీర్ఘాభ్యాం సంకృష్య అస్మిన్ వనే చరాన్ |౩-౭౧-౧౪|

సింహ ద్విపి మృగ వ్యాఘ్రాన్ భక్షయామి సమంతతః |

స తు మాం అబ్రవీత్ ఇంద్రో యదా రామః స లక్ష్మణః |౩-౭౧-౧౫|

ఛేత్స్యతే సమరే బాహూ తదా స్వర్గం గమిష్యసి |

అనేన వపుషా తాత వనే అస్మిన్ రాజసత్తమ |౩-౭౧-౧౬|

యత్ యత్ పశ్యామి సర్వస్య గ్రహణం సాధు రోచయే |

అవశ్యం గ్రహణం రామో మన్యే అహం సముపైష్యతి |౩-౭౧-౧౭|

ఇమాం బుద్ధిం పురస్కృత్య దేహ న్యాస కృత శ్రమః |

స త్వం రామో అసి భద్రం తే న అహం అన్యేన రాఘవ |౩-౭౧-౧౮|

శక్యో హంతుం యథా తత్త్వం ఏవం ఉక్తం మహర్షిణా |

అహం హి మతి సాచివ్యం కరిష్యామి నర ఋషభ |౩-౭౧-౧౯|

మిత్రం చైవ ఉపదేక్ష్యామి యువాభ్యాం సంస్కృతో అగ్నినా |

ఏవం ఉక్తః తు ధర్మాత్మా దనునా తేన రాఘవః |౩-౭౧-౨౦|

ఇదం జగాద వచనం లక్ష్మణస్య ఉపశృణ్వతః |

రావణేన హృతా సీతా మమ భార్యా యశస్వినీ |౩-౭౧-౨౧|

నిష్క్రాంతస్య జనస్థానాత్ సహ భ్రాత్రా యథా సుఖం |

నామ మాత్రం తు జానామి న రూపం తస్య రక్షసః |౩-౭౧-౨౨|

నివాసం వా ప్రభావం వా వయం తస్య న విద్మహే |

శోక ఆర్తానాం అనాథానాం ఏవం విపరిధావతాం |౩-౭౧-౨౩|

కారుణ్యం సదృశం కర్తుం ఉపకారే చ వర్తతాం |

కాష్ఠాని ఆనీయ భగ్నాని కాలే శుష్కాణి కుంజరైః |౩-౭౧-౨౪|

ధక్ష్యామః త్వాం వయం వీర శ్వభ్రే మహతి కల్పితే |

స త్వం సీతాం సమాచక్ష్వ యేన వా యత్ర వా హృతా |౩-౭౧-౨౫|

కురు కల్యాణం అత్యర్థం యది జానాసి తత్త్వతః |

ఏవం ఉక్తః తు రామేణ వాక్యం దనుః అనుత్తమం |౩-౭౧-౨౬|

ప్రోవాచ కుశలో వక్తుం వక్తారం అపి రాఘవం |

దివ్యం అస్తి న మే జ్ఞానం న అభిజానామి మైథిలీం |౩-౭౧-౨౭|

యః తాం జ్ఞాస్యతి తం వక్ష్యే దగ్ధః స్వం రూపం ఆస్థితః |

యో అభిజానాతి తద్ రక్షః తద్ వక్ష్యే రామ తత్ పరం |౩-౭౧-౨౮|

అదగ్ధస్య హి విజ్ఞాతుం శక్తిః అస్తి న మే ప్రభో |

రాక్షసం తం మహావీర్యం సీతా యేన హృతా తవ |౩-౭౧-౨౯|

విజ్ఞానం హి మహత్ భ్రష్టం శాప దోషేణ రాఘవ |

స్వకృతేన మయా ప్రాప్తం రూపం లోక విగర్హితం |౩-౭౧-౩౦|

కిం తు యావత్ న యాతి అస్తం సవితా శ్రాంత వాహనః |

తావత్ మాం అవటే క్షిప్త్వా దహ రామ యథా విధి |౩-౭౧-౩౧|

దగ్ధః త్వయా అహం అవటే న్యాయేన రఘునందన |

వక్ష్యామి తం మహావీర యః తం వేత్స్యతి రాక్షసం |౩-౭౧-౩౨|

తేన సఖ్యం చ కర్తవ్యం న్యాయ్య వృత్తేన రాఘవ |

కల్పయిష్యతి తే ప్రీతః సాహాయ్యం లఘు విక్రమః |౩-౭౧-౩౩|

న హి తస్య అస్తి అవిజ్ఞాతం త్రిషు లోకేషు రాఘవ |

సర్వాన్ పరివృతో లోకాన్ పురా వై కారణ అంతరే |౩-౭౧-౩౪|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే ఏకసప్తతితమః సర్గః |౩-౭౧|