అరణ్యకాండము - సర్గము 68
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే అష్టషష్ఠితమః సర్గః |౩-౬౮|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
రామః ప్రేక్ష్య తు తం గృధ్రం భువి రౌద్రేణ పాతితం |
సౌమిత్రిం మిత్ర సంపన్నం ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |౩-౬౮-౧|
మమ అయం నూనం అర్థేషు యతమానో విహంగమః |
రాక్షసేన హతః సంఖ్యే ప్రాణాన్ త్యజతి మత్ కృతే |౩-౬౮-౨|
అతి ఖిన్నః శరీరే అస్మిన్ ప్రాణో లక్ష్మణ విద్యతే |
తథా స్వర విహీనో అయం విక్లవం సముదీక్షతే |౩-౬౮-౩|
జటాయో యది శక్నోషి వాక్యం వ్యాహరితుం పునః |
సీతాం ఆఖ్యాహి భద్రం తే వధం ఆఖ్యాహి చ ఆత్మనః |౩-౬౮-౪|
కిం నిమిత్తో జహార ఆర్యాం రావణః తస్య కిం మయా |
అపరాధం తు యం దృష్ట్వా రావణేన హృతా ప్రియా |౩-౬౮-౫|
కథం తత్ చంద్ర సంకాశం ముఖం ఆసీత్ మనోహరం |
సీతయా కాని చ ఉక్తాని తస్మిన్ కాలే ద్విజోత్తమ |౩-౬౮-౬|
కథం వీర్యః కథం రూపః కిం కర్మా స చ రాక్షసః |
క్వ చ అస్య భవనం తాత బ్రూహి మే పరిపృచ్ఛతః |౩-౬౮-౭|
తం ఉద్వీక్ష్య సః ధర్మాత్మా విలపంతం అనాథవత్ |
వాచా విక్లవయా రామం ఇదం వచనం అబ్రవీత్ |౩-౬౮-౮|
సా హృతా రాక్షసేంద్రేణ రావణేన దురాత్మనా |
మాయాం ఆస్థాయ విపులాం వాత దుర్దిన సంకులాం |౩-౬౮-౯|
పరిక్లాంతస్య మే తాత పక్షౌ చిత్త్వా నిశాచరః |
సీతాం ఆదాయ వైదేహీం ప్రయాతో దక్షిణా ముఖః |౩-౬౮-౧౦|
ఉపరుధ్యంతి మే ప్రాణా దృష్టిర్ భ్రమతి రాఘవ |
పశ్యామి వృక్షాన్ సౌవర్ణాన్ ఉశీర కృత మూర్ధజాన్ |౩-౬౮-౧౧|
యేన యాతి ముహూర్తేన సీతాం ఆదాయ రావణః |
విప్రనష్టం ధనం క్షిప్రం తత్ స్వామి ప్రతిపద్యతే |౩-౬౮-౧౨|
విందో నామ ముహూర్తో అసౌ స చ కాకుత్స్థ న అబుధత్ |
త్వత్ ప్రియాం జానకీం హృత్వా రావణో రాక్షసేశ్వర |
ఝషవత్ బడిశం గృహ్య క్షిప్రం ఏవ వినశ్యతి |౩-౬౮-౧౩|
న చ త్వయా వ్యథా కార్యా జనకస్య సుతాం ప్రతి |
వైదేహ్యా రంస్యసే క్షిప్రం హత్వా తం రణమూర్ధని |౩-౬౮-౧౪|
అసంమూఢస్య గృధ్రస్య రామం ప్రతి అనుభాషతః |
ఆస్యాత్ సుస్రావ రుధిరం మ్రియమాణస్య స అమిషం |౩-౬౮-౧౫|
పుత్రో విశ్రవసః సాక్షాత్ భ్రాతా వైశ్రవణస్య చ |
ఇతి ఉక్త్వా దుర్లభాన్ ప్రాణాన్ ముమోచ పతగేశ్వరః |౩-౬౮-౧౬|
బ్రూహి బ్రూహి ఇతి రామస్య బ్రువాణస్య కృతాంజలేః |
త్యక్త్వా శరీరం గృధ్రస్య జగ్ముః ప్రాణా విహాయసం |౩-౬౮-౧౭|
స నిక్షిప్య శిరో భూమౌ ప్రసార్య చరణౌ తదా |
విక్షిప్య చ శరీరం స్వం పపాత ధరణీ తలే |౩-౬౮-౧౮|
