అరణ్యకాండము - సర్గము 49
శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే ఏకోనపఞ్చాశః సర్గః |౩-౪౯|
| వాల్మీకి రామాయణము | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ||||||||||
సీతాయా వచనం శ్రుత్వా దశగ్రీవః ప్రతాపవాన్ |
హస్తే హస్తం సమాహత్య చకార సుమహత్ వపుః |౩-౪౯-౧|
స మైథిలీం పునః వాక్యం బభాషే వాక్య కోవిదః |
న ఉన్మత్తయా శ్రుతౌ మన్యే మమ వీర్య పరాక్రమౌ |౩-౪౯-౨|
ఉద్ వహేయం భుజాభ్యాం తు మేదినీం అంబరే స్థితః |
ఆపిబేయం సముద్రం చ మృత్యుం హన్యాం రణే స్థితః |౩-౪౯-౩|
అర్కం తుంద్యాం శరైః తీక్ష్ణైర్ విభింద్యాం హి మహీతలం |
కామ రూపిణం ఉన్మత్తే పశ్య మాం కామదం పతిం |౩-౪౯-౪|
ఏవం ఉక్తవతః తస్య రావణస్య శిఖి ప్రభే |
క్రుద్ధస్య హరి పర్యంతే రక్తే నేత్రే బభూవతుః |౩-౪౯-౫|
సద్యః సౌమ్యం పరిత్యజ్య తీక్ష్ణ రూపం స రావణః |
స్వం రూపం కాల రూప ఆభం భేజే వైశ్రవణ అనుజః |౩-౪౯-౬|
సంరక్త నయనః శ్రీమాన్ తప్త కాంచన భూషణః |
క్రోధేన మహతా ఆవిష్టో నీల జీమూత సన్నిభః |౩-౪౯-౭|
దశ ఆస్యో వింశతి భుజో బభూవ క్షణదా చరః |
స పరివ్రాజక చ్ఛద్మ మహాకాయో విహాయ తత్ |౩-౪౯-౮|
ప్రతిపేదే స్వకం రూపం రావణో రాక్షస అధిపః |
రక్త అంబర ధరః తస్థౌ స్త్రీ రత్నం ప్రేక్ష్య మైథిలీం |౩-౪౯-౯|
స తాం అసిత కేశ అంతాం భాస్కరస్య ప్రభాం ఇవ |
వసన ఆభరణ ఉపేతాం మైథిలీం రావణో అబ్రవీత్ |౩-౪౯-౧౦|
త్రిషు లోకేషు విఖ్యాతం యది భర్తారం ఇచ్ఛసి |
మాం ఆశ్రయ వరారోహే తవ అహం సదృశః పతిః |౩-౪౯-౧౧|
మాం భజస్వ చిరాయ త్వం అహం శ్లాఘ్యః పతిః తవ |
న ఏవ చ అహం క్వచిత్ భద్రే కరిష్యే తవ విప్రియం |౩-౪౯-౧౨|
త్యజ్యతాం మానుషో భావో మయి భావః ప్రణీయతాం |
రాజ్యాత్ చ్యుతం అసిద్ధ అర్థం రామం పరిమిత ఆయుషం |౩-౪౯-౧౩|
కైః గుణైః అనురక్తా అసి మూఢే పణ్డిత మానిని |
యః స్త్రియా వచనాత్ రాజ్యం విహాయ ససుహృత్ జనం |౩-౪౯-౧౪|
అస్మిన్ వ్యాల అనుచరితే వనే వసతి దుర్మతిః |
ఇతి ఉక్త్వా మైథిలీం వాక్యం ప్రియ అర్హాం ప్రియ వాదినీం |౩-౪౯-౧౫|
అభిగమ్య సుదుష్ట ఆత్మా రాక్షసః కామ మోహితః |
జగ్రాహ రావణః సీతాం బుధః ఖే రోహిణీం ఇవ |౩-౪౯-౧౬|
వామేన సీతాం పద్మాక్షీం మూర్ధజేషు కరేణ సః |
ఊర్వోః తు దక్షిణేన ఏవ పరిజగ్రాహ పాణినా |౩-౪౯-౧౭|
తం దృష్ట్వా గిరి శృంగ ఆభం తీక్ష్ణ దంష్ట్రం మహా భుజం |
ప్రాద్రవన్ మృత్యు సంకాశం భయ ఆర్తా వన దేవతాః |౩-౪౯-౧౮|
స చ మాయామయో దివ్యః ఖర యుక్తః ఖర స్వనః |
ప్రత్యదృశ్యత హేమాంగో రావణస్య మహారథః |౩-౪౯-౧౯|
