అరణ్యకాండము - సర్గము 47

శ్రీమద్వాల్మీకియరామాయణే అరణ్యకాండే సప్తచత్వారింశః సర్గః |౩-౪౭|

వాల్మీకి రామాయణము

రామాయణ కాండములు

1. బాలకాండము

2. అయోధ్యాకాండము

3. అరణ్యకాండము

4. కిష్కింధకాండము

5. సుందరకాండము

6. యుద్ధకాండము

7. ఉత్తరకాండము

రావణేన తు వైదేహీ తదా పృష్టా జిహీర్షుణా |

పరివ్రాజక రూపేణ శశంస ఆత్మానం ఆత్మనా |౩-౪౭-౧|

బ్రాహ్మణః చ అతిథిః చ ఏష అనుక్తో హి శపేత మాం |

ఇతి ధ్యాత్వా ముహూర్తం తు సీతా వచనం అబ్రవీత్ |౩-౪౭-౨|

దుహితా జనకస్య అహం మైథిలస్య మహాత్మనః |

సీతా నామ్నా అస్మి భద్రం తే రామస్య మహిషీ ప్రియా |౩-౪౭-౩|

ఉషిత్వా ద్వా దశ సమాః ఇక్ష్వాకూణాం నివేశనే |

భుంజానా మానుషాన్ భోగాన్ సర్వ కామ సమృద్ధినీ |౩-౪౭-౪|

తత్ర త్రయో దశే వర్షే రాజ అమంత్ర్యత ప్రభుః |

అభిషేచయితుం రామం సమేతో రాజ మంత్రిభిః |౩-౪౭-౫|

తస్మిన్ సంభ్రియమాణే తు రాఘవస్య అభిషేచనే |

కైకేయీ నామ భర్తారం మమ ఆర్యా యాచతే వరం |౩-౪౭-౬|

ప్రతిగృహ్య తు కైకేయీ శ్వశురం సుకృతేన మే |

మమ ప్రవ్రాజనం భర్తుర్ భరతస్య అభిషేచనం |౩-౪౭-౭|

ద్వౌ అయాచత భర్తారం సత్యసంధం నృపోత్తమం |

న అద్య భోక్ష్యే న చ స్వప్స్యే న పాస్యే కదాచన |౩-౪౭-౮|

ఏష మే జీవితస్య అంతో రామో యది అభిషిచ్యతే |

ఇతి బ్రువాణాం కైకేయీం శ్వశురో మే స పార్థివః |౩-౪౭-౯|

అయాచత అర్థైః అన్వర్థైః న చ యాంచాం చకార సా |

మమ భర్తా మహాతేజా వయసా పంచ వింశకః |౩-౪౭-౧౦|

అష్టా దశ హి వర్షాణి మమ జన్మని గణ్యతే |

రామ ఇతి ప్రథితో లోకే సత్యవాన్ శీలవాన్ శుచిః |౩-౪౭-౧౧|

విశాలాక్షో మహాబాహుః సర్వ భూత హితే రతః |

కామార్తః చ మహారాజః పితా దశరథః స్వయం |౩-౪౭-౧౨|

కైకేయ్యాః ప్రియ కామార్థం తం రామం న అభిషేచయత్ |

అభిషేకాయ తు పితుః సమీపం రామం ఆగతం |౩-౪౭-౧౩|

కైకేయీ మమ భర్తారం ఇతి ఉవాచ ద్రుతం వచః |

తవ పిత్రా సమాజ్ఞప్తం మమ ఇదం శృణు రాఘవ |౩-౪౭-౧౪|

భరతాయ ప్రదాతవ్యం ఇదం రాజ్యం అకణ్టకం |

త్వయా తు ఖలు వస్తవ్యం నవ వర్షాణి పంచ చ |౩-౪౭-౧౫|

వనే ప్రవ్రజ కాకుత్స్థ పితరం మోచయ అనృతాత్ |

తథా ఇతి ఉవాచ తాం రామః కైకేయీం అకుతో భయః |౩-౪౭-౧౬|

చకార తత్ వచః తస్యా మమ భర్తా దృఢ వ్రతః |