తం గృధ్రం ప్రేక్ష్య తామ్ర అక్షం గత అసుం అచలోపమం |
రామః సు బహుభిః దుహ్ఖైః దీనః సౌమిత్రిం అబ్రవీత్ |౩-౬౮-౧౯|
బహూని రక్షసాం వాసే వర్షాణి వసతా సుఖం |
అనేన దణ్డకారణ్యే విశీర్ణం ఇహ పక్షిణా |౩-౬౮-౨౦|
అనేక వార్షికో యః తు చిర కాల సముత్థితః |
సో అయం అద్య హతః శేతే కాలో హి దుర్అతిక్రమః |౩-౬౮-౨౧|
పశ్య లక్ష్మణ గృధ్రో అయం ఉపకారీ హతః చ మే |
సీతాం అభ్యవపన్నో హి రావణేన బలీయసా |౩-౬౮-౨౨|
గృధ్ర రాజ్యం పరిత్యజ్య పితృ పైతామహం మహత్ |
మమ హేతోః అయం ప్రాణాన్ ముమోచ పతగేశ్వరః |౩-౬౮-౨౩|
సర్వత్ర ఖలు దృశ్యంతే సాధవో ధర్మ చారిణః |
శూరాః శరణ్యాః సౌమిత్రే తిర్యక్ యోని గతేషు అపి |౩-౬౮-౨౪|
సీతా హరణజం దుఃఖం న మే సౌమ్య తథా గతం |
యథా వినాశో గృధ్రస్య మత్ కృతే చ పరంతప |౩-౬౮-౨౫|
రాజా దశరథః శ్రీమాన్ యథా మమ మయా యశాః |
పూజనీయః చ మాన్యః చ తథా అయం పతగేశ్వరః |౩-౬౮-౨౬|
సౌమిత్రే హర కాష్ఠాని నిర్మథిష్యామి పావకం |
గృధ్ర రాజం దిధక్షామి మత్ కృతే నిధనం గతం |౩-౬౮-౨౭|
నాథం పతగ లోకస్య చితాం ఆరోపయామి అహం |
ఇమం ధక్ష్యామి సౌమిత్రే హతం రౌద్రేణ రక్షసా |౩-౬౮-౨౮|
యా గతిః యజ్ఞ శీలానాం ఆహిత అగ్నేః చ యా గతిః |
అ పర ఆవర్తినాం యా చ యా చ భూమి ప్రదాయినాం |౩-౬౮-౨౯|
మయా త్వం సమనుజ్ఞాతో గచ్ఛ లోకాన్ అనుత్తమాన్ |
గృధ్ర రాజ మహా సత్త్వ సంస్కృతః చ మయా వ్రజ |౩-౬౮-౩౦|
ఏవం ఉక్త్వా చితాం దీప్తాం ఆరోప్య పతగేశ్వరం |
దదాహ రామో ధర్మాత్మా స్వ బంధుం ఇవ దుఃఖితః |౩-౬౮-౩౧|
రామో అథ సహ సౌమిత్రిః వనం యాత్వా స వీర్యవాన్ |
స్థూలాన్ హత్వా మహా రోహీన్ అను తస్తార తం ద్విజం |౩-౬౮-౩౨|
రోహి మాంసాని చ ఉద్ధృత్య పేశీ కృత్వా మహాయశాః |
శకునాయ దదౌ రామో రమ్యే హరిత శాద్వలే |౩-౬౮-౩౩|
యత్ తత్ ప్రేతస్య మర్త్యస్య కథయంతి ద్విజాతయః |
తత్ స్వర్గ గమనం పిత్ర్యం క్షిప్రం రామో జజాప హ |౩-౬౮-౩౪|
తతో గోదావరీం గత్వా నదీం నర వర ఆత్మజౌ |
ఉదకం చక్రతుః తస్మై గృధ్ర రాజాయ తౌ ఉభౌ |౩-౬౮-౩౫|
శాస్త్ర దృష్టేన విధినా జలే గృధాయ రాఘవౌ |
స్నాత్వా తౌ గృధ్ర రాజాయ ఉదకం చక్రుః తదా |౩-౬౮-౩౬|
స గృధ్ర రాజః కృతవాన్ యశస్కరం
సు దుష్కరం కర్మ రణే నిపాతితః |
మహర్షి కల్పేన చ సంస్కృతః తదా
జగామ పుణ్యాం గతిం ఆత్మనః శుభాం |౩-౬౮-౩౭|
కృతోదకౌ తౌ అపి పక్షి సత్తమే
స్థిరాం చ బుద్ధిం ప్రణిధాయ జగ్ముతుః |
ప్రవేశ్య సీతా అధిగమనే తతో మనో
వనం సురేంద్రౌ ఇవ విష్ణు వాసవౌ |౩-౬౮-౩౮|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే అష్టషష్ఠితమః సర్గః |౩-౬౮|