తతః తాం పరుషైః వాక్యైః అభితర్జ్య మహాస్వనః |
అంకేన ఆదాయ వైదేహీం రథం ఆరోపయత్ తదా |౩-౪౯-౨౦|
సా గృహీతా అతిచుక్రోశ రావణేన యశస్వినీ |
రామా ఇతి సీతా దుఃఖ ఆర్తా రామం దూరం గతం వనే |౩-౪౯-౨౧|
తాం అకామాం స కామ ఆర్తః పన్నగ ఇంద్ర వధూం ఇవ |
వివేష్టమానాం ఆదాయ ఉత్పపాత అథ రావణః |౩-౪౯-౨౨|
తతః సా రాక్షసేంద్రేణ హ్రియమాణా విహాయసా |
భృశం చుక్రోశ మత్తా ఇవ భ్రాంత చిత్తా యథా ఆతురా |౩-౪౯-౨౩|
హా లక్ష్మణ మహాబాహో గురు చిత్త ప్రసాదక |
హ్రియమాణాం న జానీషే రక్షసా కామ రూపిణా |౩-౪౯-౨౪|
జీవితం సుఖం అర్థాం చ ధర్మ హేతోః పరిత్యజన్ |
హ్రియమాణాం అధర్మేణ మాం రాఘవ న పశ్యసి |౩-౪౯-౨౫|
నను నామ అవినీతానాం వినేతా అసి పరంతప |
కథం ఏవం విధం పాపం న త్వం శాస్సి హి రావణం |౩-౪౯-౨౬|
నను సద్యో అవినీతస్య దృశ్యతే కర్మణః ఫలం |
కాలో అపి అంగీ భవతి అత్ర సస్యానాం ఇవ పక్తయే |౩-౪౯-౨౭|
త్వం కర్మ కృతవాన్ ఏతత్ కాల ఉపహత చేతనః |
జీవిత అంతకరం ఘోరం రామాత్ వ్యసనం ఆప్నుహి |౩-౪౯-౨౮|
హంత ఇదానీం సకామా తు కైకేయీ బాంధవైః సహ |
హ్రియేయం ధర్మ కామస్య ధర్మ పత్నీ యశస్వినః |౩-౪౯-౨౯|
ఆమంత్రయే జనస్థానం కర్ణికారాన్ చ పుష్పితాన్ |
క్షిప్రం రామాయ శంసధ్వం సీతాం హరతి రావణః |౩-౪౯-౩౦|
హంస సారస సంఘుష్టాం వందే గోదావరీం నదీం |
క్షిప్రం రామాయ శంస త్వం సీతాం హరతి రావణః |౩-౪౯-౩౧|
దైవతాని చ యాంతి అస్మిన్ వనే వివిధ పాదపే |
నమస్కరోమి అహం తేభ్యో భర్తుః శంసత మాం హృతాం |౩-౪౯-౩౨|
యాని కానిచిత్ అపి అత్ర సత్త్వాని నివసంతి ఉత |
సర్వాణి శరణం యామి మృగ పక్షి గణాన్ అపి |౩-౪౯-౩౩|
హ్రియమాణాం ప్రియాం భర్తుః ప్రాణేభ్యో అపి గరీయసీం |
వివశ అపహృతా సీతా రావణేన ఇతి శంసత |౩-౪౯-౩౪|
విదిత్వా మాం మహాబాహుః అముత్ర అపి మహాబలః |
ఆనేష్యతి పరాక్రమ్య వైవస్వత హృతాం అపి |౩-౪౯-౩౫|
సా తదా కరుణా వాచో విలపంతీ సుదుఃఖితా |
వనస్పతి గతం గ్రిధ్రం దదర్శ ఆయత లోచనా |౩-౪౯-౩౬|
సా తం ఉద్ వీక్ష్య సుశ్రోణీ రావణస్య వశం గతా |
సమాక్రందత్ భయపరా దుఃఖ ఉపహతయా గిరా |౩-౪౯-౩౭|
జటాయో పశ్య మమ ఆర్య హ్రియమాణం అనాథ వత్ |
అనేన రాక్షసేద్రేణ కరుణం పాప కర్మణా |౩-౪౯-౩౮|
న ఏష వారయితుం శక్యః త్వయా క్రూరో నిశాచర |
సత్త్వవాన్ జితకాశీ చ స ఆయుధః చైవ దుర్మతిః |౩-౪౯-౩౯|
రామాయ తు యథా తత్త్వం జటాయో హరణం మమ |
లక్ష్మణాయ చ తత్ సర్వం ఆఖ్యాతవ్యం అశేషతః |౩-౪౯-౪౦|
ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే ఏకోనపఞ్చాశః సర్గః |౩-౪౯|