దద్యాత్ న ప్రతిగృహ్ణీయాత్ సత్యం బ్రూయాత్ న చ అనృతం |౩-౪౭-౧౭|

ఏతత్ బ్రాహ్మణ రామస్య వ్రతం ధ్రువం అనుత్తమం |

తస్య భ్రాతా తు వైమాత్రో లక్ష్మణో నామ వీర్యవాన్ |౩-౪౭-౧౮|

రామస్య పురుషవ్యాఘ్రః సహాయః సమరే అరిహా |

స భ్రాతా లక్ష్మణో నామ ధర్మ చారీ దృఢ వ్రతః |౩-౪౭-౧౯|

అన్వగచ్ఛత్ ధనుష్ పాణిః ప్రవ్రజంతం మయా సహ |

జటీ తాపస రూపేణ మయా సహ సహ అనుజః |౩-౪౭-౨౦|

ప్రవిష్టో దండకారణ్యం ధర్మ నిత్యో ధృఢ వ్రతః |

తే వయం ప్రచ్యుతా రాజ్యాత్ కైకేయ్యాః తు కృతే త్రయః |౩-౪౭-౨౧|

విచరామ ద్విజ శ్రేష్ఠ వనం గంభీరం ఓజసా |

సమాశ్వస ముహూర్తం తు శక్యం వస్తుం ఇహ త్వయా |౩-౪౭-౨౨|

ఆగమిష్యతి మే భర్తా వన్యం ఆదాయ పుష్కలం |

రురూన్ గోధాన్ వరాహాన్ చ హత్వా ఆదాయ అమిషాన్ బహు |౩-౪౭-౨౩|

సః త్వం నామ చ గోత్రం చ కులం ఆచక్ష్వ తత్త్వతః |

ఏకః చ దణ్డకారణ్యే కిం అర్థం చరసి ద్విజ |౩-౪౭-౨౪|

ఏవం బ్రువత్యాం సీతాయాం రామ పత్నీఆం మహాబలః |

ప్రత్యువాచ ఉత్తరం తీవ్రం రావణో రాక్షసాధిపః |౩-౪౭-౨౫|

యేన విత్రాసితా లోకాః స దేవ అసుర మానుషా |

అహం సః రావణో నామ సీతే రక్షో గణ ఈశ్వరః |౩-౪౭-౨౬|

త్వాం తు కాంచన వర్ణ ఆభాం దృష్ట్వా కౌశేయ వాసినీం |

రతిం స్వకేషు దారేషు న అధిగచ్ఛామి అనిందితే |౩-౪౭-౨౭|

బహ్వీనాం ఉత్తమ స్త్రీణాం ఆహృతానాం ఇతః తతః |

సర్వాసాం ఏవ భద్రం తే మమ అగ్ర మహిషీ భవ |౩-౪౭-౨౮|

లంకా నామ సముద్రస్య మధ్యే మమ మహాపురీ |

సాగరేణ పరిక్షిప్తా నివిష్టా గిరి మూర్ధని |౩-౪౭-౨౯|

తత్ర సీతే మయా సార్ధం వనేషు విచరిష్యసి |

న చ అస్య వన వాసస్య స్పృహయిష్యసి భామిని |౩-౪౭-౩౦|

పంచ దాస్యః సహస్రాణి సర్వ ఆభరణ భూషితాః |

సీతే పరిచరిష్యంతి భార్యా భవసి మే యది |౩-౪౭-౩౧|

రావణేన ఏవం ఉక్తా తు కుపితా జనక ఆత్మజా |

ప్రత్యువాచ అనవద్యాంగీ తం అనాదృత్య రాక్షసం |౩-౪౭-౩౨|

మహా గిరిం ఇవ అకంప్యం మహేంద్ర సదృశం పతిం |

మహా ఉదధిం ఇవ అక్షోభ్యం అహం రామం అనువ్రతా |౩-౪౭-౩౩|

సర్వ లక్షణ సంపన్నం న్యగ్రోధ పరి మణ్డలం |

సత్య సంధం మహాభాగం రామం అనువ్రతా |౩-౪౭-౩౪|

మహాబాహుం మహోరస్కం సింహ విక్రాంత గామినం |

నృసింహం సింహ సంకాశం అహం రామం అనువ్రతా |౩-౪౭-౩౫|

పూర్ణ చంద్ర ఆననం వీరం రాజ వత్సం జితేంద్రియం |

