అరణ్యకాండము - సర్గము 61
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే ఏకషష్ఠితమః సర్గః |౩-౬౧|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
దృష్ట్వా ఆశ్రమ పదం శూన్యం రామో దశరథ ఆత్మజః |
రహితాం పర్ణశాలాం చ ప్రవిద్ధాని ఆసనాని చ |౩-౬౧-౧|
అదృష్ట్వా తత్ర వైదేహీం సంనిరీక్ష్య చ సర్వశః |
ఉవాచ రామః ప్రాక్రుశ్య ప్రగృహ్య రుచిరౌ భుజౌ |౩-౬౧-౨|
క్వ ను లక్ష్మణ వైదేహీ కం వా దేశం ఇతో గతా |
కేన ఆహృతా వా సౌమిత్రే భక్షితా కేన వా ప్రియా |౩-౬౧-౩|
వృక్షేణ ఆవార్య యది మాం సీతే హసితుం ఇచ్ఛసి |
అలం తే హసితేన అద్య మాం భజస్వ సుదుఃఖితం |౩-౬౧-౪|
యైః సహ క్రీడసే సీతే విశ్వస్తైః మృగ పోతకైః |
ఏతే హీనాః త్వయా సౌమ్యే ధ్యాయంతి అస్ర ఆవిల ఈక్షణాః |౩-౬౧-౫|
సీతాయా రహితో అహం వై న హి జీవామి లక్ష్మణ |
వృతం శోకేన మహతా సీతా హరణజేన మాం |౩-౬౧-౬|
పర లోకే మహారాజో నూనం ద్రక్ష్యతి మే పితా |
కథం ప్రతిజ్ఞాం సంశ్రుత్య మయా త్వం అభియోజితః |౩-౬౧-౭|
అపూరయిత్వా తం కాలం మత్ సకాశం ఇహ ఆగతః |
కామ వృత్తం అనార్యం మాం మృషా వాదినం ఏవ చ |౩-౬౧-౮|
ధిక్ త్వాం ఇతి పరే లోకే వ్యక్తం వక్ష్యతి మే పితా |
వివశం శోక సంతప్తం దీనం భగ్న మనోరథం |౩-౬౧-౯|
మాం ఇహ ఉత్సృజ్య కరుణం కీర్తిః నరం ఇవ అన్ఋజుం |
క్వ గచ్చసి వరారోహే మా మోత్సృజ్య - మా మా ఉత్సృజ్య - సుమధ్యమే |౩-౬౧-౧౦|
త్వయా విరహితః చ అహం త్యక్ష్యే జీవితం ఆత్మనః |
ఇతి ఇవ విలపన్ రామః సీతా దర్శన లాలసః |౩-౬౧-౧౧|
న దదర్శ సుదుఃఖ ఆర్తో రాఘవో జనక ఆత్మజాం |
అనాసాదయమానం తం సీతాం శోకపరాయణం |౩-౬౧-౧౨|
పంకం ఆసాద్య విపులం సీదంతం ఇవ కుంజరం |
లక్ష్మణో రామం అత్యర్థం ఉవాచ హిత కామ్యయా |౩-౬౧-౧౩|
మా విషాదం మహాబుద్ధే కురు యత్నం మయా సహ |
ఇదం గిరి వరం వీర బహు కందర శోభితం |౩-౬౧-౧౪|
ప్రియ కానన సంచారా వన ఉన్మత్తా చ మైథిలీ |
సా వనం వా ప్రవిష్టా స్యాత్ నలినీం వా సుపుష్పితాం |౩-౬౧-౧౫|
సరితం వా అపి సంప్రాప్తా మీన వంజుల సేవితాం |
విత్రాసయితు కామా వా లీనా స్యాత్ కాననే క్వచిత్ |౩-౬౧-౧౬|
జిజ్ఞాసమానా వైదేహీ త్వాం మాం చ పురుషర్షభ |
తస్యా హి అన్వేషణే శ్రీమన్ క్షిప్రం ఏవ యతావహే |౩-౬౧-౧౭|
వనం సర్వం విచినువో యత్ర సా జనక ఆత్మజా |
మన్యసే యది కాకుత్స్థ మా స్మ శోకే మనః కృథాః |౩-౬౧-౧౮|
ఏవం ఉక్తః తు సౌహార్దాత్ లక్ష్మణేన సమాహితః |
సహ సౌమిత్రిణా రామో విచేతుం ఉపచక్రమే |౩-౬౧-౧౯|
తౌ వనాని గిరీన్ చైవ సరితః చ సరాంసి చ |
నిఖిలేన విచిన్వంతౌ సీతాం దశరథ ఆత్మజౌ |౩-౬౧-౨౦|
తస్య శైలస్య సానూని శిలాః చ శిఖరాణి చ |
నిఖిలేన విచిన్వంతౌ న ఏవ తాం అభిజగ్మతుః |౩-౬౧-౨౧|
విచిత్య సర్వతః శైలం రామో లక్ష్మణం అబ్రవీత్ |
న ఇహ పశ్యామి సౌమిత్రే వైదేహీం పర్వతే శుభాం |౩-౬౧-౨౨|
తతో దుఃఖ అభిసంతప్తో లక్ష్మణో వాక్యం అబ్రవీత్ |
విచరన్ దణ్డక అరణ్యం భ్రాతరం దీప్త తేజసం |౩-౬౧-౨౩|
ప్రాప్స్యసి త్వం మహాప్రాజ్ఞ మైథిలీం జనక ఆత్మజాం |
యథా విష్ణుః మహాబాహుః బలిం బద్ధ్వా మహీం ఇమాం |౩-౬౧-౨౪|
ఏవం ఉక్తః తు వీరేణ లక్ష్మణేన స రాఘవః |
ఉవాచ దీనయా వాచా దుఃఖ అభిహత చేతనః |౩-౬౧-౨౫|
వనం సువిచితం సర్వం పద్మిన్యః ఫుల్ల పంకజాః |
గిరిః చ అయం మహాప్రాజ్ఞ బహు కందర నిర్ఝరః |
న హి పశ్యామి వైదేహీం ప్రాణేభ్యో అపి గరీయసీం |౩-౬౧-౨౬|
ఏవం స విలపన్ రామః సీతా హరణ కర్శితః |
దీనః శోక సమావిష్టో ముహూర్తం విహ్వలో అభవత్ |౩-౬౧-౨౭|
స విహ్వలిత సర్వ అంగో గత బుద్ధిః విచేతనః |
నిషసాద ఆతురో దీనో నిఃశ్వస్య అశీతం ఆయతం |౩-౬౧-౨౮|
బహుశః స తు నిఃశ్వస్య రామో రాజీవ లోచనః |
హా ప్రియే తి విచుక్రోశ బహుశో బాష్ప గద్గదః |౩-౬౧-౨౯|
తం సాంత్వయామాస తతో లక్ష్మణః ప్రియ బాంధవం |
బహు ప్రకారం శోక ఆర్తః ప్రశ్రితః ప్రశ్రిత అంజలిః |౩-౬౧-౩౦|
అనాదృత్య తు తత్ వాక్యం లక్ష్మణ ఓష్ఠ పుట చ్యుతం |
అపశ్యన్ తాం ప్రియాం సీతాం ప్రాక్రోశత్ స పునః పునః |౩-౬౧-౩౧|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే ఏకషష్ఠితమః సర్గః |౩-౬౧|