పృథు కీర్తిం మహాబాహుం అహం రామం అనువ్రతా |౩-౪౭-౩౬|

త్వం పునః జంబుకః సింహీం మాం ఇహ ఇచ్ఛసి దుర్లభాం |

న అహం శక్యా త్వయా స్ప్రష్టుం ఆదిత్యస్య ప్రభా యథా |౩-౪౭-౩౭|

పాదపాన్ కాంచనాన్ నూనం బహూన్ పశ్యసి మందభాక్ |

రాఘవస్య ప్రియాం భార్యాం యః త్వం ఇచ్ఛసి రాక్షస |౩-౪౭-౩౮|

క్షుధితస్య చ సింహస్య మృగ శత్రోః తరస్వినః |

ఆశీ విషస్య వదనాత్ దమ్ష్ట్రాం ఆదాతుం ఇచ్ఛసి |౩-౪౭-౩౯|

మందరం పర్వత శ్రేష్ఠం పాణినా హర్తుం ఇచ్ఛసి |

కాల కూటం విషం పీత్వా స్వస్తిమాన్ గంతుం ఇచ్ఛసి |౩-౪౭-౪౦|

అక్షి సూచ్యా ప్రమృజసి జిహ్వయా లేఢి చ క్షురం |

రాఘవస్య ప్రియాం భార్యాం అధిగంతుం త్వం ఇచ్ఛసి |౩-౪౭-౪౧|

అవసజ్య శిలాం కణ్ఠే సముద్రం తర్తుం ఇచ్ఛసి |

సూర్యా చంద్రమసౌ చ ఉభౌ ప్రాణిభ్యాం హర్తుం ఇచ్ఛసి |౩-౪౭-౪౨|

యో రామస్య ప్రియాం భార్యాం ప్రధర్షయితుం ఇచ్ఛసి |

అగ్నిం ప్రజ్వలితం దృష్ట్వా వస్త్రేణ ఆహర్తుం ఇచ్ఛసి |౩-౪౭-౪౩|

కల్యాణ వృత్తాం యో భార్యాం రామస్య హర్తుం ఇచ్ఛసి |

అయో ముఖానాం శూలానాం అగ్రే చరితుం ఇచ్ఛసి |

రామస్య సదృశీం భార్యాం యో అధిగంతుం త్వం ఇచ్ఛసి |౩-౪౭-౪౪|

యద్ అంతరం సింహ శృగాలయోః వనే

యద్ అంతరం స్యందనికా సముద్రయోః |

సుర అగ్ర్య సౌవీరకయోః యద్ అంతరం

తద్ అంతరం దాశరథేః తవ ఏవ చ |౩-౪౭-౪౫|

యద్ అంతరం కాంచన సీస లోహయోః

యద్ అంతరం చందన వారి పంకయోః |

యద్ అంతరం హస్తి బిడాలయోః వనే

తద్ అంతరం దశరథేః తవ ఏవ చ |౩-౪౭-౪౬|

యద్ అంతరం వాయస వైనతేయయోః

యద్ అంతరం మద్గు మయూరయోః అపి |

యద్ అంతరం హంస గృధ్రయోః వనే

తద్ అంతరం దాశరథేః తవ ఏవ చ |౩-౪౭-౪౭|

తస్మిన్ సహస్రాక్ష సమ ప్రభావే

రామే స్థితే కార్ముక బాణ పాణౌ |

హృతా అపి తే అహం న జరాం గమిష్యే

వజ్రం యథా మక్షికయా అవగీర్ణం |౩-౪౭-౪౮|

ఇతి ఇవ తత్ వాక్యం అదుష్ట భావా

సుదుష్టం ఉక్త్వా రజనీ చరం తం |

గాత్ర ప్రకంపాత్ వ్యథితా బభూవ

వాత ఉద్ధతా సా కదలీ ఇవ తన్వీ |౩-౪౭-౪౯|

తాం వేపమానాం ఉపలక్ష్య సీతాం

స రావణో మృత్యు సమ ప్రభావః |

కులం బలం నామ చ కర్మ చ ఆత్మనః

సమాచచక్షే భయ కారణ అర్థం |౩-౪౭-౫౦|

ఇతి వాల్మీకి రామాయణే ఆది కావ్యే అరణ్యకాండే సప్తచత్వారింశః సర్గః |౩-౪౭|